Notes

Metraj dijital baskıya geçmeden önce makine ayarlarının yapılması
gerekir. Kartuşların ayarı, basılacak
desenin kontrolü ve ayarları, baskı kafasının kontrolü, blanketin kontrolü, kurutma
makinesinin ısı ayarları ile çözünürlük ve pas ayarları baskıdan önce yapılması gereken
makine ayarlarıdır. Ayarların doğru yapılıp yapılmadığı baskıdan önce yapılan
numune baskı ile kontrol edilir, gerekli görülürse ayarlar değiştirilir.
Parça baskı yapan dijital baskı makinelerinde ise baskıdan önce kartuşların
kontrolü, desenin kontrolü ve ayarı ile parçanın düzgün yerleştirilmesinin kontrolü dışında
herhangi bir ayara ihtiyaç duyulmamaktadır. Yine numune baskı yapılarak gerekli ayarlar
kontrol edilebilir.

KUMAŞI MAKİNEYE VERME VE BASKI

Dijital baskı makinesi hazırlandıktan ve desen ayarları yapıldıktan sonra kumaş veya
parça makineye yerleştirilir ve baskı işlemi başlatılır.
Metraj dijital baskıya geçmeden önce kumaşa baskı patı uygulanmış
olması gerekir.
Baskı patının kumaşa baskı öncesinde ve boyar maddesiz verilmesinin sebebi, dijital baskı makinesinde boyar maddenin çok ince delikli düzeler yardımıyla kumaşa aktarılması ve baskı patı kıvamlı olduğundan bu ince delikli düzelerin tıkanmalarının önlenmesidir.

Parça olarak yapılan dijital baskı öncesi kesilmiş parçalara herhangi bir pat uygulama işlemi yapılmaz. Çünkü parça baskı yapan dijital baskı makinelerinde kullanılan boya kartuşlarının içerisinde baskı için gerekli tüm kimyasallar ve boyar maddeler mevcuttur.

Pat uygulama iki farklı şekilde yapılabilir,
Sıvayarak ve Püskürterek pat uygulama,

Sıvayarak pat uygulamasının da iki çeşidi vardır,

Şablonla basılarak pat uygulama:
Dijital baskı öncesinde boyar madde hariç tüm kimyasalları içeren baskı patı kumaşa, üzerinde desenlendirme yapılmamış boş bir baskı şablonu kullanılarak basılıyor . Sıvayarak pat uygulama elle yapılabildiği gibi Film Druck baskı makineleri kullanılarak da yapılabilir. Baskı yapılacak kumaş kısa metrajlı ise elle, uzun metrajlı ise Film Druck baskı makinesinde yapılması maliyet ve zamanı iyi kullanma açısından uygun olmaktadır.Kumaşa bu yöntemle pat uygulandıktan sonra baskı öncesi kurutulması gerekir.

Fularda emdirilerek pat uygulama:
Bu yöntemde pat fulard teknesine dökülür ve kumaşa emdirildikten sonra kumaş fularddan geçirilir. Ardından kumaş ramözden geçirilerek kurutulur. Bu yöntemin dezavantajı, baskı patının kıvamlı olmasından fulardda istenildiği gibi emdirmenin gerçekleşmesinin zor oluşu ve fulardın üzerinde baskı patının kalıp kurumasını önlemek için hemen temizlenmesi gerektiğidir.

Püskürterek Pat Uygulama
Dijital baskı makinesi üzerinde bulunan tertibat sayesinde püskürterek pat uygulanabilir. Makineye yerleştirilen kumaşa, önce düzeler yardımıyla baskı patı püskürtülür. Baskı patı püskürten düzenek ile baskı yapılan düzenek arasında bulunan kurutma tertibatı yardımıyla baskı patı uygulanan kumaş baskıdan önce kurutulur. Ardından boyar madde ile baskı yapılır.

