Notes

E-Spor'un Başlangıcı ve Gelişimi
1970 senesinde, ABD’nin en önemli üniversitelerinden biri olan Stanford Üniversitesi’nde ilk eSpor organizasyonu gerçekleştirilirken, eSporun bugün ulaşacağı boyut hayal edilmiş miydi bilinmez. Dünyadaki ilk video oyunları turnuvasının, 1972’de Spacewar ile başlayıp, ‘90’ların başında bir internet oyunu olan Netrek ile devam ettiğini düşündüğümüzde, aslında Elektronik Sporların, bizler daha yeni video oyunlarıyla ilk tanıştığımız o döneme kadar gelmesi, Elektronik Sporlar tarihinin ne kadar eskiye dayandığını açıkça göstermektedir.
[ https://blog.turkcell.com.tr/files/temp/espor-stanford.jpg ]
Önlerinde yan yana bağlanmış yaklaşık 40 bilgisayar, ellerinde joystickler; farklı yaş gruplarından gençler, hangisi olduğunu bilmediğimiz bir oyunda rakipleri alt etmek için mücadele ediyor. 6-7 metre arkalarında anne, baba ve arkadaşlardan oluşan oldukça kalabalık bir seyirci topluluğu, bu iki grubun arasında ise muhtemelen bu yarışmayı organize eden kişiler ve hakemler...
O gün o salonda oturanların yaşadıkları heyecan aslında hiç değişmedi; bugün de birçok insan genciyle yaşlısıyla, bu heyecanı kalplerinin en derin yerinde hissediyor. Ancak değişen şeyler de var elbette.
Mesela internet. 90’lı senelerde başlayan ilerleme 2000’den itibaren inanılmaz bir hız ve kapasiteye erişti. İnternet dünyasında kaydedilen bu ilerlemeler, paralel bir şekilde eSpor dünyasını da etkiledi. En büyük etki ise küreselleşen bir dünyada uluslararası boyut kazanan eSpor organizasyonları şeklinde kendini gösterdi.
Görüldü ki, eSpor organizasyonları hem özellikle gençler ile iletişim kurmak ve sosyalleşmek için inanılmaz bir fırsat sunuyor hem de harika bir eğlence haline getirilebiliyor. Bu işi profesyonel olarak yapanlar ve organize edenler ile izlemeye gelenler arasında müthiş bir katılım, interaktif iletişim ortaya çıkıyor.
eSpor dünyaca kabul edilen bir spor branşı olarak literatürde yerini almıştır.
Peki nedir eSpor?
Tanım olarak eSpor, bilgisayar üzerinden oynanan çeşitli oyunların, profesyonel bazda düzenlenen lig ve turnuvalarda, lisanslı oyuncuların ve spor kulüplerinin katılımlarıyla ve yarışmalarıyla gerçekleşen spor dalıdır. Çok ciddi bir el – göz – beyin koordinasyonu gerektirmektedir. Futbolda ayak – göz - beyin, basketbolda el-göz-beyin, teniste el-göz-beyin koordinasyonu nasıl kullanılıyorsa, bir eSporcu da el-göz-beyin koordinasyonunu o derece iyi ve etkin kullanmak zorundadır.
Dünyanın gelişmiş ülkelerinde, özerk eSpor federasyonları kurulmuştur. Bu federasyonlar eSporun gelişimi ile ilgili olarak çeşitli çalışmalar yürütmektedir. Gerek sporcu gelişimi, gerekse koç, akıl hocası, analist gelişimleri planlanmakta ve bu planlamalar neticesinde eSpor endüstrisi genişlemektedir.
ABD’de eSpor organizasyonlarına katılacak olan sporcular atlet vizesi alabilmektedir. Üniversiteler ise başarılı eSporculara burs imkânları sağlamaktadır.
Türkiye Dijital Oyunlar Federasyonu 2011 senesinde kurulmuş, şu anda ise “Gelişmekte Olan Sporlar Federasyonu” bünyesinde faaliyetlerine devam etmektedir. Günümüzde Türkiye’de eSpor alanında yaşanan sevindirici gelişmeler, federatif gelişmeleri de beraberinde getirmektedir. 2015 senesi içerisinde bu konuda kayda değer değişikliklerin olacağını tahmin ediyoruz.
Türkiye’de eSporun en büyük temsilcisi Riot Games tarafından geliştirilerek yayınlanan League of Legends oyunudur.
Riot Games & League of Legends
Riot Games, 2006 yılında Amerika’da kuruldu. 2009’da League of Legends oyununu yayınladı. O günden bugüne Riot Games, dünyanın birçok ülkesinde yerel ofisleri bulunan küresel bir firma haline geldi. Riot Games’in tek oyunu olan League of Legends dünya genelinde günlük 27 milyon, aylık ise 70 milyondan fazla kişi tarafından oynanmaktadır.
