Notes

Sinaliksik, hinalaw at inihanda ni Artemio F. Dulay

Pebrero 20, 2010



Sinaliksik, hinalaw at inihanda ni Artemio F. Dulay

Pebrero 20, 2010

Noong unang panahon ay may isang pook na ang ngalan ay Egabong. Pinaninirahan ito ng mga Ilongot, isang tribung mabagsik, walang Diyos at namumugot ng ulo o inihihiwalay ang ulo ng tao sa katawan, isang kaugalian o ritwal na kung saan ay ihihahandog ng mga kalalakihan sa mutyang iniirog tanda ng kanilang katapangan at pagiging karapatdapat na makasama habang buhay. Tinatawag nilang “Egabong” ang pook na ang kahulugan ay putik. Noong unang mga araw na yaon ay wala ni isa mang mangahas magtungo rito sa takot na hindi na sila makabalik.

Sa paglipas ng panahon, ay nahulog din sa mga kamay ng Kristiyano ang pook ng Egabong dahil sa pagdating ng isang lalaki buhat sa Liliw, Laguna na si Jose Bitong. Pinakasalan niya ang isang dalagang Ilongot upang makuha niya ang pagtitiwala, pagmamahal at paggalang ng tribu. Sa ganda at maayos na pakikitungo, si Jose Bitong ay kanilang ginawang pinuno. Dito nagsimula ang pagdating ng mga Kristiyano upang magsinop ng mga lupain na noon ay tunay at totoong kagubatan pa na naglalakihan ang lahat ng klase at uri ng kahoy.

Si Jose Bitong ang unang Kapitan de Barangay, sumunod si Mamerto Catipon at marami pang iba ngunit si Pantaleon Dulay na galing ng La Union ang huli, sapagkat nag-alsa ang maraming tao, umanib sa Katipunan at nilabanan ang mapang-abusong pamahalaan ng mga Kastila.

Inilikas man nila ang kanilang pamilya sa Baler at ibang lugar, ngunit ng matapos ang himagsikan 1899 ay kakaunti na ang nagbalik kung kaya’t naging isa na lamang nayon ng Baler ang San Jose.

Samantala si Pantaleon Dulay at Gaspar Balangue ay nagbalik sa La Union upang hikayating pumunta sa Balid* ang kanilang mga kamag-anak na nariyan ngayon sa San Joaquin, Baubo, Diome at Debucao. Ang mga ito ay hinulaan na ng ibang etniko buhat sa ibang kapuluan kung kaya’t mabilis na naging maunlad at lumawak ang mga taniman ng palay, sa kapatagan gayundin ang mga sari-saring puno sa kabundukan. Ang insintibo at pagkakadastro ni Agremensor M.L. Quezon ng mga lupain sa kapatagan noon ng Baler ang lalong nagparami ng mga nagsasalita ng Ilocano ang nagbungkal at nagsinop ng lupain ng ngayon ay Maria Aurora.

Kaalinsabay ng pagdagsa ng mgatao sa "San Josep" ngayon ay Maria Aurora ay hali-halili nang pari at mga pastor ng iba`t-ibang grupo ang dumating at nagsipag-aral ng Kristiyanismo.

Ang patrong San Vicente Ferrer na buhat sa Casecnan ay milagrong lumipat sa San Josep ay mayroon ding sariling kasaysayan na nasa aklat na.

Tumagal ng ilang taon ang digmaang Amerikano at Pilipino laban sa Hapon, hanggang makamtan natin ang kalayaaan sa Amerikano. Ang San Josep ay bahagi pa lamang ng Tayabas ay nasa kalayaan na para maging bayan. Ang namuno dito ay nagkasundong hilingin na ihiwalay sa Baler sa pangunguna nina Pedro C. Montero, Gavino Bitong, Delfin Catipon, Mariano Silvestre, Alfredo G. Bitong, Leon B. Hulipas, Salvador Molina at marami pang iba.

Ang dating San Josep** ay naging Maria Aurora hango sa pangalan ni Abogado Maria Aurora Aragon Quezon, anak ng naging Commonwealth President Manuel L. Quezon at Doña Aurora Aragon Quezon na napatay kasama ang kanyang ina ng mga masasamang elemento ng lipunan sa Salabusob, Bongabon, Nueva Ecija noong Abril 28. 1949.

Kaya ang Bayang Maria Aurora ay naitatag sa ilalim ng Adhikaing Pampangulo Blg. 246 noong Hulyo 21, 1949 ni dating Pangulong Elpidio R. Quirino.

Ang mga unat’ itinalagang pamunuan ay sina:

Pedro C. Montero Hulyo 21, 1949—Disyembre 31, 1951
Jorge R. Ronquillo Pang. Punong bayan
Aurelio C. Marquez Konsehal
Gavino S. Bitong Konsehal
Mariano Silvestre Konsehal
Leon Ancheta Konsehal
Tomas P. Padua Konsehal
Andres O. Noval Konsehal

Ito naman ang mga sumunod na namunong Punong Bayan:

Mayor Pedro Montero - Hulyo 21, 1949—Disyemre 31, 1951
Mayor Pedro L. Wenceslao - Enero 1, 1952—Hunyo 21, 1958
Mayor Brigido E. Collado - Hunyo 22, 1958—Disyembre 31, 1959
Mayor Leon B. Hulipas -Enero 1, 1960—Disyembre 31, 1963
Mayor Leonardo T. Ong - Enero 1, 1964—Agosto 15, 1977
Mayor Juan R. Ortiz - Agosto 16, 1977—Mayo 8, 1986
OIC Adriano C. Bitong - May 9, 1986—Disyembre 1, 1987
OIC (LGU) Nepomuceno W. Gonzales Disyembre 1, 1987—Disyembre 15, 1987
Sec. Lorenzo Q. Mangaoang- Disyembre 16, 1987—Pebrero 2, 1988
Mayor Adriano C. Bitong - Pebrero 3, 1988—Hunyo 30, 1998
Mayor Brigido M. Noval- Hulyo 1, 1998—Hunyo 30, 2004
Mayor Ariel S. Bitong - Hulyo 1, 2004—Hunyo 30,2013
Mayor Amado M. Geneta - Hulyo 1, 2013-Hanggang kasalukuyan unang panahon ay may isang pook na ang ngalan ay Egabong. Pinaninirahan ito ng mga Ilongot, isang tribung mabagsik, walang Diyos at namumugot ng ulo o inihihiwalay ang ulo ng tao sa katawan, isang kaugalian o ritwal na kung saan ay ihihahandog ng mga kalalakihan sa mutyang iniirog tanda ng kanilang katapangan at pagiging karapatdapat na makasama habang buhay. Tinatawag nilang “Egabong” ang pook na ang kahulugan ay putik. Noong unang mga araw na yaon ay wala ni isa mang mangahas magtungo rito sa takot na hindi na sila makabalik.

Sa paglipas ng panahon, ay nahulog din sa mga kamay ng Kristiyano ang pook ng Egabong dahil sa pagdating ng isang lalaki buhat sa Liliw, Laguna na si Jose Bitong. Pinakasalan niya ang isang dalagang Ilongot upang makuha niya ang pagtitiwala, pagmamahal at paggalang ng tribu. Sa ganda at maayos na pakikitungo, si Jose Bitong ay kanilang ginawang pinuno. Dito nagsimula ang pagdating ng mga Kristiyano upang magsinop ng mga lupain na noon ay tunay at totoong kagubatan pa na naglalakihan ang lahat ng klase at uri ng kahoy.

Si Jose Bitong ang unang Kapitan de Barangay, sumunod si Mamerto Catipon at marami pang iba ngunit si Pantaleon Dulay na galing ng La Union ang huli, sapagkat nag-alsa ang maraming tao, umanib sa Katipunan at nilabanan ang mapang-abusong pamahalaan ng mga Kastila.

Inilikas man nila ang kanilang pamilya sa Baler at ibang lugar, ngunit ng matapos ang himagsikan 1899 ay kakaunti na ang nagbalik kung kaya’t naging isa na lamang nayon ng Baler ang San Jose.

Samantala si Pantaleon Dulay at Gaspar Balangue ay nagbalik sa La Union upang hikayating pumunta sa Balid* ang kanilang mga kamag-anak na nariyan ngayon sa San Joaquin, Baubo, Diome at Debucao. Ang mga ito ay hinulaan na ng ibang etniko buhat sa ibang kapuluan kung kaya’t mabilis na naging maunlad at lumawak ang mga taniman ng palay, sa kapatagan gayundin ang mga sari-saring puno sa kabundukan. Ang insintibo at pagkakadastro ni Agremensor M.L. Quezon ng mga lupain sa kapatagan noon ng Baler ang lalong nagparami ng mga nagsasalita ng IlocaCatipon, Mariano Silvestre, Alfredo G. Bitong, Leon B. Hulipas, Salvador Molina at marami pang iba.

Ang dating San Josep** ay naging Maria Aurora hango sa pangalan ni Abogado Maria Aurora Aragon Quezon, anak ng naging Commonwealth President Manuel L. Quezon at Doña Aurora Aragon Quezon na napatay kasama ang kanyang ina ng mga masasamang elemento ng lipunan sa Salabusob, Bongabon, Nueva Ecija noong Abril 28. 1949.

Kaya ang Bayang Maria Aurora ay naitatag sa ilalim ng Adhikaing Pampangulo Blg. 246 noong Hulyo 21, 1949 ni dating Pangulong Elpidio R. Quirino.

Ang mga unat’ itinalagang pamunuan ay sina:

Pedro C. Montero Hulyo 21, 1949—Disyembre 31, 1951
Jorge R. Ronquillo Pang. Punong bayan
Aurelio C. Marquez Konsehal
Gavino S. Bitong Konsehal
Mariano Silvestre Konsehal
Leon Ancheta Konsehal
Tomas P. Padua Konsehal
Andres O. Noval Konsehal

Ito naman ang mga sumunod na namunong Punong Bayan:

Mayor Pedro Montero - Hulyo 21, 1949—Disyemre 31, 1951
Mayor Pedro L. Wenceslao - Enero 1, 1952—Hunyo 21, 1958
Mayor Brigido E. Collado - Hunyo 22, 1958—Disyembre 31, 1959
Mayor Leon B. Hulipas -Enero 1, 1960—Disyembre 31, 1963
Mayor Leonardo T. Ong - Enero 1, 1964—Agosto 15, 1977
Mayor Juan R. Ortiz - Agosto 16, 1977—Mayo 8, 1986
OIC Adriano C. Bitong - May 9, 1986—Disyembre 1, 1987
OIC (LGU) Nepomuceno W. Gonzales Disyembre 1, 1987—Disyembre 15, 1987
Sec. Lorenzo Q. Mangaoang- Disyembre 16, 1987—Pebrero 2, 1988
Mayor Adriano C. Bitong - Pebrero 3, 1988—Hunyo 30, 1998
Mayor Brigido M. Noval- Hulyo 1, 1998—Hunyo 30, 2004
Mayor Ariel S. Bitong - Hulyo 1, 2004—Hunyo 30,2013
Mayor Amado M. Geneta - Hulyo 1, 2013-Hanggang kasalukuyan