Notes

Nghề làm lồng đèn truyền thống ở Hội An.

Đèn lồng xuất hiện ở Hội An vào khoảng cuối thế kỷ 16 khi những người Hoa đầu tiên đến Hội An giao lưu làm ăn và định cư lâu dài. Đến nay, nghề làm đèn lồng ở Hội An đã 400 năm tuổi.

Người đầu tiên có công hồi sinh lồng đèn là nghệ nhân Huỳnh Văn Ba. Ông là người đầu tiên khôi phục và thiết kế lại chiếc đèn lồng, loại đèn lồng bằng tre bọc vải ngày nay. Tài năng của ông đã được người Nhật chú ý và chính ông là người làm đèn lồng đầu tiên của Hội An được Chính phủ Nhật Bản mời sang giới thiệu cách làm đèn lồng.

Hiện Hội An có 32 cơ sở làm và bán đèn lồng Hội An, đèn lồng xuất khẩu sang các nước Âu Mỹ. Trong đó, cơ sở sản xuất lồng đèn Huỳnh Văn Ba và cơ sở sản xuất lồng đèn Hà Linh là hai cơ sở sản xuất lồng đèn lớn ở Hội An.

Đèn lồng hội an
Hội An Lantern - Ảnh: nguồn vi-vn.facebook.com

Theo những bậc cao niên sống lâu năm ở Hội An, “ông tổ” của nghề làm đèn lồng Hội An có tên là Xã Đường, chuyên làm đầu lân, lồng đèn phục vụ các lễ hội hay hội thi lừa, thi đèn kéo quân… Với phố cổ. Hội An được công nhận là di sản thế giới, nghề làm đèn lồng lại có cơ hội hồi sinh và thăng hoa sau một thời gian. Tiếp thu kỹ thuật từ những chiếc đèn xưa, người Hội An đã không ngừng cải tiến, mày mò sáng tạo để những chiếc đèn lồng sau này ngày càng đa dạng về mẫu mã, phong phú về chất liệu…

Ánh sáng lung linh
Đèn lấp lánh - Ảnh: nguồn old.vtv.vn

Một trong những người có công hồi sinh lồng đèn ở Hội An là nghệ nhân Huỳnh Văn Ba, người đã đi tiên phong trong việc chế tạo và thiết kế lại lồng đèn, hình thành nên chiếc lồng đèn bọc tre ngày nay. Tài năng của anh sớm được người Nhật chú ý, chính phủ Nhật đã mời anh sang Nhật để giới thiệu nghề làm đèn lồng ở Việt Nam.

Đèn lồng Hội An hút khách
Đèn lồng Hội An hút khách - Ảnh: nguồn enjoytravelvietnam.com

Đèn Lồng Việt được đánh giá là mang giá trị văn hóa, thẩm mỹ và văn hóa thuần Việt, đã được Chi cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng Quảng Nam công bố hợp chuẩn với 9 kiểu dáng gồm đèn tròn, bát giác, lục giác, quả châu, củ tỏi, thùng phuy, hình quả đu đủ, hình bánh tét, hình chiếc ô… Ngoài ra còn có hình kéo quân, hình rồng, hình cá. Điều thú vị là ở Hội An vẫn còn đó những chiếc đèn lồng trên trăm năm tuổi, được chế tác từ gỗ quý, chạm trổ công phu và trên mỗi tấm kính là một bức tranh vẽ như thật. Những gia đình sinh sống lâu đời ở đây đã nâng niu chúng như một cách bảo quản đá quý, chỉ đưa vào sử dụng trong những đêm hội hoa đăng.

Đa dạng kiểu dáng đèn lồng
Kiểu dáng đèn lồng đa dạng - Ảnh: Lâm Linh (Vnexpress.net)

Theo thống kê, Hội An hiện có 43 hộ kinh doanh cá thể sản xuất đèn lồng với hơn 170 lao động, mỗi năm sản xuất khoảng 150.000 sản phẩm đèn lồng, doanh thu hơn 4 tỷ đồng. Để tạo điều kiện, khuyến khích sáng tạo, chế tác các mặt hàng thủ công truyền thống này, chính quyền địa phương đã có cơ chế thông thoáng, hỗ trợ vốn vay ưu đãi, mở các lớp tập huấn nâng cao tay nghề và quảng bá. quảng bá, mở rộng thương hiệu cả trong và ngoài nước…

Hội An đèn lồng thắp sáng
Đèn lồng Hội An thắp sáng phố phường - Ảnh: nguồn dangcongsan.vn

Ngày 18/12/2008, đèn lồng Hội An đã được Cục Sở hữu trí tuệ Việt Nam chứng nhận “Đăng ký nhãn hiệu tập thể sản phẩm đèn lồng Hội An”, một bước quan trọng trong nỗ lực bảo vệ thương hiệu của sản phẩm được coi là linh hồn của phố cổ.

