Notes

Akıl-balig: Ergenlik çağına ulaşmış olan.

Akika: Çocuk nimetine karşılık, Allahü teâlâya şükretmek niyetiyle kesilen hayvan.

Arefe: Zilhiccenin 9. günü. Kurban bayramından önceki gün. Başka güne arefe denmez.

Aşere-i mübeşşere: Cennete girecekleri, dünyada iken ismen müjdelenen on Sahabe.


Bid'at: Sonradan ortaya çıkan şey. Zararlı olmayan âdetlerdeki değişiklikler günah olmaz. İbadette, bid'at yasaktır. Mesela papaz elbisesi giymek günah değil, haç takmak küfürdür.

Caiz: Yapılmasında mahzur, [sakınca] olmayan şey.

Dar-ül-Harb: İslam ahkamının tatbik edilmediği yer. Kâfir diyarı. İslam ahkamının tatbik edildiği yere, İslam diyarına Dar-ül-İslam denir.

Edille-i şeriyye: Dinimiz için esas olan ve bunlara bağlı olan deliller. Edille-i şeriyye dörttür. Bunlar, Kitap [Kur'an-ı kerim], Sünnet, İcma ve Kıyastır.

Eshab: Peygamber efendimizin mübarek arkadaşları. [Allahü teâlâ, Kur’an-ı kerimde hepsinden razı olduğunu ve hepsine Cenneti vaat ettiğini bildirmiştir.]

Fâsık: Harama önem verdiği halde emir ve yasaklara uymayan günahkâr.

Feyz: İlahi ihsan, lütuf, manevi nimetler.

Fıkıh: Dinde yapılması ve yapılmaması gereken işleri bildiren ilim. Bu ilimden kendisine lazım olanları öğrenmek farzdır.

Fakih: İctihad derecesine varmış âlim.

Fitne: Bölücülük yapmak, insanları sıkıntıya, belaya düşürmek.

Fuhş: Çirkin söz ve iş.

Gayrı müslim: Müslüman olmayan. Daha çok hristiyan ve yahudilere denir.

Hacamat: Deriyi keserek kan alma. Sülükle de olabilir.

Halife: Resulullah efendimizin vekili ve bütün müslümanların reisi veya bir tasavvuf büyüğünün vazifelendirdiği talebesi.

Halvet: Yabancı bir kadınla bir erkeğin, bir yerde yalnız kalması.

Hasenat: Güzel işler, iyilikler. Seyyiat ise bunun zıddıdır. Kötülükler, günahlar demektir.

Hatem-ül-enbiya: Peygamberlerin sonuncusu Muhammed aleyhisselam.

Hubb-i fillah ve Buğd-i fillah: Allah için sevip Allah için düşmanlık etmek.

Hurmet-i müsahere: Herhangi bir kadına, şehvetle dokunmakla hasıl olan durum. Bir kadının herhangi bir yerine şehvetle dokunmak, hurmet-i müsahereye sebep olur. Yani o kadının neseb ile ve süt ile olan anası ve kızları ile, o erkeğin evlenmesi haram olur.

Hüsn-i zan: İyi zan.

Su-i zan: kötü zan.

İctihad: Müctehid âlimlerin Kur'an-ı kerim ve hadis-i şeriflerden çıkardıkları hüküm.

İddet: Boşanan veya kocasının ölümü ile dul kalan kadının başka erkekle evlenebilmesi için beklemesi gereken zaman.

İhlas: Bütün iş ve ibadetlerini yalnız Allah için yapmak. İhlas sahibine muhlis denir.

İrtidad: Müslüman iken, İslam dinini terk etme. Terk edene mürted denir.

İskat ve Devir: Ölen müslümanı, namaz oruç gibi borcundan kurtarmak için yapılan iş.

İstigfar: Allahü teâlâdan mağfiret, af dilemek.

İstihare: Bir işin hayırlı olup olmayacağını anlamak için, iki rekat namaz kıldıktan sonra, rüya görmek üzere uykuya yatma.

İstihaza: Adet ve lohusalık dışında gelip oruca, namaza mani olmayan hastalık kanı.

İtikad: Peygamber efendimizin, Allahü teâlâ tarafından, Peygamber olarak bütün insanlara getirdiği ve bildirdiği hususların hepsini kalben tasdik ederek inanma.

Kefaret: Yanlışlıkla veya kasten işlenen bir günahın affı için dinin emrettiğini yapma.

Kelime-i Tevhid: "La ilahe illallah Muhammedün resulullah" sözü.

Kelime-i Temcid: "La havle vela kuvvete illa billah" sözü.

Kerahet: İşlenen amelin sevabını gideren şeyler. Buna mekruh da denir.

