Notes

Gurur, denetim gücünü ne denli çok ele geçirmişse, insan da kendi yaşamına o oranda çok yalnızca gururuyla coşkusal tepki verebilir. Bu insan sanki gerçek özünü ses geçirmez bir hücreye kapatmıştır ve sadece gururunun sesini duyabilmektedir. O zaman, doyuma ulaşmış ya da doyumsuz kalmış olma, kibri kırılmış ya da sevindirilmiş olma duyguları, öteki insanlardan hoşlanması ya da tiksinmesi, temelde gurur tepkileridir. Benzer bir biçimde, bilinç düzeyince çektiği acı, özünde kendi gururunun çektiği acıdır. Bu, yüzeyde açıkça görülmez. Bu duygusu ona başarısızlıkları, suçluluk duyguları, yalnızlığı, karşılıksız sevgisi yüzünden acı çekiyormuş gibi inandırıcı ölçüde gerçek gözükür. Ve gerçekten de acı çeker. Ama sorun şudur: Acıyı çeken kim? Acı çekenin özünde onun kibirli özü olduğu açıklık kazanır.
Ancak gurur sistemi önemli ölçüde zayıflatıldığı zaman birey gerçek acıyı duymaya başlar. Ancak o zaman kendi acı çeken özüne karşı, onu kendisi için yapıcı bir şeyler yapmaya itebilecek bir yakınlık duyabilir. Daha önce duyduğu kendine acıma daha çok, kibirli özün kötüye kullanılmış olma duygusundan ötürü yaptığı sulu gözlü bir dövünmeydi. Aradaki farkı yaşamayan birisi omuzlarını silkip bunun saçma olduğunu -acının acı olduğunu- düşünebilir. Ama duyguların boyutlarını genişletip derinleştirme ve yüreklerimizi başkalarının acılarına açma gücüne sahip olan şey, gerçek acıdır.