Bu yöntem işletmeler tarafından pek tercih edilmemektedir. Çünkü dijital baskı yapılan ortamın sıcaklığının 23-24 °C, ortamın nem oranının ise % 65 olması istenmektedir. Baskı patı püskürten düzenek ile baskı yapılan düzenek arasında bulunan kurutma tertibatının ortamın nem oranını ve sıcaklığını değiştirmesi, patı püskürten düzelerin ince delikli olmasından sık sık tıkanmaların yaşanmasından makine üzerinde püskürterek pat uygulama işlemi tercih edilmemektedir.

Baskı patı uygulanan kumaşın dijital baskı makinesine yerleştirilmeden önce kurutulması gerekir. Kurutma işlemi genellikle ramda (Ramöz) yapılır. Üzerine baskı patı uygulanan kumaş ramözden geçirilirken sıcaklığın 100 °C olması gerekir. Çünkü baskı patında kullanılan üre 115 °C üzerindeki sıcaklıklarda yanıp zarar görmektedir. Üre boyar maddenin fiksajını sağlayan madde olduğundan yüksek sıcaklıktan etkilenen üre zarar gördüğünde boyar maddenin fiksajı gerçekleşmeyecek, dolayısıyla istenilen rengin tutmaması ve yapılan baskının haslıklarının düşmesi gibi sorunlarla karşılaşılacaktır. Bu yüzden kurutma sıcaklığının 100 °C’yi geçmemesi gerekmektedir.

2.1. Kumaşı Makineye Yerleştirme
Metraj ve parça dijital baskılarda baskı yapılacak mamulün formu farklı olduğundan
makineye yerleştirilişi de farklılık göstermektedir.

Metraj Baskıda Kumaşı Makineye Yerleştirme
Dijital baskı makinesinin arka tarafında kumaşın makineye yerleştirilebilmesi için
silindirler mevcuttur. Kumaşın makineye takılabilmesi için makinede bulunan metal çubuk
yerinden çıkartılarak kumaş topunun arasına yerleştirilir ve makinedeki yerine tekrar takılır.
Kumaşın ucu alınarak silindirler arasından geçirilir.En son silindir kumaşın üzerine baskı
uygulayarak blankete yapıştırır.
Silindirler arasından geçirme işlemi tamamlandıktan sonra makinenin çalışması esnasında hareketli
olmaması için kumaşın üzerine sarılı olduğu karton roliğin sıkıştırılarak sabitlenmesi gerekir.
Bu işlem için kumaşın takıldığı metal çubuğun baş tarafında bulunan hava verilebilen kısma
kompresör yardımıyla hava verilerekkumaşın sarılı olduğu karton rolik sıkıştırılır. Böylece karton rolik sabitlenerek kumaşın
rolikten dolayı hareketlenmesi önlenmiş olur. Makine çalıştırılarak kumaşın baskı sonrasında
sarılacağı silindire kadar ilerlemesi sağlanır.

Baskı yapılıp kurutulduktan sonra baskı hızı yüksek olan makinelerde kumaş
sarılırken baskının tam kurumamış olma ihtimali olduğu için kumaşın baskı yüzeyini örtecek
şekilde kâğıt ile birlikte sarılır. bu sayede kurumamış olan baskının kumaşın arka kısmını
kirletmesi ve baskı boyalarının birbirine değerek bozulması önlenmiş olur.
Baskı yapılacak kumaş son sarılacağı silindire kadar getirildikten sonra kumaş ile ilgili
bilgiler bilgisayara yüklenir ve makine çalıştırılıp baskı yapılabilir.

Parça Baskıda Kumaşı Makineye Yerleştirme
Parça olarak yapılan dijital baskıda kumaş baskı paletinin üzerine yerleştirilir. Baskı
paleti küçük parçalar, büyük parçalar ve kol gibi baskı yapılacak parçaların şekline göre
değişiklik gösterir. Büyük parçalar için büyük baskı paleti, küçük parçalar için küçük baskı
paleti kullanılır. Kol gibi yuvarlak parçaların baskısı ise bu tip parçalar için üretilmiş baskı
paleti kullanılarak yapılır.