League of Legends, günümüz dünyasında neredeyse olimpiyat oyunlarından daha fazla bir izleyici kitlesine sahiptir. Sektörde yer almakta olan çoğu kişi, eSpor'un 2020 Yaz Olimpiyatları'nda yer alacağını düşünüyor.
eSporun en büyük temsilcisi olan League of Legends, 5’e 5 iki takımın, sanal bir saha üzerinde rakibin üssünü ele geçirmeye çalıştıkları bir oyundur. İleri düzey TAKIM ÇALIŞMASI, STRATEJİ ve REFLEKS gerektirir. Her iki takım, bir şampiyon havuzundan seçim yaparak takım kurmaya ve ardından da bahsedilen sanal sahada rakibin merkezini ele geçirmeye çalışır.
League of Legends; Amerika, Avrupa, Kore, Çin ve Güneydoğu Asya’da profesyonel ligleri olan, sezon boyunca tüm maçların büyük TV platformları tarafından yayınlandığı, milyonlarca eSporseverin bu ligleri takip ettiği bir oyundur.
2014 Sezonu League of Legends Dünya Şampiyonası Finali, Kore’nin Seul kentinde, 45 bin kişinin katılımı ile dünya kupası futbol stadyumunda oynandı. Bu müsabakayı internet üzerinden 27 milyon tekil kişi izledi.
2014 Türkiye Büyük Finali toplam 10.000 kişi tarafından izlenmiş, 2015 Türkiye Büyük Finali de toplam 12.000 kişi tarafından izlenmiştir. 2015 Kış Mevsimi Finali, İstanbul Volkswagen Arena'da 7.500 kişi tarafından izlenmiştir. Bu yıl gerçekleşen 2016 Türkiye Büyük Finali ise İstanbul Ataşehir Ülker Sports Arena'da 12.000 kişi tarafından canlı olarak izlenmiştir. Bu finali 500 bine yakın kişi internet üzerinden izledi. Finalde galip gelen takım, ülkemizi temsilen Dünya Şampiyonası’na katılma hakkı kazandı ve bu turnuvaya Spor Bakanlığı’ndan alınan sporcu pasaportu ile seyahat etti.
Türkiye'de eSpor, "Gelişmekte Olan Sporlar Federasyonu" bünyesinde gelişme göstermektedir. Son yıllarda, T.C Gençlik ve Spor Bakanlığı’na başvurarak eSpor lisansı çıkartmış sporcu sayısı 5.000’e yaklaşmıştır.
Ülkemizde ilk profesyonel eSpor ligi, 24 Ocak 2015 tarihinde League of Legends Şampiyonluk Ligi olarak başlamıştır. 8 profesyonel takımın katıldığı bu lig, her hafta sonu maçların internet üzerinden yayınlandığı, milyonlarca kişi tarafından takip edilen bir mücadeleye sahne olmaktadır.
Amerika Birleşik Devletleri'nde yapılan araştırmaya göre eSpor izleyici sayısı son 2 yılda yüzde 100 artış göstermiştir. 8 ile 64 yaş arasındaki Amerikalıların yüzde 70’i video oyun oynadığını söylemekte. Bu yüzde 70‘lik oranın içinden yüzde 18‘lik bir kısmı ise, eSpor maçlarını online olarak ya da bir etkinliğe katılarak izlediğini ifade ediyor. Geçen yıl bu rakam yüzde 12 iken, 2013’de ise yüzde 9‘du, kısacası rakam son 2 yılda ikiye katlandı.
Türkiye'de eSpor organizasyonlarının öncü oyunu League of Legends olmakla birlikte maalesef dünyaya oranla diğer oyunlara o kadar ilgi gösterilmemektedir.
2016'da Riot Games ile Digiturk arasında yapılan anlaşmayla birlikte League of Legends Finalleri Digiturk platformu üzerinden yayınlanmaya başlandı. VW Arena'da gerçekleşen 2016 Kış Mevsimi Finali, Digiturk 91. Kanal'dan canlı yayınlanmıştır. Ağustos ayında gerçekleşen 2016 Türkiye Büyük Finali de LİG TV kanalından canlı olarak ekrana getirilmiştir. Bu anlaşma eSpor'un Türkiye'de çok daha fazla duyulmasına yol açmıştır. Örneğin 2015 Türkiye Büyük Finali'nin sunuculuğunu yapan ünlü sunucu Burcu Esmersoy, kendisiyle yapılan röportajda Beşiktaş'ın sektörde yer aldığını duyunca yaşadığı şaşkınlığı belirtmekten çekinmemiştir.
Türkiye’de 3 milyondan fazla oyuncu League of Legends oynamaktadır. Ülkemizde de artık büyük küresel şirket ve üniversiteler, eSporculara giderek artan bir ilgi göstermeye başlamıştır.
League of Legends'ın yanısıra Counter-Strike: Global Offensive, DOTA 2 ve birçok oyunun da çok büyük eSpor organizasyonları düzenlenmektedir. Örneğin;
DOTA 2 turnuvası The International 2013'te toplam 2,874,407 USD ödül dağıtılmıştır. Bu turnuvayı League of Legends Dünya Şampiyonası 3. Sezon Finali'nde dağıtılan 2,050,000 USD ve yine League of Legends Dünya Şampiyonası 2. Sezon Finali'nde dağıtılan 1,970,000 USD izlemektedir.
Counter-Strike: Global Offensive turnuvaları da New York, Köln, Kopenhag, Amsterdam gibi büyük dünya şehirlerinde düzenlenmekte ve dünya üzerinde birçok kişi tarafından izlenmektedir. Bu organizasyonlarda da dağıtılan meblağlar hayli yüksektir.
2015’de 600-650 Milyon dolar olan eSpor pazarının 2018’de 1.9 milyar dolara ulaşması öngörülüyor. Öngörülere göre eSpor, 2016’da 463 milyon dolarlık bir pazar olacak.
Günümüz gençliği, eSpor'u çok aktif bir şekilde takip etmekte ve seyretmektedir. eSpor'un önümüzdeki 10 yılda inanılmaz erişim rakamlarına ulaşacağı öngörülmektedir. Ayrıca çoğu kişi, kendini geliştirerek profesyonel eSpor oyuncusu olmayı hedeflemekte ve düşlemektedir. Bu da eSpor'a duyulan ilginin bir başka yansımasıdır.
Beşiktaş eSpor Takımı:
Beşiktaş Jimnastik Kulübü, dünyanın eSpor takımı kuran ilk büyük spor kulübü olmuştur. Gençlere ulaşmak için büyük bir fırsat olan eSpor, Beşiktaş gibi dünyanın sayılı büyük markalarından birinin elinde çok büyük bir güç haline gelecektir.
Ülkemiz, Avrupa’nın en büyük genç nüfusuna sahiptir. Bu genç nüfus, her geçen gün teknolojik gelişmelerin yaşandığı dünyamızda, etkisini arttırmaktadır. Beşiktaş’ın bu girişimi, Türkiye’nin ve dünyanın diğer spor kulüplerine örnek teşkil edecektir.
Beşiktaş eSpor takımının kuruluşu, Türkiye’nin ötesinde, eSporun futboldan daha revaçta olduğu Asya ülkelerinde de büyük yankı uyandırmış ve takdir toplamıştır. Bu girişim ile Beşiktaş JK belki de İlhan Mansız’ın Asya’ya transferinden sonra en büyük yansımayı yakalayacaktır.
Fenerbahçe eSpor Takımı:
Fenerbahçe Spor Kulübü, 2016 yılında League of Legends Şampiyonluk Ligi ekiplerinden Team Aurora'yı bünyesine katmak için görüşmelere başlamıştır. Görüşmeler halen sürmektedir.
Galatasaray eSpor Takımı:
Victorious ACE E-Spor Kulübü, 20 Eylül 2016 tarihinde Galatasaray Spor Kulübü'ne katılmak için tarafların görüşmelere başladığını duyurmuş ve bu bilgi Galatasaray yöneticileri tarafından da doğrulanmıştır.
SuperMassive eSpor Takımı:
SuperMassive eSports, Ocak 2016'da Lidyana.com CEO'su girişimci Hakan Baş ve Kaan Karamancı tarafından kurulmuş iddialı bir kulüp projesidir. Takım, katıldığı ilk şampiyona olan Kış Mevsimi'nde şampiyonluğa ulaşmış ve Dünya Şampiyonası Elemeleri'ni kazanıp Dünya Şampiyonası'na katılmıştır. Maalesef şu ana kadar hiçbir Türk ekibi Dünya çapında bir başarıya imzasını atamamıştır. SuperMassive, aynı zamanda Türk eSpor'undaki en yüksek meblağ ile Ülker Holding ile sponsorluk anlaşmasına varmıştır.
Ülkemizde her spor branşında yer alan Galatasaray - Fenerbahçe - Beşiktaş rekabeti artık yavaş yavaş eSpor'a da sıçrıyor.
2016 Türkiye Büyük Finali'nde finalde yer alan Dark Passage ve SuperMassive takımları kendi satış standlarını açmış ve çok yüksek bir satış rakamına ulaşmış, ellerindeki ürünlerin %70'ini satmışlardır. Bu, eSpor'a Türkiye'de duyulan ilginin apaçık bir göstergesidir. Biletix üzerinden satışa sunulan Final biletleri de satışa sunulduktan bir gün sonra tükenmiştir.
Türk ve Dünya ekonomisinde önemli yer edinmiş birçok firma da eSpor takımlarına ve organizasyonlarına sponsor olarak destek vermektedir. Ülker, Turkcell, Teknosa ve Coca-Cola gibi birçok büyük firma bu alana giriş yapmıştır ve öngörüldüğü üzere yapmaya da devam edecektir.