Notes

ÇANAKKALE TÜRKÜSÜ

Çanakkale içinde vurdular beni
Ölmeden mezara koydular beni
Of gençliğim eyvah

Çanakkale köprüsü dardır geçilmez
Al kan olmuş suları bir tas içilmez
Of gençliğim eyvah

Çanakkale içinde aynalı çarşı
Anne ben gidiyorum düşmana karşı
Of gençliğim eyvah

Çanakkale içinde bir dolu testi
Anneler babalar ümidi kesti
Of gençliğim eyvah

Çanakkale'den çıktım yan basa basa
Ciğerlerim çürüdü kan kusa kusa
Of gençliğim eyvah

Çanakkale içinde sıra söğütler
Altında yatıyor aslan yiğitler
Of gençliğim eyvah

Çanakkale'den çıktım başım selamet
Anafarta'ya varmadan koptu kıyamet
Of gençliğim eyvah

ÇANAKKALE

Gün geçmiş,yıl geçmiş ne yazar.

Her karış torağında bin şehit,bir mezar.

Yeryüzünde yaşadıkça,tek dişli canavar.

Türk milleti aynı destanı yine yazar.


Sen rahat uyu,ey şanlı şehit.

Gölgesinde gölgelen al bayrağın.

Hangi kem göz sana edebilir nazar?

Türk milleti aynı destanı yine yazar.


Yedi cihana yeter yazdığın destan.

Gök kubbe,ay,yıldız sana verir selam.

Çanakkaleyi düşmana yaptın ya mezar.

Türk milleti aynı destanı yine yazar.


Dünya döndükçe,Çanakkale yine geçilmez.

Kanınla suladın toprağı,hangi canlı seni bilmez?

Sen yazdın cihana şanlı,tarihi artık kim bozar?

Türk milleti aynı destanı yine yazar.

