Notes

Mirasçılar daha fazla miras alabilmek için ölüme bağlı tasarrufun iptalini isteyebilirler. Bu yüzden ölüme bağlı tasarrufun iptali davası açarlar ve eğer bu davayı kazanamazlarsa, ölüme bağlı tasarruf hâkim tarafından iptal edilmezse, tenkis davası (saklı payı elde edilmek için açılan dava) açılmasını taleplerine koyabilirler. Ölüme bağlı tasarrufun iptali davasını kazanamazsam tenkis davası açmak istiyorum. Asli talepleri ölüme bağlı tasarrufun iptali iken, feri talepleri saklı pay elde etmektir. İşte böyle biri olmazsa şununla devam etmek istiyorum denilirse kademeli dava olur.
Talepleri, ölüme bağlı tasarrufun iptali veya tenkis davası açmak istiyorum ise buna seçimlik dava denir.
Talepleri, ölüme bağlı tasarrufun iptali ve tenkis davası açmak istiyorum ise bu saçmadır. Çünkü ölüme bağlı tasarrufun iptali davasını kazanırlarsa tenkis davası açılmasına gerek yoktur.

Seçimlik dava: Seçimlik davanın gerçekleşmesi için borcun seçimlik olması (a değilse b olsun şeklinde olması) ve sözleşmede bu seçim yetkisinin alacaklının dışında birinde (borçluda veya hakem 3. kişide) olması gereklidir.  Seçim yetkisi/hakkı alacaklıda olsa neden seçimlik dava açsın ki? Kendisi istediği birini (a'yı ya da b'yi) seçecektir ve daha sonra alacak davası açacaktır.
Örneğin bir araba satın alıyor olasın. Satıcı ile kırmızı ya da siyah araba şeklinde anlaşıyorsun. Satıcı elinde hangi renk araba varsa onu verecektir yani, seçim hakkı satıcıda. Satıcı, alıcı satış bedelini de ödemesine rağmen kırmızı ya da siyah arabadan hiçbirini alıcıya teslim etmezse, alıcı seçimlik dava açmak zorunda kalır. Satıcı kişi bana ne kırmızı ne de siyah arabaya teslim etti, birinden birinin teslim edilmesini talep ediyorum. Hâkim alıcıyı haklı bulursa, seçimlik karar verir. Alıcıya kırmızı ya da siyah araba teslim edilmelidir der. Seçim hakkı hâkime geçmez yani. Bu karara da rağmen satıcı arabayı teslim etmezse alıcı bu kararı icra takibine (vizeden sonra detaylı işleyeceğiz) koyar. İcra takibine koyarken icra memuru hem kırmızı hem de siyah arabayı haciz altına alamayacağı için alıcı olarak burada bir rengi seçeriz ve onu icra takibine koyarız. Bu duruma, alıcı olarak bir seçim yapmamıza rağmen, son dakikaya kadar borçlu/satıcı seçim hakkını elinde bulundurur. İcra takibine koyarken istediğimiz rengi değil de diğer rengi verebilir eğer dilerse.

Belirsiz alacak davası: Biraz karışık bir konu. Başka müesseseler hakkında bilgi sahibi olmamız gerekiyor. Bu sebeple daha sonra işleyecek. Bana hatırlatın dedin.

Topluluk davası: Dava arkadaşlığı demek değildir. Çoğunluğun menfaatini ilgilendiren durumlarda (mesela bir derneğin, dernek tüzel kişiliği adına değil de kendi üyelerinin hakkına açtığı bir dava) açılan dava türüdür.
Hukuk Muhakemeleri Kanunu MADDE 113- (1) Dernekler ve diğer tüzel kişiler, statüleri çerçevesinde, üyelerininveya mensuplarının yahut temsil ettikleri kesimin menfaatlerini korumak için, kendi adlarına,ilgililerin haklarının tespiti veya hukuka aykırı durumun giderilmesi yahut ilgilileringelecekteki haklarının ihlal edilmesinin önüne geçilmesi için dava açabilir.

MEDENİ YARGI HUKUKU İLKELERİ

Tasarruf ilkesi: Davacı yoksa dava da yoktur. Alacağımın ister bir kısmını, ister hepsini, istersem de hiçbirini isteyebilirim, dava açmayabilirim. Dava açıp daha sonra alacağımdan feragat da edebilirim. Benim canımın keyfine bağlı.
Davadan feraget ile davayı geri alma aynı anlama gelmez. Davadan feragat, alacak hakkımızdan vaz geçtiğimizi belirtirken; davayı geri almak, davayı daha sonra tekrar açmak için şimdilik rafa kaldırmaktır. Davadan feragat ile aynı konu üzerinden tekrar dava açılamaz. Davadan feragat davacı tarafın sözü ile gerçekleşir, davalının rızası aranmaz ki davalı zaten mutludur, artık bir şey ödemek zorunda kalmayacağından. Davayı geri almak iki tarafın da anlaşması ile gerçekleşir, sadece davacı tarafın sözü ile dava geri alınmaz, davalı tarafın da kabul etmesi gerekir. Davayı kabul etmek de tasarruf ilkesince yapılabilecek bir durumdur. Davalı, davayı uzatmamak, ahlaki sebepler vb dolayısıyla kendisine açılan davayı kabul edebilir. Kısmi kabul de mümkündür. Objektif dava birleşmesinde, a ve b'yi kabul edip, c'yi reddedebiliriz. Davayı kabul, ikrar demek değildir. İkrar, bildirme, açıkça söyleme, teyit etme demektir. Davalı, evet borcum var diyebilir. Ama bu davayı sonlandırmaz, sadece borç olup olmadığını arama gereksinimi ortadan kalkar. Borcun ne kadar olacağı, def'i sebebi ortaya atılıp atılmayacağı gibi durumlar hâlâ davada devam eder. Sulh taraflar arası yapılan bir sözleşmedir. Kısmen kabul, kısmen feragat ile gerçekleşir. Davacı hakkının bir kısmından feragat ederken, davalı da feragat edilmeyen kısmı ödeyeceğini kabul eder.

Taleple bağlılık ilkesi: Hâkim ve bilirkişi talebe bağlı kalmalıdır. Ödenmemiş ocak ayı iş ücretimi istediğimde hâkim sana aralık ayı da ödenmemiş, onu da verelim diyemez. Aylık ücretimin altında alacak isteyebilirim ama bu alacağım asgari ücretin altında olamaz. Asgari ücretin altında ise hâkim "talebe bağlı kalmaz."

Taraflarca getirilme ilkesi: