Notes

Noon pa man ang konsepto ng kalayaan ay ang malayang pamumuhay ng mga tao sa sariling bayan nito. Kung saan ang mga mamamayan dito ay malayang kumikilos ayon sa mga nais nilang gawin basta’t hindi ito sumusuway sa mga batas na pinapairal dito. Malaya sa mga nais nilang sabihin at isulat, ganoon din sa mga saloobin at opinyon. At higit sa lahat malaya sa kung sino man ang mga nais nilang ihalal sa bansa bilang pinuno.

Humigit kumulang isang daan at labing limang taon na ang nakararaan mula ng makalaya tayo mula sa pananakop ng Espanya. 115 taon iyon na niyakap natin at patuloy na binibigyan pa ng mga bagong kasaysayan matapos ang mga pangyayaring iyon. Napakarami na nga nating natutuhan. Marami mang malulungkot pero alam nating marami din namang masasaya at tagumpay. Katulad ng People Power Revolution o EDSA I noong 1986, EDSA II at EDSA III noong 2001. Lahat ng mga kaganapang ito ay bunga ng ating karapatan at kalayaan. Karapatan na isinasakilos sa tuwing alam nating may pang-aapi o kamalian, at kalayaan para makipaglaban.

Ang kalayaan sa bansa ay ginugunita tuwing sasabit ika-12 ng Hunyo, hindi lang bilang isang selebrasyon kundi isa ring pag-gunita sa kung paano, sino, kailan o bakit malaya tayo ngayon. Ganoon din ang pagpapaalala na ang kasarinlan ay hindi lang basta payak na kalayaan lamang kundi isang responsibilidad. Kaya kung mapapansin n’yo sa tuwing magkakaroon ng programa sa Quirino Grandstand sa Luneta hindi nawawala ang magigiting nating sundalo sa parada.

Noong bata pa ako, akala ko kapag sinabing tiriteryo kalupaan at ang hangganan lamang nito ang pinag-uusapan at pinagtatalunan. Dahil kung titignan mo nga naman ang pisikal na anyo ng mundo, mahigit ika-apat na bahagi lang ng kabuuan nito ang kalupaan. Kaya iniisip ko noon, marahil iyon ang dahilan kung bakit sila nagsasakupan. Nakalimutan ko may likas-yaman nga din pala sa Karagatan.