ĐẶC ĐIỂM VÀ CHIẾU SÁNG HỘI AN…
Chiếc lồng đèn tưởng chừng đơn giản nhưng để làm nên một chiếc lồng đèn xinh xắn, hoàn hảo là cả một quá trình đòi hỏi sự tỉ mỉ, từ khâu thiết kế hình dáng đến chọn chất liệu, màu sắc, họa tiết và kỹ thuật. lắp ráp… Người làm lồng đèn phải có lòng yêu nghề, đam mê sáng tạo mới có thể gửi hết tâm huyết vào công việc, thổi hồn vào từng sản phẩm, biến từng chiếc lồng đèn thành một tác phẩm nghệ thuật thực sự. .

Đèn lồng Hội An
Đèn lồng Hội An - Ảnh: Nhật Linh (nguồn maskonline.vn)

Nguyên liệu chính để làm lồng đèn là tre và vải lụa. Tre làm lồng đèn phải là tre già tươi, người thợ chẻ, đẽo thành từng khúc theo quy cách của từng mẫu đèn. Để đảm bảo độ bền và tránh mối mọt, người thợ cũng phải nấu tre thật kỹ và ngâm trong nước muối 10 ngày. Tiếp theo, đem tre đi phơi khô, chẻ đôi rồi mài thành những nan mỏng tùy theo yêu cầu của từng loại đèn. Bọc phải là vải cọ xát hoặc lụa có độ dai để độ căng không bị rách. Tùy theo màu vải mà đèn sẽ có những ánh sáng khác nhau, từ màu đỏ may mắn, màu huyết dụ đẹp mắt đến màu xanh lá ngọt ngào, màu vàng tươi vui…

Khung và bọc vải
Làm khung và bọc vải cho lồng đèn - Ảnh: nguồn disanxanh.vn

Quy trình làm lồng đèn gồm hai công đoạn chính là làm khung tre và gói vải. Đầu tiên các nan được gắn vào hai vòng gỗ ở hai đầu để định hình khung và kết nối bằng dây dù, sau đó người thợ phải chỉnh sửa lại để có khung đèn đối xứng. Đầu tiên vải được cắt thành từng khúc theo kích thước của đèn, người thợ sẽ phết keo vào các nan của khung rồi dán vải lên khung đèn. Việc căng vải cần hết sức lưu ý đến các góc ứng suất trong các đoạn cong. Sau khi dán vải xong, người thợ sẽ dùng kéo cắt tỉa những phần thừa. Tiếp theo, khung đèn sẽ được vẽ hoặc trang trí trước khi gắn tay cầm để thành phẩm.

Vẽ và trang trí đèn lồng
Vẽ và trang trí đèn lồng ở Hội An - Ảnh: nguồn laodong.com.vn

Theo các nghệ nhân làm đèn lồng, thời gian từ khi mài nan hoa cho đến khi dán đèn lồng, cộng với ba công đoạn vẽ và trang trí là vừa đủ 4 ngày. Với sự chăm chỉ và tư duy sáng tạo, nhiều nghệ nhân tâm huyết với nghề đã luôn trăn trở, tìm cách làm mới, đa dạng hóa sản phẩm, ứng dụng các chất liệu mới, thân thiện, gần gũi với cườm, mây, sắt, gỗ, vải hoa, nhiều màu sắc. các loại vải bóng và một số sợi nhân tạo để đan, bọc đèn đã làm cho đèn lồng phố Hội ngày càng đa dạng, bắt mắt.

https://xuonglongdenhoian.com cách đèn lồng sáng tạo
Một kiểu đèn lồng sáng tạo - Ảnh: nguồn giad Vacations.vn

Đèn lồng Hội An ngày nay không chỉ đa dạng về màu sắc, hình dáng, kích thước… mà còn đa dạng với nhiều kiểu dáng như thêu gắn với biểu tượng, di tích lịch sử văn hóa ở địa phương và trong vùng, thêu thùa. thư pháp… Ngoài những sản phẩm lồng đèn truyền thống, ngày nay các nghệ nhân lồng đèn Hội An còn nghiên cứu, sáng tạo ra những chiếc lồng đèn có thể gấp lại để dễ dàng mang đi… Nhiều cơ sở vẫn ế. hiện đang làm lồng đèn theo mẫu mã và đặt biểu tượng theo nhu cầu của du khách.

TỪ BÀI HÁT ÁNH SÁNG HỘI AN ĐẾN “ĐÊM RAY THÀNH PHỐ CŨ”
Với nỗ lực tạo ra một sản phẩm du lịch đặc sắc và độc đáo của riêng mình, xuất phát từ ý tưởng và cũng là mong muốn của kiến trúc sư người Ba Lan Kazimier Kwiatkowski - người đã dành nhiều công sức và tâm huyết trong việc bảo tồn hai di sản thế giới Mỹ Sơn và Hội An, phố cổ Hội An tổ chức chương trình Đêm hội phố cổ năm 1998 với bối cảnh những năm đầu thế kỷ XX. Suốt 15 năm qua, cứ vào đêm 14 âm lịch hàng tháng, phố cổ Hội An lại trở nên huyền ảo trong ánh sáng huyền ảo của những chiếc đèn lồng.

