Notes

De enorme toename van gas- en olieproductie in de Verenigde Staten vertraagt de omschakeling naar een duurzamere energievoorziening. Bron: FD 13 november 2012

Doordat de reserves fossiele brandstoffen toenemen, is het minder aantrekkelijk over te schakelen op energie op basis van wind, zon of biomassa. Dat zeggen milieueconomen in een reactie op de World Energy Outlook, het toonaangevende jaarrapport van het Internationaal Energie Agentschap (IEA) dat maandag uitkwam.
Schaliegas

De economen vrezen dat het moeilijker wordt opwarming van de aarde een halt toe te roepen, ook al omdat het relatief veel energie kost om de nieuwe Amerikaanse reserves te winnen. Hierdoor zal de uitstoot van het broeikasgas CO2 eerder toe- dan afnemen.

Het IEA voorspelt ook dat de Verenigde Staten rond 2020 Saudi-Arabië tijdelijk inhalen als grootste olieproducent ter wereld. De VS zijn nu al de grootste gasproducent ter wereld dankzij de opmars van schaliegas, aardgas uit harde kleisteenlagen.

De ontwikkelingen geven de Verenigde Staten een groot economisch voordeel. Door de lage gasprijzen is de Amerikaanse energie-intensieve industrie aan een renaissance bezig. ‘Je ziet aluminiumsmelterijen terugkeren naar de Verenigde Staten’, zegt IEA-directeur Maria van der Hoeven.

Door het toenemende gebruik van olie en schaliegas zal de CO2-uitstoot toenemen. ‘Je zou verwachten dat de hoge energieprijzen in het verleden hadden geleid tot een opmars van groene energie in Amerika, maar dat is niet het geval geweest’, zegt hoogleraar Reyer Gerlagh aan de Universiteit van Tilburg. ‘Je ziet vooral een opmars van schaliegas en olie.’

Ron Wit, econoom en onderzoeker bij Stichting Natuur en Milieu, wijst erop dat de prijs van fossiele brandstoffen daalt doordat het aanbod toeneemt. Daardoor zal ook de vraag naar goedkopere olie- en gasproducten bij eindgebruikers stijgen. De nieuwe reserves zijn bovendien vaak moeilijk winbaar, waardoor de winning meer energie kost. De CO2-uitstoot voor het winnen van teerzanden is volgens Wit een kwart hoger dan bij normale oliewinning.

Het IEA zelf constateert dit jaar opnieuw dat realisering van de wereldwijde klimaatdoelen nog ver weg is. De organisatie roept daarom op tot meer energiebesparende maatregelen.

Ondanks de vele groene initiatieven slaagt de wereld er nog steeds niet in om voldoende te verduurzamen, constateert het Internationaal Energie Agentschap (IEA). Sterker, de doelen lijken alleen maar verder uit beeld te raken met alle nieuwe fossiele brandstoffen die worden gewonnen.

Om het klimaatdoel van de Verenigde Naties — voorkomen dat de temperatuur op aarde met meer dan twee graden stijgt — binnen bereik te houden, moet er snel iets gebeuren. Volgens het IEA is energie besparen het beste medicijn. Mensen moeten bijvoorbeeld in zuiniger auto’s rijden en hun huizen isoleren.

De Parijse denktank schat dat wereldwijd op zijn hoogst 20% van de mogelijke energiebesparingen wordt benut.
‘Als er geen actie wordt ondernomen, zal de energie-infrastructuur al in 2017 zorgen voor alle CO2-uitstoot die is toegestaan tot het jaar 2035 in het scenario dat de aarde niet meer dan 2 graden opwarmt’, zegt IEA-directeur Maria van der Hoeven. ‘Komt de wereld nu in actie, dan wordt dat punt pas in 2022 bereikt. Dat betekent dat er meer tijd is om een noodzakelijk wereldwijd klimaatakkoord te bereiken.’

Energiebesparende maatregelen leveren volgens het IEA bovendien een impuls op voor de economie. Om de 2 gradendoelstelling te halen, moet wereldwijd $ 11.800 mrd extra worden geïnvesteerd tot 2035. De wereldeconomie zou daarmee $ 18.000 mrd groeien.

Veel vertrouwen in extra inzet lijkt het IEA echter niet te hebben. In zijn meest realistische scenario warmt de aarde met 3,6 graden op.