Notes

Kurtz jest drugim bohaterem „Jądra ciemności” Josepha Conrada. Wiemy o nim tylko tyle, ile opowiedział nam Marlow. Był on agentem francuskiej spółki handlowej zajmującej się skupem i sprzedażą kości słoniowej w Afryce. Wyjechał z Europy zostawiając tam ukochaną, przyjechał, by zarabiać pieniądze osiągając przy tym władzę.

Marlow określił go jako człowieka, który „tkwił w nieprzeniknionej ciemności”. Owa ciemność to moralne zło, któremu może ulec każdy człowiek. Stał się on panem życia tubylców. Zmienił się właśnie w tym momencie, w którym przyjechał do afrykańskich kolonii. Skupiony na sobie, na swoich sprawach, odrzucił wszystkie zasady i uczucia, które mogłyby łączyć go z innymi ludźmi. Marlow zdobywa o nim informacje m.in. od rosyjskiego marynarza, który był jego zwolennikiem. I tutaj Charlie bardzo się zawiódł. Ku jego zdziwieniu dowiedział się, że Kurtz najeżdżał wioski, sprzeciwiających się okrutnie mordował i nabijał ich głowy na pale wokół swojego domu. Nadszedł jednak moment poznania. „Chude ramię wyciągnięte władczo, dolna szczęka się nie rusza, a oczy połyskują mrocznie w głębi kościstej głowy, ciało nędzne i przerażające, żywy wizerunek śmierci”. Takimi oto słowami Marlow opisuje Kurtza. Niegdyś poeta, malarz i dziennikarz. Teraz żądny władzy i bogactwa umierający człowiek. Czuje się bogiem, skupiony jest tylko na swoich sprawach i interesie, zauroczony samym sobą, nieustannie walczy ze swoją duszą. Jest typowym przykładem tyrana, który udowodnił jak to jest, gdy ulega się własnemu sumieniu i popędom. Manipuluje ludźmi, odrzuca zasady moralne i staje się panem życia i śmierci powracając do barbarzyństwa. Widzimy tutaj jak zwykły człowiek staje się despotą i człowiekiem bez hamulców. Dlaczego wykrzyknął „Zgroza! Zgroza!” na łożu śmierci? Czyżby zrozumiał swój błąd?

Kurtz okazał się człowiekiem łatwo poddającym się własnym namiętnościom. Pokazał, co władza może zrobić z człowiekiem. Dostał się na sam szczyt swych myśli, na szczyt dziczy, bez poczucia jakiejkolwiek odpowiedzialności za ludzki los.

O Kurtzie - jednym z bohaterów „Jądra Ciemności” Josepha Konrada - dowiadujemy się z opowieści Marlowa. Był on agentem francuskiej spółki handlowej zajmującej się skupem i sprzedażą kości słoniowej w Afryce. Pochodził z Europy, skąd wyjechał zostawiając tam ukochaną, ponieważ ich związkowi sprzeciwiała się jej rodzina, podkreślając że Kurtz jest zbyt biedny.

Bohater był wszechstronnie wykształcony i utalentowany. Zajmował się malarstwem, poezją i dziennikarstwem. Jego osobowość poznajemy dogłębnie po zmianie, jaką przeszedł wyjeżdżając do afrykańskich kolonii. Dla jednego z tamtejszych plemion, Kurtz bardzo szybko staje się dowódcą, by potem urosnąć nawet do rangi boga. Europejczyk musi wybierać między wołaniem dziczy (murzyńska kochanka, absolutna władza nad tubylcami), a marzeniami, które przywiózł z domu - sława zdobywcy, uzyskanie wysokiej pozycji w społeczeństwie. W końcu - pod wpływem afrykańskiej kultury - traci wszelkie moralne hamulce i staje się bezdusznym władcą. Marlow, w swojej opowieści, mówi o „niemym zauroczeniu dziczą - które zdawało się przyciągać Kurtza do jej bezlitosnej piersi” i które rozbudzało w nim „zapomnienie, brutalne instynkty”. Wykupuje lub podbija okoliczne tereny, wymuszając ciągłe dostawy kości słoniowej. Wszystkich, który w jakiś sposób opierali się jego absolutyzmowi skazuje na śmierć przez ścięcie głowy, które potem nabijał na pale ustawiane wokół jego siedziby. W końcu dopada go choroba, która znacznie osłabia jego siły, jednak mimo tego zachowuje pozycję, którą „wypracował” do tej pory. W obliczu śmierci Kurtz usprawiedliwia swoje zachowanie, mówiąc o chęci zaprowadzenia porządku w kolonii i wprowadzenia postępu cywilizacyjnego. Wydaje się, że wewnętrzna przemiana następuje dopiero na samym końcu, kiedy mówi „Zgroza! Zgroza!”, prawdopodobnie uświadamiając sobie, że obrał złą drogę w dążeniu do spełnienia swoich marzeń.

Bohater był dobrym człowiekiem, zanim trafił do Afryki, gdzie zawładnęły nim chore ambicje, podsycane przez kulturę murzyńską. Marlow podkreśla, że Kurtz był zapatrzonym w siebie człowiekiem („Wiedziałem, że nie uznaje nikogo nad ani pod sobą”), który nieustannie walczy ze swoją duszą. Sama jego obecność przytłaczała wszystkich wokół, w jakiś sposób jednak intrygując. Wydaje mi się, że nie można oceniać go w jakikolwiek sposób, ponieważ prawdziwym sobą był tylko przed wyruszeniem do Afryki, gdzie kompletnie postradał zmysły i pozwolił zawładnąć sobą pierwotnym instynktom.
O Kurtzie - jednym z bohaterów „Jądra Ciemności” Josepha Konrada - dowiadujemy się z opowieści Marlowa. Był on agentem francuskiej spółki handlowej zajmującej się skupem i sprzedażą kości słoniowej w Afryce. Pochodził z Europy, skąd wyjechał zostawiając tam ukochaną, ponieważ ich związkowi sprzeciwiała się jej rodzina, podkreślając że Kurtz jest zbyt biedny.

Charakter tego tajemniczego bohatera doskonale oddaje jego nazwisko, co celnie zauważa Marlow:
Kurtz - to znaczy po niemiecku »krótki«, nieprawdaż? Otóż to nazwisko było równie prawdziwe jak wszystko inne w jego życiu i śmierci.

We własnej osobie pojawia się dopiero w trzeciej części powieści, lecz już wcześniej jest obecny w akcji, jest nawet jej motorem napędowym, dzięki skrajnym opiniom innych bohaterów. Wszyscy byli jednak zgodni co do tego, że był osobistością wybitną i nieszablonową. Okrzyknięto go jednogłośnie najbardziej utalentowanym agentem towarzystwa handlowego. Przez całe dwie pierwsze części Jądra ciemności postać Kurtza rysuje się czytelnikowi niczym herosa, lecz w momencie konfrontacji z Marlowem wypada on zdecydowanie negatywnie. W postacie zdolnego agenta dużo ważniejsze jest to, co sobą reprezentuje, a nie to jak wygląda i co robi.


To właśnie on znajduje się w samym jądrze ciemności, czyli w sercu Konga, gdzie przed nim nie dotarło nic europejskiego. Nagle pojawił się tam agent Kurtz, którego śmiało można nazwać człowiekiem renesansu (doskonale malował, grał na fortepianie i komponował, czasem pisywał poezję, prozę, a czasem uprawiał publicystykę). Szybko zrozumiał, że posiada przewagę nad ciemnym tubylczym ludem i postanowił to wykorzystać, ogłaszając się jego panem i władcą. Właśnie tak postępowali kolonizatorzy, którzy z postępem na ustach gwałcili prawa i zasady panujące na dalekich ziemiach od setek lat.


Kiedy czytelnik poznaje Kurtza, z czasów jego świetności pozostał już tylko hipnotyczny głos. Jego ciało pochłonięte przez śmiertelną chorobę składało się niemal wyłącznie ze skóry i kości. Umysł ogarnięty szaleństwem tracił resztki kontaktu z rzeczywistością. Jednak Marlow z łatwością dostrzegł w nim tę iskrę, która spowodowała, że całe plemię tubylców oddałoby za niego swoje życie, a każdy człowiek, z którym zamienił choć zdanie uważał go za geniusza.

Postać Kurtza jest ucieleśnieniem wszystkich negatywnych aspektów procesu kolonizacji Afryki. Conrad ukazał pychę, bezczelność, samouwielbienie, chciwość i z jaką „wielcy odkrywcy” oswajali czarny ląd. Kurtz był przekonany o wyższości europejskiej kultury i cywilizacji był całkowicie przekonany, że wszystkie inne ludy świata muszą się im podporządkować. Agent uosabiał też hipokryzję wszechobecną na starym kontynencie, widać to, kiedy z jednej strony głosi filantropijne idee, a z drugiej strony ograbia z kości słoniowej i z premedytacją morduje tubylców.

Bohater był dobrym człowiekiem, zanim trafił do Afryki, gdzie zawładnęły nim chore ambicje, podsycane przez kulturę murzyńską. Marlow podkreśla, że Kurtz był zapatrzonym w siebie człowiekiem („Wiedziałem, że nie uznaje nikogo nad ani pod sobą”), który nieustannie walczy ze swoją duszą. Sama jego obecność przytłaczała wszystkich wokół, w jakiś sposób jednak intrygując. Wydaje mi się, że nie można oceniać go w jakikolwiek sposób, ponieważ prawdziwym sobą był tylko przed wyruszeniem do Afryki, gdzie kompletnie postradał zmysły i pozwolił zawładnąć sobą pierwotnym instynktom.