Notes

1.2
Vroeger waren boeken heel duur omdat ze met de hand geschreven waren, dus waren er maar een paar exemplaren. rond 1350 ontstond de renaissance. ontwikkelde burgers zagen het leven niet meer als voorbereiding op dood. sommige geestelijken begonnen meer op vorsten te lijken dan dienaars van de kerk. macht en rijkdom werd belangrijker dan geloof. volgens de kerk moesten gelovigen gehoorzamen aan de geestelijken. zij waren namelijk de enigen die de bijbel mochten uitleggen/vertellen. als je slecht leefde kwam je in hel. geestelijken moesten het goede voorbeeld geven, ze mochten niet trouwen, seks hebben en ze moesten veel biddden en somber leven. niet alle geestelijken leefde volgens de regels van de bijbel, tijdens de renaissance begonnen steeds meer mensen dat op te merken. tegen 1100 begonnen monniken alleen nog maar van giften te leven. ketters werden streng vervolgd. ketterij werd ook zwaar gestrafd. de inquisitie spoorde ketters/ketterij op en bepaalde dan hun straf(meestal marteling of brandstapel).

1.3
de vorsten van de rijken/landen wilden dat iedereen katholiek was, want dit was het enige wat de mensen in het rijk verbond. na 1500 nam de kritiek op de kerk toe, dit kwam onder andere door Maarten Luther en Calvijn bijv. door een aflaat te kopen kreeg je een plaats in de hemel. luther werd vogelvrij verklaard(dit betekent dat mensen je mogen doden en niet worden gestraft. veel vorsten volden ook luther, omdat luther vond dat de vorsten zelf moesten regeren in de kerk en niet de paus. volgens johannes calvijn mochten gelovigen zelf bepalen wat er in de kerk gebeurde. als gelovigen ergens niet mee eens waren mochten ze in opstand komen! hierdoor ontsond een tweede de protestanten kerk. <deze kerk leefden echt volgens de bijbel.

1.4
de nederlanden bestonden uit zeventien gewesten. ieder gewest had zn eigen regels en wetten.
dit was heel chaotisch, daarom werd er veel oorlog gevoerd. dat kost veel geld, dus karel v probeerde en centraal bestuur in te voeren(ieder gewest heeft dezelfde regels en wetten. filips ll volde karel op.
in nederland stelde hij een landvoogd aan en in elk gewest een stadhouder (bijv. willem van oranje).
omdat filips streng katholiek was, vond hij het zijn picht om alle ketters streng te vervolgen.
degene die niet wilde bekeren doodde hij drm schreven meerdere edelen een smeek schrift om te vragen de ketters minder hard aan te pakken.
de inquisitie, een rechtbank speciaal voor ketters, zorgde dat de vervolgingen stopten. hierop volgde hagenpreken, protestanten die bij elkaar komen.
ddordat in de winter er weinig eten was en dus meer oorlog was begonnen de beeldenstormen, mensen sloopten beelden en kerken.
hierdoor stuurde filips alva naar nederland als nieuwe landvoogd. hij richtte een bank op die de raad van beroerten heette, zij pakken mensen op die mee hebben gedaan aan de beeldenstorm.
door alva's komst vluchtte veel nederlanders, waaronder willem van oranje, naar duitsland.

1.5
alkmaar was de eerste stad die een omsingeling overwon.
nadat willem van oranje in duitsland was aan gekomen begon hij met het plannen van een aanval, met de hulp van de watergeuzen.
nadat het alkmaar was gelukt om vrij te komen, ging het steeds beter. ook had alva problemen met zijn huurleger, want het geld begon op te raken.
de noordelijke gewesten sloten samen een bondgenootschap tegen de spaanse koning: de Unie Van Utrecht.
niemand mocht in die gewesten door zijn geloof vervolgd worden, dit heet: gewetensvrijheid.
uiteindelijk werd, door filips vogelvrij verklaarde, willem van oranje gedood.

1.6
de gewesten maakten een plakkaat van verlatinghe: hiermee verklaar je je onafhankelijk.
helaas konden ze geen koning vinden dus leidde de stadhouder en de statengeneraal de gewesten/het publiek der 7 verenigde nederlanden.
na enige tijd besloot oldenbarnevelt dat er niet genoeg geld meer was dus hij maakte een 12 jarig bestand met spanje.
daarna werden er nog wat gewesten terug veroverd en werd er uiteindelijk vrede gesloten in munster