Notes

Sunucu 4.1 hafta

Disk Birim Türleri

Sabit disklerin ilk sektöründe 512 Byte uzunluğunda bir kayıt bulunur.Bu kayıt çalıştırılabilir
bir kod ve sabit diskteki bölümlerin adresini tutan veriyi çevirir.Bu alana
Master Boot Record(MBR) adı verilir. Sistemin anakartın bulunan BIOS'un yükleme
prosödürü bu MBR kaydını okuyarak buradaki kodu çalıştırır. Bu kayıt da veri alanında
belirtilmiş olan disk bölümlerin hangisi boot olarak işaretlenmiş ise
o bölümün belirtilen adresindeki açılış kaydını okuyarak çalıştırır.Ancak Bı MBR alanında
en fazla dörrt adet disk bölümünün adresi kayıt edilir. Yani bir diske en fazla dört farklı
işletim sistemi kurulabilir.
Adresi MBR'da kayıtlı olan bölümlere Birincil Bölüm(Primary Partition), yine adresi
MBR'da kayıtlı ancak içerisinde başka bölümler olan bölüme
Uzatılmış Bölüm(Extended Partition), adresi MBR'da bulunmayan ve uzatılmış
bölümlerdeki bölümlere ise Mantıksal Bölüm(Logical Partition) adı verilir.
İşletim sistemini birincil bölüme kendi verielerimizi ise mantıksal bölüme kurmak yada
saklamak en doğru olanıdır.
Günümüzde bilgisayarların hızları inanılmaz boyutlara ulaşmıştır. işletim sistemi
performansı artırmak için çeşitli araçlar sunsa da sabit disklerin fiziksel sınırları vardır.
Bir kaç tane sabit diski eş zamanlı olarak kullanmak bu fiziksel sınırlamanın etkilerini
gidermek açısından oldukça önemlidir.
Bu teknolojiye RAID(Redundant Array of Indepented Disk Drives) adı verilir.
Temel olarak RAID oluşturmamızın amacı:veri okuma ve yazma hızlarını artırmak,
güvenliği sağlamak amacıyla birden fazla diskği birarada kullanmak ,
hata toleransı sağlamak,daha fazla depolama alanı sağlamak ve performansı yükseltektir
Bilgisayarın en yavaş işlem yapan ünitesi sabit disklerdir.Günümüzde sabit diskler
işlemcilerin hızına yetişememektedir. Sabit disklerin bu yavaşilığına çare olarak RAM
imdadımıza yetişir.Diskler işlemcinin komut işleme hızına erişemediği için programlar
diskten alınıp önce RAM'e ardından da işlemciye aktarılır.
Windows işletim sistemlerinde iki çeşit disk vardır.
1-Basic(Temel)Disk
2-Dynamic(Dinamik)Disk
Diskler varsayılan olarak temel disk şeklindedir .Sonradan dinamik diske dönüştürebilirler.
Dinamik disklerde temel disklere dönüştürebilirler.fakat bunu yapabilmek için dinamik
disk üzerinde hiç bir bölümün olmaması gerekir.

