Notes

Paul Cézanne ur. 19 stycznia 1839, zm. 22 października 1906) – francuski malarz postimpresjonistyczny, którego twórczość stanowi pomost pomiędzy impresjonizmem i kubizmem. Paul Cézanne urodził się 19 stycznia 1839 w małym miasteczku Aix-en-Provence. Rodzina jego ojca pochodziła najprawdopodobniej z Włoch. Ojciec malarza, Louis-Auguste, był kapelusznikiem, co w tamtych czasach było zajęciem na tyle intratnym, że pozwoliło mu zbić fortunę, dzięki której w 1848 otworzył Bank Cézanne & Cabassol. Społeczność Aix-en-Provence nie do końca go akceptowała, po części ze względu na jego skromne pochodzenie, a także ze względu na fakt, że związał się z robotnicą i dopiero po przyjściu na świat dwójki nieślubnych dzieci zalegalizował ten związek. W 1852 Paul zapisał się do gimnazjum Bourbon, które ukończył wraz z Émilem Zolą.

Zgodnie z wolą ojca Paul rozpoczął studia prawnicze na uniwersytecie w Aix-en-Provence, jednak w rzeczywistości studia te zupełnie go nie interesowały. Równolegle do studiów uczęszczał na lekcje rysunku, wreszcie przerwał studia i postanowił całkowicie poświęcić się malarstwu.

Po przyjeździe do Paryża w 1861, uczył się w Académie Suisse, studiując jednocześnie w Luwrze dzieła starych mistrzów. 15 października 1906, podczas pracy w plenerze, artystę zaskoczyła burza, w wyniku czego zaziębił się i stracił przytomność. Kilka
dni później Cézanne zmarł na zator płuc.
We wczesnym okresie twórczości pozostawał pod wpływem malarstwa barokowego i romantycznego. Brał udział w wystawach impresjonistów. Później jednak zakwestionował dotychczasowe sposoby ukazywania przestrzeni. Zrezygnował z perspektywy linearnej na rzecz ujmowania perspektywy z różnych punktów widzenia, kierunek takiego myślenia o sztuce znalazł następnie wyraz w kubizmie. W obrazach Cézanne’a kształt przedmiotów zbliżał się do form geometrycznych.Ulubiona tematyka Cézanne’a to pejzaże (szczególnie okolice Aix-en-Porvence i Estaque), portrety oraz martwe natury, którymi zainteresował się w latach 70. XIX wieku. Malował owoce, stoły i krzesła, przedstawiając je w specyficzny sposób – tak, jakby traciły równowagę. Nie interesowało natomiast artysty życie Paryża, wystawnego miasta wraz z gwarem ulicznym, czy teatrami i kabaretami, które było w tym czasie tematem wielu płócien impresjonistów.W 1895 roku, dzięki staraniom marszanda Ambroise'a Vollarda, odbyła się pierwsza indywidualna wystawa artysty. Nie została dobrze przyjęta przez krytyków, wzbudziła natomiast zachwyt artystów, w szczególności awangardowych.

W 1907 roku, w ramach Salonu Jesiennego, zorganizowano wielką retrospektywną wystawę twórczości artysty, na której pokazano jego 50 obrazów. Wystawa ta doprowadziła do uznania znaczącej roli artysty.

Moderniści z początku XX wieku uważali Cézanne’a za prekursora współczesnego malarstwa. Henri Matisse nazwał go „ojcem wszystkich malarzy”, a wielu twórców uznawało w nim twórcę przełomu w sztuce XX wieku. Również Pablo Picasso zachwycał się jego obrazami.


Dziewczyna przy pianinie, 1868-69, Ermitaż, Petersburg
Kuszenie św. Antoniego, ok. 1875-77, Musée d’Orsay, Paryż
Gracze w karty, 1893-96, Musée d’Orsay, Paryż
Góra Sainte-Victoire z wielką sosną, około 1886
Tłusty wtorek, 1888
Chłopiec w czerwonej kamizelce, około 1890
Zatoka Marsylska widziana z Estaque, około 1883 – 1885
Portret pani Cézanne w czerwonym fotelu, 1877
Pani Cézanne w ogrodzie zimowym, 1891
Dom powieszonego, 1873
Arlekin, 1888
Portret kobiety z maszynką do kawy, 1895
Portret Achille’a Emperaire’a, 1869-1870
Uwertura do „Tannhäusera”, 1869
Błękitny wazon, 1889-1890
Brzoskwinie i gruszki, 1890-1894