Notes

sahibinden ileti engellenmiştir 2014/23858 E. 2015/2423 K.
22. Hukuk Dairesi 2014/23858 E. 2015/2423 K. İçtihat MetniMAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi AVUKAT ... AVUKAT ...DAVA : Taraflar arasındaki kıdem ihbar tazminatı ikramiye alacağı ücret alacağı iş güvencesi tazminatı ile işe başlatmama tazminatı alacaklarının ödetilmesi davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı sebeplerle gerçekleşen miktarın faiziyle birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine ilişkin hükmün süresi içinde duruşmalı olarak temyizen incelenmesi davalı avukatınca istenilmesi üzerine dosya incelenerek işin duruşmaya tabi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 03.02.2015 Salı günü tayin edilerek taraflara çağrı kağıdı gönderilmişti. Duruşma günü davalı adına Avukat.... ile karşı taraf adına Avukat ... geldiler. Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verilerek Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor sunuldu dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü:Y A R G I T A Y K A R A R IDavacı İsteminin Özeti:Davacı işçi dört aylık boşta geçen süre ücreti ve diğer haklar işe başlatmama tazminatı ihbar ve kıdem tazminatı ile ikramiye alacağı istemiştir.Davalı Cevabının Özeti:Davalı işveren vekili davanın reddine karar verilmesi gerektiğini savunmuştur. Mahkeme Kararının Özeti:Mahkemece toplanan deliller ve bilirkişi raporuna dayanılarak davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.Temyiz:Kararı davalı vekili temyiz etmiştir. Gerekçe:1-Dosyadaki yazılara toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre davalının aşağıdaki bentlerin kapsamı dışındaki diğer temyiz itirazlarının reddine2-Taraflar arasında iş sözleşmesinin feshedildiği (işe iade kararının ardından süresi içinde işverence işe başlatılmadığı) tarihte işçiye ödenen aylık ücretin miktarı konusunda uyuşmazlık bulunmaktadır. 4857 sayılı İş Kanunu’nun 32. maddesinin ilk fıkrasında genel anlamda ücret bir kimseye bir iş karşılığında işveren veya üçüncü kişiler tarafından sağlanan ve para ile ödenen tutar olarak tanımlanmıştır.İş sözleşmesinin tarafları asgarî ücretin altında kalmamak kaydıyla sözleşme özgürlüğü çerçevesinde ücretin miktarını serbestçe kararlaştırabilirler. İş sözleşmesinde ./..-2-ücretin miktarının açıkça belirtilmemiş olması taraflar arasında iş sözleşmesinin bulunmadığı anlamına gelmez. Böyle bir durumda dahi ücret 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 401. maddesine göre tespit olunmalıdır. İş sözleşmesinde ücretin kararlaştırılmadığı hallerde ücretin miktarı asgari ücretten az olmamak üzere emsal ücret göz önünde tutularak belirlenir.4857 sayılı Kanun’un 8. maddesinde işçi ile işveren arasında yazılı iş sözleşmesi yapılmayan hallerde en geç iki ay içinde işçiye çalışma şartlarını temel ücret ve varsa eklerini ücret ödeme zamanını belirten bir belgenin verilmesi zorunlu tutulmuştur. Aynı Kanun’un 37. maddesinde işçi ücretlerinin işyerinde ödenmesi ya da banka hesabına yatırılması hallerinde ücret hesap pusulası türünde bir belgenin işçiye verilmesinin zorunlu olduğu hükme bağlanmıştır. Usulünce düzenlenmiş olan bu tür belgeler işçinin ücreti noktasında işverenden sadır olan yazılı delil niteliğindedir. Kişi kendi muvazaasına dayanamayacağından belgenin muvazaalı biçimde işçinin isteği üzerine verildiği iddiası işverence ileri sürülemez. Ancak böyle bir husus ileri sürülsün ya da sürülmesin muvazaa olgusu mahkemece resen araştırılmalıdır. Çalışma hayatında daha az vergi ya da sigorta pirimi ödenmesi amacıyla zaman zaman iş sözleşmesi veya ücret bordrolarında gösterilen ücretlerin gerçeği yansıtmadığı görülmektedir. Bu durumda gerçek ücretin tespiti önem kazanır. İşçinin kıdemi meslek unvanı fiilen yaptığı iş işyerinin özellikleri ve emsal işçilere ödenen ücretler gibi hususlar dikkate alındığında imzalı bordrolarda yer alan ücretin gerçeği yansıtmadığı şüphesi ortaya çıktığında bu konuda tanık beyanları gözetilmeli ve işçinin meslekte geçirdiği süre işyerinde çalıştığı tarihler meslek unvanı ve fiilen yaptığı iş bildirilerek ilgili işçi ve işveren kuruluşlarından emsal ücretin ne olabileceği araştırılmalı ve tüm deliller birlikte değerlendirilerek bir sonuca gidilmelidir. Somut olayda hükme esas alınan bilirkişi raporunda davacının işe iade kararının kesinleşmesinin ardından süresi içinde yapılan başvuruya rağmen bir aylık süre içerisinde işe başlatılmadığı tarihte 1.50000 TL aylık net ücret aldığı kabul edilerek dava konusu alacaklar hesaplanmıştır. Hükme esas alınan bu ücret ise ... tarafından bildirilen emsal ücrettir. Emsal ücret araştırmaları yetersiz olup davacının sendikalı olduğu iddia ve