DİSK YÖNETİMİ

1-Temel Disk

Temal dikler üzerinde iki bölüm vardır. Bunlar birincil bölüm ve uzatılmış bölüm vardır
Temel disk üzerinde en fazla dört adet birincil bölüm, bri adet uzatılmış
bölüm oluşturulabilir.
Birincil bölüm işletim sistemlerini kurduğumuz sabit disk bölümüdür.Uzatılmış bölüm ise
aktif olan birincil bölüm çıkarıldığında geriye kalan tüm sabit disk alanımızdır. Mantıksal
bölüm ise uzatılmış bölümlerin altında oluşturulan bölümlerdir Ve en fazla 24 adet
mantıksal bölüm bulunabilir.
Disk yönetim işlerinin komut satırından yapılabilmesi için diskpart komutu kullanılır.
Tüm diiskleri görüntülemek için list disk komutu kullanılır.Bir diskle bağlantıya geçmek için
bağlantıya geçmek için Select Disk 0
Seçilen disk üzerinde bölüm bilgilerini görüntülemek için list partition komutu kullanılır.
Windows Server 2008 ve üst sürümlerin de hem temel hem de dinamik disk aynı anda
kullanılabilir. Temel ya da dinamik disk olmasına bakılmaksızın tüm disklerin üzerinde
beş özel sürücü bölümü vardır.
1-Active(Sistem ön belleği):Etkin bölüm ya da birim sistem önbelleği(başlangıç) bölümüdür.(işletim sisteminin kurulu olduğu yer)
2-Boot:Ön yükleme bölümü :işletim sistemini ve onun destek dosyalarını içerir.
3-Crash Dump:Bilgisayarın bir sistem çökmesi durumunda döküm dosyalarını yazmayı
çalıştığı bölümdür.
4-Page File:İşletim sistemi tarafından kullanılan disk belleği dosyasını içeren bölümdür.
5-System:İşletim sistemini yüklemi yüklemek için gereken donanıma özgü dosyaları içerir.
Her sabit diskte MBR bulunur.Her disk bölümü için bir adet bulunan ve
o disk bölümüne ilişkin(bçölümün büyüklüğü,çalıştırılacak dosya ve bunun gibi) bilgileri
içeren yapıya PBR(Partition Boot Record) denir.

2-Dinamik Disk

Temel disklerde kıstlı işlemler yapabiliriz.Eğer daha fazla işlem yapmak istiyorsak
dinamik disklere geçmeliyiz.fakat dinamik diskten temel diske geçmeden önce bütün
bilgileri silmeliyiz.ayrıca System State yedeği veya Full Backup alınırken dinamik
disklere yedek alınmaz.Bu bir kısıtlayıcıdır. Yine kısıtlayıcı olarak diğer işletim sistemleri
dinamik diskleri tanımakta sorun yaşarlar.Bu yüzden dinamik diskler sıklıkla kullanılmaz.
Dinamik disklerin getirdiği avantajlı özellikler(RAID) donanım yoluyla elde edilmektedir.

SUNUCU 4.2

-Dinamik Disklerde Yapılabilecek İşlemler-


1-Yayılan Bölüm(SPANNED VOLUME)

Aynı yada farklı diskler üzerindeki değişik büyüklüklerdeki boş alanları
kapsayabilen(birden fazla diske yayılabilen) bölüm demektir.Bu sayede Değişik disklerdeki
çeşitli büyüklüklerdeki boş alanları birleştirip büyük tek bir bölüm haline getirebiliriz
Bir yayılan bölüm 32 parça içerebilir.Yayılan bölümde hataya karşı dayanıklılık(hata toleransı) yoktur.Yayılan bölümü oluşturan parçalardan herhangi biri bozulursa bütün bölüm bozulur.İki ila otuz iki arasında yayılan bölüm yapılabilir.Bütün disklarin boyutları aynı olmak zorunda değildir./Yayılan bölüm yapısında veriler ilk önce birinci diske yazılırBirinci disk dolduktan sonra ikinci diske geçilir. Boot ve System bölümü üzerinde yayılan bölüm uygulanamaz.

2-Seritli Bölüm(RAID 0)(STRIPPED VOLUME)

Ayrı disklerdeki aynı büyüklükteki boş alanları birleştirip tek bir büyük bölüm elde etmemimizi sağlayan yapıdır.Yayılan bölüme benzer olmakla birlikte şeritli bölümü oluşturan parçalar aynı büyüklükte olmalı ve farklı disklerde olmalıdır.RAID 0 otuziki parça içerebilir.İki ila otuziki arası diske kadar destek verir. Veriler yazılırken şerit adı verilen parçalara ayrılır.Bu veri şeritleri şeritli bölümüm oluşturan parçalara dağıtılarak yazılır.Bu nedenle şeritli bölümlerin okuma performansı %20 daha yüksektir. RAID 0 üzerinde hata toleransı yoktur. Parçalardan biri bozulursa Bütün bölüm bozulur.Örneğin 400mb,300mn ve 700mb boyutunde üç diskimiz olsun bu diskler üzerinde RAID 0 işlemini uygularsak en küçük diskimiz olan 300mb alınır ve toplam depolama alanı 900mb olarak bulunur.Geri kalan 500mb ise direk RAM üzerinden işlemci için ayrılır.RAD 0 üzerindeki veriyi kurtarmanın tek yolu verinin Backup'ının alınmasıdır.Backup alınmış ise RAID sistemi çöktüğü zaman tüm diskler ile yeni bir RAID 0 oluşturulur.Ve Backup setinden Restore(onarım)edilir.RAID 0
bütün bölüm tipleri içerisinde en yüksek performansa sahiptir.Fakat hata toleransı içermez, Sistemde ve Boot kısımlarını içermez ve RAID 0 yapılacak alanların formatsız olması gerekir.


