Notes

PROTEİN SENTEZi VE SANTRAL DOGMA




*Protein sentezi:

›Canlılardaki büyüme, gelişme ve homeostasi (iç denge) olayları DNA tarafından kontrol edilir.
›DNA, bu yaşamsal olayları; proteinler aracılığı ile kontrol eder.
›Proteinler DNA' daki genlerin şifresine göre sentezlenir.
›Böylece proteinler, DNA’da kodlanmış olan emirleri alıp; o emirleri yerine getirirler.


Gen: bir protein molekülü sentezlemek için gerekli olan kromozom ya da DNA parçasıdır.

›Bir gen, ortalama olarak 1500 nükleotidten oluşur.
›İnsan DNA’sında ortalama olarak; 3,2 milyar nükleotid ve 35000 gen bulunur.


Kalıtsal kavramların küçükten-büyüğe doğru sıralaması:

Baz < Nükleozit < Nükleotid < KOD < Gen < DNA < Kromozom




Bir gen-bir enzim hipotezi:

›Her enzim, bir gen kontrolünde sentezlenir.
›Genler sadece enzim şifrelemez.
›Genler aynı zamanda; bütün protein çeşitlerinin sentezinden sorumludur.

http://i.hizliresim.com/vXVgkm.png

*Santral dogma:

›DNA ve RNA' nın hücre yönetimine katılma şekline santral dogma denir.


›Santral dogma; replikasyon, transkripsiyon ve translasyon olmak üzere 3 aşamada gerçekleşir.

http://i.hizliresim.com/1VBY1Y.png


**Replikasyon (DNA eşlenmesi):

›DNA sentezidir.
›Hücre bölünmesi için gereklidir.
›Prokaryot canlılarda sitoplazmada gerçekleşir.
›Ökaryotlarda ise çekirdek, mitokondri ve kloroplast organellerinde gerçekleşir.




›Replikasyondan önce, DNA iplikleri arasındaki hidrojen bağlarının hepsi kopar ve iki zincir birbirinden ayrılır.


http://i.hizliresim.com/LZNpka.png


**Transkripsiyon (yazılma):

›mRNA sentezidir.
›Hücre yönetimi için gereklidir.
›Protein sentezi için gerekli olan DNA şifresi, mRNA’ ya yazılır.
›Prokaryot canlılarda sitoplazmada gerçekleşir.
›Ökaryotlarda ise çekirdek, mitokondri ve kloroplast organellerinde gerçekleşir.

›Transkripsiyondan önce, sadece protein sentezi için şifre veren gendeki hidrojen bağları kopar.



http://i.hizliresim.com/r6pgWV.png


**Translasyon (okunma):

›Protein sentezidir.
›Hücre yönetimi için gereklidir.

›mRNA’ daki şifre, ribozomda okunarak protein sentezlenir.
›Tüm canlılarda ribozom organelinde gerçekleşir.



http://i.hizliresim.com/77do9P.png



Not:

http://i.hizliresim.com/PnN586.png

›Bir canlının tüm dokularındaki (kas, sinir, kemik…) genler aynıdır.
›Ama farklı dokularda, aktif olan genler farklı olduğundan; farklı proteinler üretilir.