ispat da edilmemiştir. Mahkemece işçinin meslekte geçirdiği süre iş yerinde çalıştığı tarihler meslek unvanı ve fiilen yaptığı iş bildirilerek iş sözleşmesinin feshedildiği tarihteki emsal ücret araştırması işçi ve işveren meslek kuruluşlarından da yapılarak sonucuna göre tüm deliller birlikte değerlendirilerek karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ve yetersiz emsal ücret araştırması ile yazılı şekilde karar verilmesi ısabetsizdir.3-Öte yandan davacının tazminata esas alınması gereken hizmet süresi de uyuşmazlık konusudur.4857 sayılı Kanunun 120. maddesi uyarınca yürürlüğü devam eden mülga 1475 sayılı İş Kanununun 14/2. maddesi işçinin aynı işverene bağlı olarak bir ya da değişik iş yerlerinde çalıştığı sürelerin kıdem hesabı yönünden birleştirileceğini hükme bağlamıştır. O halde kıdem tazminatına hak kazanmaya dair bir yıllık sürenin hesabında işçinin daha önceki fasılalı çalışmaları dikkate alınır. Bununla birlikte her bir fesih şeklinin kıdem tazminatı na hak kazanacak şekilde gerçekleşmesi hizmet birleştirmesi için şarttır. İşçinin önceki çalışmaları sebebiyle kıdem tazminatı ödenmişse aynı dönem için iki defa kıdem tazminatı ödenemeyeceğinden tasfiye edilen dönemin kıdem tazminatı hesabında dikkate alınması mümkün olmaz. Yine istifa etmek suretiyle iş yerinden ayrılan işçi kıdem tazminatına hak kazanmayacağından istifa yoluyla sona eren önceki dönem çalışmaları kıdem tazminatı hesabında dikkate alınmaz. Ancak aynı işverene ait bir ya da değişik işyerlerinde çalışılan süre için kıdem tazminatı ödenmemişse bu süre aynı işverende geçen sonraki hizmet süresine eklenerek son ücret üzerinden kıdem tazminatı hesaplanmalıdır. Zamanaşımı ./..-3-definin ileri sürülmesi halinde önceki çalışma sonrasında ara verilen dönem on yılı aşmışsa önceki hizmet bakımından kıdem tazminatı hesaplanması mümkün olmaz.İşçinin iş sözleşmesi feshedilmediği halde çeşitli sebeplerle kıdem tazminatı adı altında yapılan ödemler avans niteliğinde sayılmalıdır. İşçinin iş sözleşmesinin feshinde kıdem tazminatına hak kazanılması durumunda iş yeri ya da iş yerlerinde geçen tüm hizmet sürelerine göre kıdem tazminatı hesaplanmalı daha önce avans olarak ödenen miktar kanuni faiziyle birlikte mahsup edilmelidir. Dairemizin Kararlılık kazanmış olan uygulaması bu doğrultudadır.Aynı işverene ait aralıklı çalışmaların her birinin iş sözleşmesinin feshi ile sonlanması ve feshe göre işçilik haklarının ödenmesi halinde önceki çalışmalarının tasfiye edildiği kabul edilmeli ve tazminat hesabı açısında daha sonraki çalışma süresine eklenmemelidir. Ancak yapılan ödemelerin kanuni hakların altında kaldığının anlaşılması halinde yine tasfiye esası benimsenmekle birlikte zamanaşımı defi sebebiyle zamanaşımına uğramamış dönem için belirlenen fark alacaklar her bir dönem ücretine göre belirlenmeli ve istekler yönünden karar verilmelidir.Davacıya ait ...hizmet döküm cetveli incelendiğinde davacının 01.12.1994-03.12.2000 27.03.2001-31.03.2007 28.04.2007-15.10.2007 tarihleri arasında davalı iş yerinde sigortalı çalışması gözükmektedir. Davacıya 01.12.1994-30.12.2000 tarihleri arası dönem için 79387 TL brüt kıdem tazminatı 27.03.2001-31.03.2007 tarihleri arası dönem için de 3.86808 TL brüt kıdem tazminatı ile 1.20120 TL brüt ihbar tazminatı ödemesi yapıldığı anlaşılmaktadır. Hükme esas alınan bilirkişi raporunda davacının fasılalı çalışmaları toplamı üzerinden kıdem ve hizmet süresi belirlenerek kıdem tazminatı hesabı yapılmış yapılan ödemeler ise avans olarak değerlendirilip kanuni faizleri ile birlikte yapılan kıdem tazminatı hesabından indirilmiştir.Davacının 27.03.2001-31.03.2007 tarihleri arasındaki çalışması işveren tarafından iş sözleşmesinin feshi ile sonlandırılmış ve ihbar ile kıdem tazminatı ödenmiştir. Bu durumda anılan çalışmaların tasfiye edildiği kabul edilmeli ve tazminat hesabı açısından daha sonraki çalışma süresine eklenmemelidir. Her ne kadar yapılan tazminat ödemelerinin eksik olduğu bilirkişi raporunda belirlenmiş ise de yine söz konusu dönemdeki çalışmaların tasfiye edildiği kabul edilmeli ancak bu durumda fark alacaklar her bir dönem ücretine göre belirlenmeli ve sonucuna göre karar verilmelidir. Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular dikkate alınmaksızın yazılı şekilde karar verilmesi usul ve kanuna aykırı olup bozmayı gerektirmiştir.Sonuç:Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebeplerden BOZULMASINA davalı yararına takdir edilen 1.10000 TL duruşma avukatlık parasının karşı tarafa yükletilmesine peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine 03.02.2015 gününde tarihinde oybirliğiyle karar verildi. .
Homepage: https://bit.ly/kidem-tazminati-hesaplama