Notes

İnsan ailesinin tarihi, günümüzden milyonlarca yıl öncesine dayanmaktadır. Alet kullanabildiği için atalarından farklı olarak sınıflandırılan Homo cinsinin tarihe bıraktığı izler, milyonlarca yıllık tarihinin son birkaç milyon yıllık dönemini daha önemli kılmaktadır. İnsan ailesinin bireyleri, bu birkaç milyon yıllık zaman diliminde, beslenme ve güvenli bir ortamda barınma gibi temel ihtiyaçlarını gidermeye çalışırken, pek çok sorunla karşılaşmış ve bu zorluklar karşısında çözüm aramaya, hatta zorlu yaşam koşullarına adapte olabilmek için mutasyona zorlanmışlardır. Birincil ihtiyaçların başında gelen beslenmenin elverişsiz olduğu bölgelerden göç edilerek yeni yaşam alanları keşfedilmiş ve çözüm üretmenin ilk sinyalleri verilmiştir.

Hayatta kalma içgüdüsü ile yeni yaşam alanlarına doğru göç etmek gibi kısa vadeli çözümlerin fayda etmediği; kuru, sert ve lifli bitkilerin yoğunlukta, ağaçların ise nispeten az sayıda olduğu kurak iklimin, geniş alanlara hakim olduğu dönemlerdeki ekolojik değişiklikler; insanoğlunun atasını bu koşullara adapte olmaya zorlayarak ve genetik kompozisyonlarının mutasyona uğramasına yol açarak, ilerleyen nesillerde azı dişi gelişimi, diş minelerinde kalınlaşma, çene ve kafataslarında güçlenme gibi değişimlere neden olmuştur.

Ekolojik değişikliklere karşı gösterilen yapısal ve fizyolojik adaptasyonlar birkaç milyon yıl boyunca devam ederken, insan ailesi bireyleri, günlük hayatta karşılaşılan sorunlara karşı anlık çözümler bulmak zorunda kalmış ve keşfettikleri yenilikleri hayatlarının birer parçası haline getirmişlerdir. Tüketmekte ve sindirmekte güçlük çektikleri besinlerini daha küçük parçalara ayırmak için taş alet kullanmaya başlayarak; zamanla bakır, tunç ve demiri işleyerek; arkeolojik devirlerin günümüzdeki sınıflandırılmasının sınırlarını belirlemişlerdir.

Metallere şekil vererek alet ve silah üretmeye başlayan insanlık, yeryüzünü kendisi için daha güvenli ve yaşanılır bir hale getirmeyi başarmış, milyonlarca yıl boyunca adapte olmaya çalıştığı doğayı, kendisine adapte olacak duruma getirmiştir. Doğanın hakimi olmayı başaran insan ailesi nüfusunun artmasıyla, ihtiyaç duyan toplumlar ve bu ihtiyaçları gideren endüstriler oluşmaya başlamıştır. Başlangıçta sadece hayatta kalma ve günlük hayatı kolaylaştırma amacında olan insanlık, zamanla endüstrileşme ve teknolojiyi hayatlarına dahil etmiş, bununla beraber endüstriyel kirlilik tabirini yeryüzüyle tanıştırmış ve yeryüzünün asıl sahipleri olan canlılara zarar vermeye başlamıştır. Milyonlarca yıl boyunca yaşamak için elverişli alan bulma amacıyla göç etmek zorunda kalan ve hatta yaşama alanına adapte olmak için genetik kompozisyonu değişmek zorunda kalan Homo cinsiyken, zamanla roller değişmiş ve Homo cinsi, yaşam alanındaki diğer canlıları göçe ve kendilerine ciddi zarar veren Homo cinsiyle birlikte yaşama adaptasyona zorlamaya başlamıştır.

Zamanla birincil ihtiyaçlarının çok daha fazlasını elde etmeye başlayan insan ailesinin yaşam düzeyi artış göstermiş ve 16. yüzyıl öncesinde lüks sayılabiliecek pekçok ürün, toplumun orta ve alt tabakası tarafından elde edilebilir hale gelmiştir. Deniz taşımacılığının yaygınlaşması ve teknolojinin ilerlemesi, artan ihtiyaçların giderilmesini kolaylaştırmışır. 16. yüzyıldan itibaren Avrupa’daki yoğun nüfus artışını takip eden endüstri devrimi, üreten toplumların sayısı giderek artmıştır. Artan nüfus ile beraber artış gösteren toplumsal ve bireysel ihtiyaçlar, hızlı yükselişine halen devam etmekte olan teknoloji rüzgarını da arkasına alarak, yeni endüstri dallarının oluşmasına ve her alanda üretim miktarlarının ve ürün çeşitliliğinin artmasına yol açmıştır. Artan ürün çeşitliliği ve üretim miktarları, endüstriyel ürünlerin üretimi sırasında oluşan atıkların ve bu ürünlerin kullanımına bağlı olarak evsel atıkların miktarlarında artışa neden olmakla beraber, özellikle evsel atıkların kompozisyonunda geçmişe kıyasla radikal sayılabilecek değişikliklere yol açtığı söylenebilir.

Günümüzde, dünyanın dört bir yanında, pek çok endüstri dalına ait tüketim ürünü satışa sunulmakta ve bu ürünlerin tamamının üretiminde, minimum maliyet ve maksimum raf ömrü hedeflenmektedir. Geniş kitlelerce günaşırı tüketilen ve dolayısıyla oldukça fazla miktarlarda üretilen ürünlerin yapımında da aynı kriterlerin uygulandığı düşünüldüğünde, bu ürünlerin raf ömrünü uzatacak ve aynı zamanda maliyeti minimum oranda etkileyecek katkı kimyasalları miktarının da ne kadar fazla olduğu tahmin edilebilmektedir. Başta ilaç, temizlik, kozmetik ve gıda endüstrileri olmak üzere, beslenme ve sağlık gibi birincil ihtiyaçlara yönelik olan ve oldukça yüksek miktarlarda üretilen ve tüketime sunulan ürünlerde kullanılan katkı kimyasallarının, yoğun tüketime bağlı olarak evsel atıkların kompozisyonlarında yer bulabileceği kaçınılmazdır.