Şefik Aydemir


Bütün dünya ülkelerini ilgilendiren I. Dünya Savaşı, 1914 yılının Ha­ziran ayında, İngiltere, Fransa, Rusya, İtalya, Almanya, Avusturya- Macaristan, Bulgaristan ve Osmanlı Devleti arasında başlamıştı, İn­giltere ve Fransa’nın birlikleri, Çanakkale Boğazı’nı geçerek İstan­bul’a ulaşmak ve müttefikleri Rusya ile bağlantı kurmak istiyorlardı. Osmanlı Devleti, bu durumu önlemek için Çanakkale Boğazı ve Gelibolu Yarımadası’nda çetin bir savaşa girişti. Tarihte bu savaşla­ra “Çanakkale Savaşları” adı verilir, Bu savaş, sadece bizim tarihimi­zin değil, yakın dünya tarihinin de en önemli savaşlarından biridir.
1914 yılında I. Dünya Savaşı’nın başlamasıyla itilaf devletleri, İs­tanbul’u kuşatma hayallerini kurdular ve bu düşünceyle İngiltere ve Fransa işbirliği yaparak 3 Kasım 1914 gününün gecesinde Bozcaa­da’dan Boğaz’ın ağzına doğru yaklaştılar, Buradan istihkamlarımıza doğru ateş açtılar, ingilizler, Seddülbahir ve Ertuğrul tabyalarını, Fransızlar da Anadolu yakasında Kumkale ve Orhaniye tabyalarını havantopu ile dövdüler. Cephaneliğimize isabet eden top mermi­siyle on bir ton barut havaya uçtu, subay ve erlerimiz şehit düştü, İngiliz Donanma Komutanı Amiral Carden Çanakkale önlerinde gös­teriler yaptı, düşman denizaltıları boğazı geçmeye kalktılar.
24 Kasım 1914 günü bir Fransız denizaltısı Boğazın maviliklerinde belirdi. Bu denizaltıyı farkeden topçularımız düşman üstüne ateş yağdır­maya başladı. 2 Aralık günü İngiliz denizaltısı da bir deneme gerçekleştirdi. Derinden engelleri aşarak Boğaz’a girdi, 750 metre ilerde bulunan Mesudiye zırhlısına torpil atarak bu gemimizi batırdı. Zırhlımızda bu­lunan subaylardan 10’u ve erlerimizden 24’ü şehit düştü.
19 Şubat 1915 günü düşman savaş gemileri öğleye kadar uzun menzilli bir bombardımana girişti. Boğaz’a iyice sokuldular. Tabya­larımız akşama doğru düşman savaş gemilerine karşılık verdi. Ertuğ- rul ve Orhaniye tabyalarından atılan ateş karşısında düşman olduk­ça bocaladı.
itilaf devletleri gemileri umdukları gibi gibi ilerleyemiyor, amaçlarına ulaşamıyordu. Lodos fırtınasını başarısızlıklarının nedeni olarak görü­yorlardı. Havalar düzelince yeni saldırılar düzenlendi. Yine sonuç alınamayınca düşman gemilerine komuta eden Amiral Carden görevden alındı. Yerine 17 Mart 1915 günü Robeck atandı. Yeni komu­tan 18 Mart 1915 günü donanmayla Boğaz’a saldıracağını, yakında İstanbul’da olacağını Londra’ya iletti.
Bu arada Çanakkale Müstahkem Mevki Komutanı Albay Cevat Çobanlı 17-18 Mart gecesi Boğaza mayın hattı döşenmesi emrini verdi. Aldığı emir gereği Binbaşı Nazmi Bey Nusret Mayın gemisi ile o gece yirmi altı mayın, Boğaz’a on birinci hat olarak döşendi. Boğazdaki mayın sayısı on bir hat olarak 400’ü geçmişti.
İngiliz ve Fransız savaş gemilerinden oluşan, o dönemin en büyük deniz gücü, üç filo olarak sabah saatlerinde Çanakkale Boğazı’na girdi. Bu donanmanın ilk grubunu oluşturan filoda, İngilizlerin Que­en Elizabeth zırhlısı ile inflexible, Lord Nelson ve Agamemnon savaş gemileri bulunuyordu.
İkinci grupta ingiliz Kalyon Kaptanı komutasında Ocean, irresis­tible, Wengeance Majestic gibi savaş gemileri yer almıştı. Üçüncü filo ise Prince, Bouvet, Suffren gibi Fransız savaş gemilerinden oluşu­yordu.
İngilizler ve Fransızlar zayıf Türk savunmasını kolayca susturarak Boğaz’ı kolayca geçebileceklerini umuyorlardı. 18 Mart 1915 günü düşman savaş gemileri şiddetli bir ateşe başladılar. Rumeli Mecidiyesi’yle merkez bataryaları şiddetli bir ateşe tutuldu. Boğazdaki düş­man gemileri Hamidiye istihkamlarına yüklendi. Bunu gören Dardanos bataryaları ateşi üzerlerine çekmeye çalıştı. Az sonra, tüm ge­miler, Dardanos’a saldırdı, Dardanos tabyamız saldırılara şiddetle karşı koymaya başladı. Bu arada Mesudiye tabyası da ateşe başlamıştı. Mesu­diye üzerine ateş açılınca Hamidiye onun yardımına koştu. Bu ara­da kıyı bataryalarımız düşman üstüne ateş yağdırmaya başladılar. Bunalan düşman kaçmak isterken topçu atışlarıyla karşılaşıyordu. Düşman gemilerine göz açtırılmıyordu. Karşılıklı bu korkunç bom­bardıman bir saat kadar devam etti.
Bombardıman Türk tabya ve bataryalarına büyük zarar vermişti.
İtilaf devletleri, Çanakkale Boğazı’nın savaş gemileri ile geçemeyince bu defa çıkarma yapmayı planladılar. Artık Çanakkale kara savaşları başlıyordu. Kara savaşında düşmanın nereden çıkarma yapabileceği tartışıldı. Mustafa Kemal, Kabatepe ve Seddülbahir’den, Alman komutan Von Sanders ise Bolayır ve Anadolu yaka­sından çıkarma yapılabileceği görüşündeydi. Alman komutanı Von M. Sanders’in görüşü ağır bastı ve askerler o yöreye yerleştirildi. Düşman güçleri 25 Nisan 1918 sabahı Mustafa Kemal’in düşün­düğü noktadan saldırdı. 19. Tümen Komutanı Mustafa Kemal Kocaçimen’de Conkbayır’da, savaştı. Cephanesi biten askerlere: Süngü tak emrini verdi ve daha sonra şöyle seslendi:
“- Ben size taarruz emretmiyorum. Ölmeyi emrediyorum. Biz ölün­ceye kadar geçecek zaman içinde yerimize başka kuvvetler ve başka komutanlar geçebilir.”
Tarihin bu en büyük siper savaşı başlamıştı. Siperler arası uzaklık sekiz on metre idi. Türk siperlerinden hiçbir asker ayrılmıyordu. Şehit düşenlerin yeri derhal dolduruluyordu. Her adım başına bir mermi düşüyor; toprak adeta tüterek kaynıyordu. Düşman dalga­lar halinde Conkbayırı’na doğru ilerliyordu. Bu arada Mustafa Kemal, Anafartalar Grup Komutanlığı’na atandı. Anafartalar Savaşı’nda düşmanın attığı şarapnel misketi Mustafa Kemal’in göğsüne isabet etti. Ancak cebindeki saate çarptığından bir şey olmadı.
Kısa zamanda Türk ordusu her yerde büyük başarılar kazandı. Düş­man şaşkına döndü, bozguna uğradı.
Çanakkale kara savaşlarının en önemli cepheleri; Kumkale, Be- şike, Bolayır, Seddülbahir, Arıburnu, Kabatepe, Conkbayırı ve Ana- fartalar’dır. 19-20 Aralık’ta Anafartalar ve Arıburnu cephesi, 8-9 Ocak’ta Seddülbahir düşmanlar tarafından boşaltıldı. Böylece 1915 baharında parlak umutlarla karaya ayak basan birleşik düşman or­dusu 1916 kışında bozguna uğrayarak çekip gitti.
Çanakkale savaşlarında 253 bin üzerinde askerimiz şehit düştü;düşman kayıpları ise bu rakamın üstünde oldu.
Çanakkale savaşlarının unutulmaz kahramanı, Anafartalar Grup Komutanı Mustafa Kemal’in başarısı ilerde başlayacak Kurtuluş Savaşı’nın kaynağı oldu. Bağımsızlığımızı savunmak, yurt topraklarımızı korumak için yapılan savaşlar kutsaldır.
Ayrıca, 27.06.2002 tarihinde 4768 sayılı kanuna göre 18 Mart Şe­hitler Günü olarak kabul edilmiştir.