Đêm rằm phố cổ
Đêm rằm phố cổ - Ảnh: Lê Trọng Khang (nguồn baoquangnam.com.vn)

Những ngày này, các tuyến đường ven sông Hoài khu phố cổ như Trần Phú, Lê Lợi, Bạch Đằng, Nguyễn Thái Học, Nguyễn Thị Minh Khai… đều cấm xe từ 16 giờ và đến 18 giờ, Những chiếc đèn lồng được đồng loạt thắp sáng thay cho ánh điện như thường lệ, tạo điều kiện cho người dân phố Hội thể hiện những nhịp đèn lồng… Còn tại khu vực diễn xướng “Đêm rằm phố cổ”, không khí phồn vinh xưa với những thú vui văn hóa dân gian. các lễ hội được người dân phố Hội tái hiện một cách sinh động.

chơi bài
Không gian thần tiên với trò chơi bài chòi - Ảnh: nguồn vovworld.vn

Lạc vào không gian cổ tích, du khách có thể bắt gặp từ những quán mì Quảng, những quán phở nóng hổi thơm ngon bên ngọn đèn dầu sáng trưng, quán nước uống ven sông cho đến những gánh hát, chòi nghỉ. hay ngâm thơ, đối đáp rộn ràng cả một vùng… Hấp dẫn không kém là lễ hội thả đèn trên sông Hoài - du khách được tự do thả đèn hoa đăng trên mặt nước làm quay cả một đoạn sông. thành những chấm sáng lung linh chập chờn giữa màn đêm…

Những chấm sáng lấp lánh
Những chấm tròn lung linh - Ảnh: nguồn foody.vn

Phải thừa nhận rằng từ việc biết khai thác nét văn hóa riêng của mình, “Đêm rằm phố cổ” từ lâu đã trở thành một sản phẩm du lịch độc đáo mê hoặc du khách, trong đó khó có thể phủ nhận vai trò chủ đạo của những chiếc đèn lồng. Đèn lồng Hội An từ lâu không chỉ mang đến cho phố cổ nét độc đáo mà còn là món hàng lưu niệm hấp dẫn đối với du khách. xưởng lồng đèn hội an khách nước ngoài đến Hội An hầu như ai cũng thích mua vài chiếc đèn lồng để mang về cho người thân và gia đình.

khách du lịch làm đèn lồng
Hướng dẫn du khách làm đèn lồng - Ảnh: nguồn baoquangnam.com.vn

Hiện nay, hai cơ sở sản xuất lồng đèn HUỲNH VĂN BÁ (54 Nguyễn Thị Minh Khai, TP. Hội An - ĐT: 0510.910201, 0510.241290 / 0935.360197) và HÀ LINH (72 Trần Nhân Tông, P. Cẩm Châu, TP. Hội An - ĐT: 0510.923037 / 0905.735019, 0914.162005) luôn mở cửa chào đón khách tham quan trong quá trình sản xuất. Riêng tại cơ sở Hà Linh, du khách có thể tham gia làm lồng đèn cùng các nghệ nhân và mang sản phẩm của chính mình về làm kỷ niệm. Trải nghiệm thú vị này sẽ mang lại nhiều cảm xúc và ấn tượng tốt đẹp cho du khách khi có dịp hiểu rõ hơn về đức tính cần cù, chất phác của người Việt, về nghề làm lồng đèn. cư dân phố Hội…

Cô đơn trên một con phố
Vẻ trầm mặc trong một con ngõ phố cổ - Ảnh: Seiya (ihay.thanhnien.com.vn)

● ● ●

Từ lâu, những chiếc đèn lồng đã trở nên gần gũi, gắn bó hữu cơ với phố cổ Hội An, khó có thể hình dung một phố cổ sẽ ra sao nếu không có sức hấp dẫn sống động của những chiếc đèn lồng… Lồng đèn Hội An không chỉ đi vào cuộc sống của Hội An của cư dân nhưng đã trở thành một đặc sản, một động lực để kích cầu du lịch, thu hút sự quan tâm của du khách trong và ngoài nước.

đèn vải thả trần trao cho Hội An “Giải vàng - thành phố được yêu thích nhất thế giới năm 2012”, chắc chắn độc giả của tạp chí du lịch danh tiếng Wanderlust (Anh) sẽ không tránh khỏi bị mê hoặc bởi hình ảnh đèn lồng độc đáo, với ánh sáng huyền ảo đung đưa trong gió. …
Here's my website: https://xuonglongdenhoian.com/den-vai-tha-tran