Notes

XVI საუკუნიდან საქართველო მოქცეული იყო ორ უძლიერეს სამეფოს- ირანსა და ოსმალეთს შორის, ზავიც არ იყო ომების შემაკავებელი წყარო და საზღვარიც პერიოდულად იცვლებოდა.(რუკის მიხედვით ჩვენ ვართ ოსმალეთის იმპერიის გავლენის ქვეშ).
XVII შაჰ-აბას I-ისა და ასევე თეიმურაზ I-ის ლაშქრობების ფონზე ქართლიცა და კახეთიც ირანის პროვინციებად გადაიქცა, თუმცა მათი სტატუსი განსხვავებული იყო. სეფიანებმა ქართლი "გურჯისტანის ვილაეთად" გამოაცხადეს, რომლის თავშიც იდგა ვალი, რომელიც სვა ირანის მმარტველებისაგან შედარებით დამოუკიდებლობით სარგებლობდა. 1633 წელს ქართლში როსტომ-ხანი დანიშნეს მმართველად. ამ დროიდან მოყოლებული XVIII საუკუნის შუა ხანებამდე ქართლის სათავეში მისი მუსლიმი მემკვიდრეები იდგნენ.
ამის შემდეგ მუსლიმ ხანის დახმარებით ქართლში მუსლიმური გავლენა ძალიან გაიზარდა. ამის შემდეგ ირანმა საქართველო თავის ტერიტორიად მიიჩნია და აღარ ანხორციელებდა მასზე თავდასხმებს, ასევე არც ოსმალეთს აინტერესებდა საქართველო, ომის დროსაც უმეტეწსილად თავდასხმებს ირანის ცენტრალურ რეგიონებზე ანხორციელებდა. ამ დროს საქართველოში სიმშვიდე ჩამოყალიბდა, აღორძინდა საქართველოს ეკონომიკა, როსტომმა და მისმა მემკვიდრეებმა აღადგინეს ციხესიმაგრეები,თბილისი და ა.შ. საქართველოში გაცხოველდა ვაჭრობა, მოწესრიგდა გზები, აიგო ხიდები და აბანოები და ა.შ. როსტომის მეუღლის მარიამის დაკვეთითა და ხელშეწყობით გადაიწერა "ქართლის ცხოვრება", გიორგი XI-ის დავალებით სულხან საბამ შეადგინა ქართული ენის ლექსიკონი.
კახეთში შედარებით განსხვავებული სიტუაცია იყო, რაც მისი მმართველი თეიმურაზ I გააძევეს კახეთი 2 ნაწილად დაიყო, და მათ ირანელი ხანები მართავდნენ. შაჰ-აბასის შემოსევების გამო 100 000-მდე ადამიანი დაიღუპა , ხოლო 200 000-მდე ირანში გადაასახლეს. ამიტომ ბევრი სოფელი დაცლილიყო. ასეთმა ვითარებამ 1703 წლამდე გასტანა, როდესაც ირანებმა კახეთიც ვილაეთად გამოაცხადეს და ვალად თეიმურაზ-1-ის გამუსლიმებული შვილიშვილი ერეკლე I ნაზრალი-ხანი დანიშნეს.
დასავლეთ საქართველოს მმართველები ვალდებულნი იყვნენ რომ ირანისათვის ხარკის სახით ახალგაზრდები გაეგზავნათ. ირანის მონატაბ ბაზარში ვერ ქართველს ნახავდით. ხოლო საქართველოს მხარეებს შორის სიტუაცია დაიძაბა, დაიწყო შიდა ომები, მებენი ერთმანეთის მიწებს აოხრებდნენ , გაღატაკდა მოსახლეობა და საქალაქო ცხოვრება დაქვეითდა.
ირანმა დაიპყრო თითქმის მთლიანი აზია კავკასიის ჩათვლით, ყველა ქვეყანას მიუხედევად მათ რელიგიისა ერთნაირი გადასახადების გადახდა უწევდათ.




6.. მსგავსება- ორივე მხარე ექვემდებარებოდა ირანს, იყო ნახევრად გამუსლიმებული??, უწევდა ხარკის გადახდა.
განსხვავება- სოციალური და ეკონომიური მდგომარეობა. როდესაც დასავლეთ საქართველო კარგად ურთიერთობდა ირანთან, აშენებდა ციხე სიმაგრეებს, ტაძრებს, ხიდებს, ქალაქებს, ანვითარებდა ვაჭრობას, ურთიერთობას ირანთან და ა.შ კახეთში გრძელდებოდა მუდმივი ომები, იხოცებოდა ხალხი, ცარიელდებოდა სოფლები, ეცემოდა ეკონომიკა.