Notes
Notes - notes.io |
بخشی از عظمت حماسۀ ملی ایران به جهت اشتمال آن بر ارزشهای آیینی و فرهنگی تمدن ایرانی است. محققان برخی از این رسمها و آیینها را که از مرحلۀ اسطوره به حماسه رسیدهاند به شایستگی بررسی کردهاند، اما برخی از آنها هنوز به شیوه درخور کشف و شناسانده نشدهاند. بیتهایی در شاهنامه هستند که به تنهایی بخشی از لایههای تودرتوی فرهنگ و تمدن ایرانی را در خود فشردهاند. بیت مورد بحث از داستان فرعی (اپیزود) تازیانۀ بهرام در داستان فرود پسر سیاوش است. پس از آنکه بهرام آگاه میشود که تازیانۀ خود را در میدان نبرد گم کرده است، درصدد یافتن آن برمیآید. با وجود مخالفت سایر پهلوانان، دست از طلب نمیدارد تا آن را پیدا میکند، اما حین بازگشت در محاصرۀ سپاه توران به رهبری پیران و تژاو قرار میگیرد. در این نبرد نابرابر بهشدت مجروح میشود و کم جان و بیرمق از پای میافتد. در این حال گیو که نگران سلامت او شده -به تعبیر فردوسی: «دل گیو گشت از برادر درشت» (1388؛ ج 4: 73)- حرکت میکند تا او را بیابد.
در راه با پیکر نیمه جان برادر مواجه میشود و او را به لشکرگاه ایران برمیگرداند، اما بهرام بر اثر جراحتهای سخت جان میدهد. معنای سه بیتِ نخست و بیت آخر روشن است؛ در شاهنامه هنگامی که شاه یا پهلوانی جان میسپارد اگر مانع خاصی در کار نباشد، معمولاً او را به همین شیوهای که نمونهاش را در بیتهای نقل شده میبینیم در دخمه مینهند و یا به خاک میسپارند. البته الزامی برای بجا آوردن این مراسم درخصوص همه شخصیتهای مهم شاهنامه دیده نمیشود. این بیتها مراحل آماده کردن پیکر مرده، مومیایی و نهادن آن را در دخمه نشان میدهد. بحث بر سر بیت چهارم است، چرا گیو «درِ دخمه» را مطابق برخی دستنویسها و یا« سرِ دخمه» را مطابق برخی دیگر از دستنویسها سرخ و کبود میکند؟ در این مقاله قصد داریم راجع به ضبط و معنای این بیت پژوهش کنیم و با استفاده از شواهد درونمتنی و برخی از شواهد برونمتنی آن را معنا کنیم و برای این پرسش پاسخی بیابیم. تور هند همیشه سفر
جستوجو در منابع چاپی مانند کتابشناسی فردوسی، شاهنامه و فهرست مقالات ایرج افشار و منابع غیرچاپی از جمله سایتهای تخصصی نشان میدهد که تاکنون این بیت به صورت مجزا و مطالعه موردی مطرح نشده است. مصححان شاهنامه و شارحان آن، گاه از این بیت بدون اشاره خاصی گذشتهاند یا بدان به اختصار پرداختهاند که در جای خود مطرح و ارجاع لازم داده شده است. 2-1. بخش نخست، ضبطِ بیت: درِ دخمه یا سرِ دخمه؟ با جستوجو در شاهنامه مشخص میشود که حدود 10 نفر اعم از شاه و پهلوان پس از مرگ به دخمه سپرده شدهاند. از میان آنها دو نفر تورانی و بقیه ایرانی هستند که به این شخصیتها در جای خود اشاره خواهد شد. فردوسی در باب دخمه هیچیک از این افراد جز بهرام گودرز، تعبیرِ «سرخ و کبود کردن درِ دخمه» را بهکار نمیبرد. در ترجمۀ عربی بنداری از شاهنامه نیز این بیت ترجمه نشده یا در نسخۀ مورد استفاده مترجم نبوده است. برای پاسخ به پرسش مقاله، نخست بیت را به لحاظ ضبط متن و دستنویسها بررسی میکنیم.