Yabancı Komutanların Çanakkale Zaferi ve Osmanlı Askeri için söyledikleri

Beşinci Osmanlı Ordusu Kumandanı Mareşal Liman Von Sanders
“Bir asker için mutluluk denen bir şey varsa, Türk’lerle omuz omuza savaşmaktır diyebilirim. Fakir insanlardı; buğday kırığından yapılmış çorba, en önemli yemekleriydi.

Sağlıksız su içerlerdi; çamur barınaklarında yatarlardı; fakat en modern silah ve araçlarla donanmış düşmanlarına karşı aslanlar gibi savaşırlardı. Bu insanların kalplerinde sadece ve sadece ulvî bir vatan sevgisi vardır. Ölüme onlar kadar gülümseyerek giden bir millet ferdi daha görmedim.”

İngiliz Genarel Maude:
“Başka millet askerinin, artık muharebeyi kaybettik, yenildik diye silahını bırakıp savaştan vazgeçtiği hallerde, Türk askeri için muharebe yeniden başlar.”

Müttefik Ordular Başkomutanı İngiliz Generali Hamilton:
“Çok cesur harbeden, iyi sevk ve idare edilen asil Türk Ordusunun karşısında bulunuyorsunuz.”

“Kılıcı insafsız bir maharetle kullanan Türk eli, mağlup ettiği insanların yarasını sarmakta da ustadır.”

