Notes

XI esin ortalarinda Azerbaycanda fealiyyet gosteren Şirvan$ahlar,Şeddadiler ve Revvadiler dovletleri bir-biri ile chekişirdi.Feodal ara muharibeleri olkenin inkişafini lengitmekle yanaşi,onun xaricden olan hucumlara qarşi mudafie quvvesini de zeifledirdi.Bele bir şeraitde boyuk Selcuqlar imperiyasi yarandi.Orta Asiya,Kichik Asiya,Iran,Iraq,Suriya,Misir,On Qafqaz xalqlari ile birlikde Azerbaycan da Selcuqlarin hakimiyyeti altina kechdi.Şerqi lerzeye salan,selcuqlarin rehberi-Oguz xaqan idi.O,omrunun 50 ilden artigini at ustunde,herbi yuru$lerde kechirmişdi.Selcuq bir esrden artiq omur surmuş ve islam dinini qebul etdikden sonra bu dinin butun turkler arasinda yayilmasi ugrunda mubarize aparmişdi.XI esrin evvellerinde oguzlarin bir hissesi şerqi Avropaya ve Balkan yarimadasina yayildi.Geniş erazide yaşayan turkler vaxtaşiri yerdeyişmeye meruz qalirdilar.Esrler bir-birini evez etdikce Azerbaycana turk tayfalarinin yeni-yeni desteleri gelirdi.Sasanilerin hakimiyyeti dovrunde turk tayfalarinin Azerbaycana guclu axini başlandi.
Turk tayfalarinin Azerbaycana novbet axini XI esrin birinci yarisinda selcuq turklerinin gelişi ile başlandi ve sonraki esrlerde de davam etdi.Selcuqlar IX esrde Xezer denizi ile Aral golu arasindaki erazide yerleşirdiler.1038-ci ilde Yaxin ve Orta şerqde Selcuqlar imperiyasinin (1038-1157-ci iller) bunovresi qoyuldu.Selcuqlar ciddi muqavimete rast gelmeden bir-birinin ardinca Kichik Asiyani,Irani,Iraqi,On Qafqazi,Suriyani,Erebistan yarimadasini,bir sozle,Turkustandan Araliq denizine,Derbendden Fars korfezine qeder erazileri ele kechirdiler.Azerbaycani zebt edenden sonra sultan Togrul 1055-ci ilin yazinda Bagdadi tutdu ve hakimiyyeti ele kechirdi.O,1063-cu ilde Reyde vefat etdi.Hakimiyyeti onun qardai oglu Alp Arslan (1063-1072-ci iller) ele kechirdi ve başlanan işi davam etdirdi.Bu siyaset ona ugur qazandirdi.O,Naxchivani tutduqdan sonra Genceye geldi.Sultan Alp Arslan 1070-ci ilin noyabrinda Genceden şekiye gedib,oradan Gurcustana basqin etdi.
Selcuqlarin ugurlu xarici syasetinden vahimeye duşen Bizans imperiyasi 1071-ci ilde Malazgird eheri yaxinliginda muharibeye başladi.Sultan Alp Arslanin cengaverleri onlari darmadagin ederek Bizansa tabe olan Kichik Asiyanin xeyli hissesini ele kechirtdi.Bu hadise selcuqlarin serhedlerini genişlendirmekle yanaşi,sultanin şohretini de yukseltdi.1072-ci ilde Alp Arslan oldu.Hakimiyyete oglu Melikshah (1072-1092-ci iller) kechdi.Selcuqlar imperiyasi sultan Melikşahin dovrunde oz siyasi inkişafinin en yuksek pillesine qalxdi.Sultan Melikşah ona sedaqetli olmayan hakimleri cezalandirmaq meqsedile 1088-ci ilde Azerbaycana qoşun gonderdi.Sultan Melikşah oz oglu Mehemmedi Genceye hakim teyin etdi.
Selcuqlar dovleti On Qafqazda chicheklendiyi zaman turk tayfalarinin Azerbaycana yeni axini guclendi.Onlar burada tezlikle meskunlaşdilar.Selcuqlar dovleti sultanlarinin heyata kechirdiyi herbi tedbirler feodal munasibetlerini daha da mohkemlendirdi,senetkarligin,ticaretin ve medeniyyetin inkişafina mueyyen qeder zemin yaratdi.Melikşahin hakimiyyeti imperiyanin chicheklenmesinin son merhelesi oldu.Onun olumunden sonra oglanlari arasinda hakimiyyet ustunde bir neche il mubarize getdi.Dovletin erazisi iki yer parchalandi ve tenezzul etdi.119 il fealiyyet gosteren Selcuqlar dovleti turkdilli xalqlarin sosial-iqtisadi ve medeni inkiafina guclu tesir gosterdi.Selcuqlarin hakimiyyeti dovrunde Azerbaycanda gorkemli şairler,alimler,memarlar,senetkarlar himaye edilmiş,gozel mescidler,binalar,medeniyyet abideleri tikilmiş ve şeherler abadlaşdirilmişdi.
Azerbaycanda"iqta"sistemi sultan Melikşahin dovrunde daha da genişlendi.Hakim uzvlerine ve iri feodallara"iqta"adi ile $eherler bagişlanirdi.Selcuqlar bac ve xeracdan elave ehaliden muxtelif vergi ve toyculer de toplayirdilar.Vergiler hem pul ve hem de mehsul şeklinde alinirdi.Diger vergi,meselen,"paltar pulu","şerab pulu","silah pulu"ve s. novu de var idi.Selcuq qoşununun saxlanmasi xerci de ehalinin uzerine duşurdu.Selcuqlar dovletinin parchalandigi şeraitde Azerbaycanda feodal dovletlerin yeniden berpa olunmasi uchun şerait yarandi.




Яндекс.Директ
Морщины и круги под глазами?Сюда
Новинка-маска вернет 10лет вашим глазам. Мешки и отеки просто исчезнут!
dly-glaz.rtr3.ru
Пигментные пятна и веснушки?Сюда
Новинка! Отбеливающая маска. Осветляет пигментные пятна, омолаживает лицо.
mg.ret3.ru

Все батуты в Absolute Champion!
Не вздумай покупать батут. Пока не зайдешь к нам! Продажи оптом и в розницу
батуты-оптом.рфАдрес и телефон