Parçalar özelliklerine uygun paletlerin üzerine yerleştirildikten sonra baskıya geçilir.
Baskı yapılacak parçanın palete düzgün yerleştirilir. Yerleştirme esnasında
kumaşın katlanması ya da üst üste gelmesi durumunda makine çalıştırıldığında baskı paleti
makinenin içine ilerlerken yükseklik ayar aparatına takılacaktır. Bu durumda makine
hata verir ve çalışmaz. Parçanın düzgün yerleştirilmesi hem baskının başlatılabilmesi hem de
baskının istenilen bölgeye yapılabilmesi açısından önemlidir.

Makineye Kumaş Bilgilerini Girme

Dijital baskının istenildiği şekilde yapılabilmesi baskı yapılacak kumaşın
özelliklerinin makineye tanıtılması gerekir. Bu tanıtma işlemi dijital baskı makinesinin
bilgisayarı üzerinde yapılır.
Bilgisayardaki baskı programında basılacak desen işaretlenir. Birim raportun
görüldüğü ekranda program birim raportun ölçülerini ( mm cinsinden )otomatik olarak alır.
Aynı ekranda kumaş bilgilerinin girildiği bölüme kumaşın eni ve boyu hakkında veriler
yazılır.Kumaşın eni birim raportun kumaş eninde ne kadar tekrar edeceğini, kumaşın boyu
ise yapılacak baskının uzunluğunu gösterir.
Kumaşın eni ve boyu ile ilgili bilgiler girildikten sonra baskının başlangıç noktası
hakkında da bilgisayara bilgi verilmesi gerekir. Müşterinin isteğine göre baskının başlangıç
noktası belirlenir. Kumaş kenarından bırakılacak olan boşluk mm cinsinden bilgisayara
girilir ya da baskı kafası başlatılması istenen yere getirilir.
Parça baskıda kumaş bilgileri ile ilgili herhangi bir veri girişi yapılmamaktadır.

Çözünürlük Ayarları

Kumaşın eni ve boyu bilgilerinden sonra baskının yapılacağı varyant bilgileri
bilgisayarda tanımlanmalıdır. Dijital baskıda 8 ana renk ve bunların karışımları kullanılır. Bu
renkler bilgisayara kurulum aşamasında tanımlanmıştır. Her rengi bilgisayarda tanıtan bir
renk numarası vardır. Bu renk numaraları bilgisayara girilerek müşterinin onayladığı varyant
bilgisayara tanımlanmış olur.
Çözünürlük ayarı müşterinin isteğine göre belirlenir. Çözünürlük
ayarında belirlenen rakam düştükçe makinenin hızı artar, ancak baskının kalitesi düşer.
Vuruş sayısının az olması daha az boya püskürtülmesi demek olacağından daha soluk ya da
mat renkler elde edilir.
Pas, baskı kafasının varyanttaki renge ve vuruş sayısına ulaşıncaya kadar aynı yere
yaptığı baskı sayısıdır. sağ tarafta 4 paslı baskı görülmektedir. Baskı kafası kumaş eni
boyunca 1 kez ilerleyerek A rengini basar. 2. kez ilerlediğinde A renginin üzerine 2. pasını
yaparken B rengini de 1 pas basar. 3.kez ilerlediğinde A renginin üzerine 3.pası, B renginin
üzerine 2.pasını yaparken C rengini de 1 pas basar. 4. kez ilerlediğinde A renginin üzerine
4.pasını basarak rengi ve vuruş sayısını tamamlar. Bundan sonraki ilerlemesinde artık A
renginin üzerine baskı yapmayacaktır.