İngiliz Mareşal Frenç:
“Türk askerleri korku bilmez, dünyada yenilgi adında bir kavram tanımaz. Türkler Asya’nın centilmenleridir.”
İngiliz Genareli Oglander:
“Türk Askerlerinin savaş ve muharebe için haiz olduğu yüksek niteliklerin önceden lâyıkiyle bilinmemesi İngilizler için felâket olmuştur. Türk askerlerinin ne yaman muharip olduğunu İngilizler kendileriyle dövüştükten sonra denemeyle anlamışlardır.”

Birleşik Filo

1. Filo (İngiliz): Queen Elizabeth, Agamemnon, Lord Nelson, Inflexible, Triumph.

2. Filo (İngiliz): Albion, Irresistable, Vengeance, Swiftsure, Majestic, Prince George, Ocean, Cornwallis.

3. Filo (Fransız): Bouvet, Gaulois, Souffren, Charlemagne, Canopus.

1. Filo, saat 10:30’da Boğaz’a girer. Bu filo Merkez Tabyaları’nı bombalar. Kumkale gerisindeki Türk obüsleri karşı atışa başlamıştır. 1. Filo gemilerinden Agamemnon ve Inflexible isabet alırlar. 12 isabet alan Agamemnon uzaklaşır. Inflexible ise aldığı hasarla muharebeye devam eder.

Fransız Filosu, Türk Bataryaları’na karşı yakın mesafeden yaptığı bombardımanda etkili olur. Türk topçusu da atış menzilindeki gemilere oldukça zarar verir. Bunlardan Gaulois büyük bir yara alır. 3. Filo geri çekilirken saat 14:00’da Bouvet, Nusrat’ın döktüğü mayınlardan birine çarpar ve büyük bir patlama olur. 3 dakika içinde 603 personeliyle sulara gömülür. Kalan 30 personeli yetişen küçük gemilerce denizden toplanır.

Saat 15:14’te Irresistable’ın yanında bir patlama olur ve gemi yan yatmaya başlar. Bölgeyi terk etmeye başlayan gemi 16:15’te mayına çarpar. Ocean kurtarmaya gitse de başarılı olamaz çünkü Merkez Tabyalar ve seyyar bataryalar tarafından çapraz atışa tutulmuştur. Irresistable’nin personeli saat 17:50’de gemiyi terk eder. Terk edilmiş gemi 19:30’da Karanlık Liman’da topçu bataryalarımız tarafından batırılmıştır.

Saat 16:05’te Inflexible baş kısmından mayına çarpar. Gemi yan yatar ve baş tarafı suya gömülür. Harekat alanından uzaklaşan gemi Bozcaada’ya ulaşmayı başarır.

Saat 17:50’de Irresistable’dan uzaklaşan Ocean, Mecidiye Tabyası’ndan Seyit Onbaşı’nın attığı mermiyle dümen aksamından yara alır. Dümeni tahrip olan gemi kontrolden çıkarak Nusrat’ın döşediği mayınlardan birine çarpar. Akıntıyla Morto Koyu hizasına kadar sürüklenen Ocean burada batar.

Saat 18:00’da Amiral de’Robeck gerçekçi bir kararla tüm gemilere geri çekilme emrini verir. Boğazı donanmayla zorlayıp geçme düşüncesi büyük bir yenilgiyle son bulmuştur. İtilaf Donanması büyük kayıp vererek savaş gücünün 1/3’ünü kaybetmiştir. Böylece İngiliz Deniz Bakanı Winston Churchill ve Akdeniz Sefer Kuvvetleri Komutanı Sir Ian Hamilton da kara harekatı olmaksızın boğazın denizden geçilemeyeceğine ikna olmuşlardır.

Deniz Harekatı sonucunda İtilaf Donanması’nda Irresistable, Ocean, Bouvet zırhlıları batmış; Inflexible, Agamemnon, Goulois, Souffren ağır yara alarak saf dışı kalmıştır. Batan gemilerle 44 top kaybedilmiş, 800 denizci ölmüştür. Bu harekat esnasında Türkler 79 şehit ve yaralı, Almanlar 18 ölü ve yaralı vermiştir.

Bu ağır yenilgiden sonra İtilaf Kuvvetleri 25 Nisan’daki Kara Savaşları’na kadar yaralarını sarmaya ve Kara Savaşları için hazırlıklara başlamışlardır.