Notes

CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI

1923-1940 YILLARI ARASI TÜRK EDEBİYATI



*Anadolu’ya olan ilgi daha da artmış, edebi eserlerde Anadolu halkının sorunları önemli bir yer tutmuştur.

*Sade bir dil kullanılmıştır.

*Halk şiirinden yararlanılmış, hece ölçüsü kullanılmış ama serbest ölçüyle de şiir yazanlar çıkmıştır.

*Şiir, roman ve hikayenin yanında tiyatro ve özellikle de deneme türünde önemli gelişmeler kaydedilmiştir.



Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Ortaya Çıkan Edebi Anlayış ya da Topluluklar



MEMLEKETÇİLER:

*Mehmet Emin Yurdakul ve Ziya Gökalp’in izinden gidip halk şiirini temel kaynak olarak seçen, hece ölçüsünü kullanan ve temelde memleket sorunlarını dile getirmeye çalışan şairlerden oluşur. Sade bir dil kullanıp halk söyleyişlerine de yer vermişlerdir.

Faruk Nafiz Çamlıbel, Kemalettin Kamu, Ahmet Kutsi Tecer, Ömer Bedrettin Uşaklı, Necmettin Halil Onan…



MİSTİK-RUHÇU EDEBİYAT ANLAYIŞI



*Maddeci dünya görüşüne karşı çıkıp manevi değerleri ve ruhun üstünlüğünü savunan sanatçılardan oluşur.

Necip Fazıl, Peyami Safa, Asaf Halet, Sezai Karakoç



YEDİ MEŞALECİLER



*1928’de Yedi Meşale dergisinin etrafında toplanan sanatçıların oluşturduğu topluluktur.

*Milli edebiyatçılara, memleketçilere ve özellikle de Beş Hececilere tepki olarak ortaya çıkmışlardır.

*Sanat için sanat anlayışıyla hareket etmişlerdir.

*Sanatta samimiyet, canlılık ve daima yenilik ilkesiyle hareket etmişlerdir.

*Hece ölçüsünü kullanmışlardır.

*Franzsız şiirini örnek almışlardır.

*Tam bir edebi topluluk olamadan dağılmışlardır.

Şairler:, Yaşar Nabi Nayır, Sabri Esat Siyavuşgil, Vasfi Mahir Kocatürk, Cevdet Kudret Solok, Ziya Osman Saba Muammer Lütfi

Öykü: Kenan Hulusi









SOSYAL ( TOPLUMSAL ) GERÇEKÇİLER



*Toplumla ilgili bazı sorunları gerçekçi bir dille ifade eden sanatçıların oluşturduğu topluluktur.

*Köyden kente göç, sanayileşme ve köy sorularını konuşma diliyle, özellikle roman ve hikayelerde dile getirmişlerdir.

Temsilcileri: Kemal Tahir, Yaşar Kemal, Orhan Kemal, Sebahattin Ali, Samim Kocagöz, Rıfat Ilgaz, Necati Cumalı, Haldun Taner, Nazım Hikmet…



GARİPÇİLER ( BİRİNCİ YENİCİLER )

( ORHAN VELİ KANIK )



*1941 yılında birlikte Garip adlı bir şiir kitabı çıkaran Orhan Veli Kanık, Melih Cevdet Anday ve Oktay Rıfat Horozcu’dan ( OMO )oluşan topluluktur.

*Garipçiler, geleneksel (özellikle de Ahmet Haşim’in) şiir anlayışına tepki olarak ortaya çıkmışlardır.

*Şiirde uyak, ölçü, edebi sanat gibi geleneksel değerlere karşı çıkmışlardır.

*Söyleyiş güzelliğine önem vermiş, şiiri söz oyunlarından ve şairanelikten kurtarmaya çalışmışlardır.

*Hayalden uzak durmuş, gündelik yaşamdaki her şeyi şiire sokmuş, sıradan insanların dertlerini temel konu olarak seçmişlerdir.

*Şiirde halkın dilini kullanmış, nükteli ve şaşırtmaya dayalı bir anlatıma başvurmuşlardır.

*Parça ve dize güzelliğine değil, bütün güzelliğine önem vermişlerdir.

*Gerçeküstücülerden (sürrealistlerden) etkilenmişltir.

*Orhan Veli, Yaprak adlı bir dergi çıkarmış, La Fontaine’den fabl çevirileri yapmış, Nasrettin Hoca fıkralarını nazma aktarmıştır.

Şiir: Garip, Vazgeçemediğim, Destan Gibi, Yenisi, Karşı

Çeviri: La Fontaine Masalları

Nasrettin Hoca Hikayeleri ( manzum fıkra )





İKİNCİ YENİCİLER



*1950’lerde Garipçilere tepki olarak ortaya çıkmışlardır.

*Garipçilerin yok etmek istedikleri değerleri yeniden ortaya çıkarmak istemişlerdir.

*İmgelerle yüklü bir anlatıma başvurmuş, konuşma dilinden, halk kültüründen, nüktelerden, anlamdan, akıldan ve basitlikten uzaklaşmış, duygu ve hayale dayalı, aydınlara hitap eden bir sanat anlayışı oluşturmak istemişlerdir.

*Temsilcileri: Cemal Süreyya, Edip Cansever, Ece Ayhan, Turgut Uyar, İlhan Berk, Sezayi Karakoç, Ülkü Tamer

HİSARCILAR

*Mehmet Çınarlı’nın çıkardığı Hisar dergisinin etrafında toplanan sanatçıların oluşturduğu topluluktur. Garipçilere tepki olarak ortaya çıkmış, onların yok ettiği geleneksel şiir değerlerini ve manevi değerleri canlandırmaya çalışmışlardır.

Temsilcileri:Mehmet Çınarlı, Yavuz Bülent Bakiler…



MAVİCİLER

*Atilla İlhan’ın çıkardığı Mavi dergisinin etrafında toplanan sanatçıların oluşturduğu topluluktur. Maviciler de Garipçilere tepki olarak ortaya çıkmışlardır.

Temsilcileri: Atilla İlhan, Ferit Edgü, Orhan Duru