این بیت به هر دو صورت «درِ دخمه» و «سرِ دخمه» در دستنویسها و چاپهای شاهنامه ضبط شده است. تعداد دستنویسهایی که «درِ دخمه» ضبط کردهاند، بیشتر است؛ خالقیمطلق متن را مطابق دستنویسهای فلورانس (614 هجری قمری)، طوپقاپوسرای (731 هجری قری)، قاهره (741 هجری قمری)، لنینگراد و هفت دستنویس دیگر به «درِ دخمه» تصحیح کرده است. اما در دستنویس لندن (675 هجری قمری) و قاهره (796 هجری قمری)، «سرِ دخمه» ضبط شده است. 1- به لحاظ متن، تعداد دستنویسهایی که «درِ دخمه» ضبط کردهاند، بیشتر است. همچنین تعداد دستنویسهای کهنی که «درِ دخمه» ضبط کردهاند، قابل توجه است. 2- از حیث رعایت ترتیب منطقی در اجرای مراحل آماده کردن پیکر مرده و قرار دادن آن در دخمه نیز ضبط «درِ دخمه » منطقیتر مینماید. توضیح آنکه با توجه به شواهدی که در شاهنامه درخصوص دخمه و نهادن پیکر در آن دیده میشود، یک نوع از دخمه را در صخره میتراشیدهاند که به نام گور صخرهای یا گور- دخمه خوانده میشده است.
روش دیگر این بوده که دخمه را در باغ یا دشت با توجه به مصالح بومی منطقه میساختهاند. سپس پیکر متوفی را برای قرار دادن در دخمه طی مراحلی آماده میکردهاند. از آن و پوشاندن با پارچۀ دیبا یا حریر آغاز میشده است، سپس قسمت سر را از کافور و مشک میانباشتهاند. اگر قصد مومیایی داشتهاند پهلو و سر را تهی و از خون خشک میکردهاند و سپس پیکر را به انگبین و موم آغشته میکردهاند. اگر متوفی شاه یا شخص بزرگی بوده، تختی از زر یا عاج جهت نهادن پیکر بر روی آن آماده میشده است. سپس تاجی بالای سر پیکر میآویختهاند و جواهر و زینتآلات را همراه با مواد خوشبو کنار آن تعبیه میکردهاند. در مرحله آخر بر او مویه میکردهاند و بزرگان قوم هر یک سخنی در بزرگداشت او میگفته و طلب آمرزش میکردهاند. در مرحله آخر، درگاهِ دخمه را با سنگ یا مواد آهکی استوار کرده و محل را ترک میکردهاند.
Read More: https://hamishehsafar.com/india-tours/
|
|
Notes is a web-based application for online taking notes. You can take your notes and share with others people. If you like taking long notes, notes.io is designed for you. To date, over 8,000,000,000+ notes created and continuing...
With notes.io;
- * You can take a note from anywhere and any device with internet connection.
- * You can share the notes in social platforms (YouTube, Facebook, Twitter, instagram etc.).
- * You can quickly share your contents without website, blog and e-mail.
- * You don't need to create any Account to share a note. As you wish you can use quick, easy and best shortened notes with sms, websites, e-mail, or messaging services (WhatsApp, iMessage, Telegram, Signal).
- * Notes.io has fabulous infrastructure design for a short link and allows you to share the note as an easy and understandable link.
Fast: Notes.io is built for speed and performance. You can take a notes quickly and browse your archive.
Easy: Notes.io doesn’t require installation. Just write and share note!
Short: Notes.io’s url just 8 character. You’ll get shorten link of your note when you want to share. (Ex: notes.io/q )
Free: Notes.io works for 14 years and has been free since the day it was started.
You immediately create your first note and start sharing with the ones you wish. If you want to contact us, you can use the following communication channels;
Email: [email protected]
Twitter: http://twitter.com/notesio
Instagram: http://instagram.com/notes.io
Facebook: http://facebook.com/notesio
Regards;
Notes.io Team