Varyant bilgileri bilgisayara girilip çözünürlük ayarları da yapıldıktan sonra makine
çalıştırılıp baskı yapılabilir.
Parça olarak yapılan dijital baskıda çözünürlük ayarları desen hazırlanırken
bilgisayarda bir kez tanımlanır. Her baskı için ayrı bir çözünürlük ayarı yapılması gerekli değildir.
DİJİTAL BASKI SONRASI İŞLEMLER

Metraj olarak yapılan dijital baskı sonrası kumaş fikse ve yıkama işlemi yaparak
kullanıma hazır hâle getirilirlmesi gerekir. Parça olarak yapılan dijital baskıda pigment boyalar kullanıldığından baskı sonrasında
fikse işlemi yeterli olmaktadır. Herhangi bir yıkama işlemi yapılmaz.

FİKSE
Metraj olarak yapılan dijital baskıda makine üzerinde bulunan kurutma tertibatı ile
yapılan baskı ön kurutmadan geçerek kumaşın sarılması sırasında kirlenmeler önlenip
renk kayıplarının önüne geçiliyor. Bu kurutma sonrası baskı rengi istenilen ve olması
gerektiğinden daha soluk ve açık renkte kalıyor. Çünkü boya, baskı patında bulunan kimyasallar
yardımıyla kumaş ile herhangi bir bağ kuramıyor. Fikse işlemi ile boya ile kumaş arasında
bağ kuruluyor ve kumasın gercek rengini ortaya çıkarıyor.

Fikse işlemi baskı yapılan kumaşın ve boyanın cinsine göre değişir.
 Reaktif boyalar ile pamuklu kumaş üzerine baskı yapılmış ise 102 °C’de 7-10
dakika doymuş buharla,
 Asit boyalar ile poliamid kumaş üzerine baskı yapılmış ise fikse işlemi 102
°C’de 30-40 dakika doymuş buharla yapılıyor

Fikse işlemi için doymuş buharla çalışan kontinü makineler kullanılmaktadır. Kumaş
açık en şeklinde makineye yerleştirilir ve doymuş buharlı ortamda fikse sıcaklığı ve süresi
ayarlanmış makineden silindirlerin yardımıyla geçirildikten sonra makineden çıkarılır ve
kumaş arabalarına istiflenir.
Parça olarak yapılan dijital baskı makinesinde baskı yapıldıktan sonra parçaların
fiksesi konveyör ısıtıcılarda ya da preslerde yapılır. Baskı yapılan kumaşın cinsine göre fikse
sıcaklığı 150-180 °C arasında değişir.

Yıkama

Yıkama işleminin amacı kumaş ile bağ yapmamış boyaların kumaştan uzaklaştırılarak
baskının haslığını yükseltmek ve uyguladığmız baskı patında bulunan kimyasalların kumaş üzerinden
uzaklaştırılmasını sağlamaktır
Dijital baskı sonrası yıkama işlemi baskı yapılan kumaşın ve boyanın cinsine göre
değişiklik gösterir.

Reaktif boyalarla baskı yapılan pamuklu kumaşa üstteki şekildeki gibi yıkama işlemleri
yapılmaktadır.
Pamuklu kumaşın yıkanması herhangi bir kimyasal kullanılmadan yapılır. Kurutma
işlemi yapıldıktan sonra en boy sabitlemesi için 150- 170 °C’ ye ayarlanmış ramözlerden
geçirilir.

Poliamid kumaşın yıkanmasında soğuk çalkalama bazik ortamda pH 9-9,5 olacak
şekilde her litreye 1 gram sabun ve soda kullanılarak yapılır. Bundan sonraki yıkamalarda sıcaklık
kademeli olarak artırılır. Son yıkama teknesinde nötralizasyon yapılacağından pH 4-4,5
olacak şekilde 1 litreye 1 gram Asit ve fiksatör kullanılır. Kurutma işlemi yapıldıktan sonra en boy
sabitlemesi için 150- 170 derece arasına ayarlanmış ramözlerden geçirilir.

Parça olarak yapılan dijital baskıda boya olarak pigment boyalar kullanıldığından fikse
işleminden sonra herhangi bir yıkama işlemine ihtiyaç duyulmamaktadır.