3-Aynalan Bölüm(RAID 1)(MIRRORED VOLUME)

İki diskteki aynı büyüklükteki alanın üzerideki verilerin birbiriin aynı yapılması anlamına gelir.Yani bir diskteki bölüme bir veri yazıldığında diğer diskteki bölüüme de aynı veri yazılır.RAIDd 1 hataya karşı dayanıklıdır.RAID1 teknolojisinde mutlaka iki disk olmalıdır.
Sistem ve Boot kısımları içerebilir. Başlarken en az bir diskin formatsız olması gerekir.
Yani bir dolu dikle bir boş disk RAID1 yapılabileceği gibi iki boş diskle RAID 1 yapılabilir. Yani bir disk çökerse diğer disk onun yerine devreye girecektir.FAT ve NTFS
sistemlerinin her ikisinide destekler. İyi bir okuma yazma performansına sahiptir.RAID5'e göre daha az sistem hafızası kullanır.

4-RAID 5

Şeritli bölüme benzerdir.Fakat en az üç diskle yapılır..Bu teknolojide de veriler şeritlere yazılır.Fakat birde Parity(Eşlik) bilgisi üretilir. Ve bu bilgi diskte kayıt altına alınır.RAID 5 bölümünde en çok otuziki parça bulunabilir.RAID 5 bölümü hataya karşı dayanıklıdır.Herhangi bir parça bozulursa diğer parçalardaki veriler ve eşlik bilgisi kullanılarak kayıp veri yeniden üretilir.Disklerin birinde eşlik bilgileri diğer disklerde ise Data lar saklanır.yukardaki örnk Raıd 5 içinde geçerli(300mb)
Bunun için seçilen alanlardan en küçüğünün katlarını alarak işlem yapar.RAID 5 oluşturacak tüm alanların formatlanmamış olması gerekir.System ve Boot kısımları içeremez.Disklerin biri bozulduğu zaman onun yerine sağlam bir disk takılarak veri kaybı olmadan sistem çalışması devam eder. Aynı anda iki disk birden çökerse tüm veriler kaybolur.
FAT ve NTFS sistemlerini destekler.RAID 1 ile kaşılaştırıldığında RAID 5 daha ekonomiktir. Yazma performansı normal ancak okuma performansı mükemmeeldir. Tek eksik yönü fazla sistem hafızasına ihtiyaç duyar.

5-RAID 0+1

RAID 0 ve RAID 1 in kombine edilmiş halidir.RAID 0 ın performans RAID 1'in ise güvenlik özellikleri bu sistemde birleştirilmiştir.Fakat Kurulacağı sistemin yarısını sistem dosyaları için harcadığından pahalı bir uygulamadır.RAID 0'ın veri bölme performansını RAID 1'in hata toleransı le birleştirir. Bütün RAID yapılarının en yüksek performansı sunmasına rağmen,RAID 0+1 auynı zamanda birçok sürücü yetersizliklerine tahammül edebilen tek RAID seviyesidir.RAID 0+1 için en az dört tane sürücü gerekir. VE bu sürücüler kapsiteyi artırmak için çifter çifter eklenmelidirler.

6-RAID 1+0

Veri şeritleme ve veri yansıtma işlemlerinin birlikte yapıldığı teknolojidir.Bu kurulum ile RAID 0 ve RAID 1 ayarlamalarının tüm özelliklerinden faydalanabilirsiniz.En az dört disk gereklidir. RAID 0+1'e göre çok daha güvenlidir.