Mahrem: Nikah düşmeyen kimse. Namahrem, yabancı, kendisiyle evlenilmesi haram olmayan demektir. Herkese söylenmeyen gizli şeylere de mahrem denir.

Mahşer: Kıyamette bütün mahlukatın dirildikten sonra hesap için toplanacakları yer.

Mendub: Yapılması halinde sevap, yapılmazsa günah olmayan şeyler.

Mubah: Dinimizde yapılması emir olunmayan ve yasak da edilmeyen şeyler.

Müdahene: Gücü yettiği halde, haram işleyene mani olmamak.

Müdara: Dini veya dünyayı zarardan kurtarmak için, dünya menfaatinden vermek.

Mümin: Resul-i Ekremin bildirdiklerinin hepsini beğenip, kalbi ile kabul eden, inanmayıp inkâr edene münkir veya kâfir denir.

Münafık: İnanmadığı halde, müslümanları aldatmak için, müslüman görünen kimse.

Riyazet: Nefsin isteklerini yapmamak. Nefsin istemediğini yapmak ise mücahededir.

Ruhsat: İslamiyet’in meşakkat ve zaruret gibi sebeplere bağlı olarak, ibadetlerde ve diğer işlerde tanıdığı izin ve kolaylık, kolaylık yolu, azimetin zıddı.

Salih: Ehl-i sünnet itikadında olup genel olarak günah işlemeyen kimse.

Sütre: Namaz kılanın önüne diktiği yarım metreden uzun çubuk.

Tahmid: "Elhamdülillah" sözü.

Riya: İki yüzlülük, Allah’tan başkası için ibadet etme.

Nifak: Münafıklık.

Şikak: Uyuşmazlık.

Nefs-i emmare: Kötülük yapmak isteyen nefs.

Rüşdü hidayet : Doğru yolu arayıp bulma.

İstikamet: Doğru yol.

Erzel-i ömür: Başkalarına muhtaç olunan sıkıntılı ihtiyarlık dönemi.

Murat: Seçilmiş kimse.

Muhlas: Devamlı ihlas sahibi.

Îsâr: Cömertlik, kendine ihtiyacı olmayan şeyleri vermek, îsâr ise, kendine gereken şeyleri vermektir. Yani başkalarını kendine tercih etmektir.

Amel-i kesir: Namazı bozan çok hareket.

Rükün: Namazın içindeki bir farz.

Rüku: Namazda, elleri dize koyup yaklaşık 90 derece eğilmek.

Necaset: Gaita, idrar, kan gibi pislik.

MEZhepLER

İNANÇ ile İlgili Mezhepler;

1)Haricilik
2)Şiilik
3)Mutezile
4)Maturidilik
5)Eşarilik

İbadet ve Hukuk ile ilgili mezhepler;

1)Caferilik
2)Hanefilik
3)Malikilik
4)Şafilik
5)Hanbelilik

Haricilik:En önemli görüşleri, ibadetleri terk eden veya büyük günah işleyenler kâfirdir.(Ameller imanın parçasıdır.)

Şiilik (şia): Peygamberden sonra halifelik için Hz. Ali ve onun soyundan gelenleri (ehl-ibeyt) halifelik için en layık gören ve diğer halifelerinden onun soyundan gelmesi gerektiğini savunan anlayıştır.

Mutezile :Akla son derece önem verir.Mutezileye göre insanlar davranışlarında tamamen özgürdür. Allah’ın bu fiillerin yaratılmasına müdahalesi yoktur.

Maturidilik: İman dil ile söylemek kalp ile onaylanmaktan ibarettir.Ameller (filler) imanın bir parçası değildir. Büyük günah işleyen dinden çıkmaz ancak günahkar olur.

Eş'arilik :Akla fazla önem veren mutezile’ye tepki olarak doğmuş hadislere önem vermiştir.İyi ve kötü, güzel ve çirkin akılla değil vahiyle bilinebilir. Bir şey Allah emrettiği için güzel, yasakladığı için çirkindir.

AMELİ – FIKHİ MEZHEPLER

Caferilik:Abdestte çıplak ayak üzerine meshetmek beş vakit namazı birleştirerek 3 vakitte kılmak gibi farklı uygulamaları vardır.Hz. Ali ve Ehli beyte saygı ve sevgiyi, onların ibadete laik olduklarını ön planda tutar.

Hanefilik:Türkiye ve İslam dünyasında en yaygın mezheplerden biridir.En önemli özelliği ayet ve hadislerin hükmü ilk aklın yorumu arasında denge kurmaya çalışmasıdır.

Maliklik :Kuzeye Afrika’da yaygındır. Hadis ve Fıkıh malik b. Enes’e dayanır.

Şafilik :Hüküm çıkarmada sünnet ve hadislere daha bağlı kalmışlardır.Muhammed bin idris eşarii’ ye dayanır.Hanifeler kadar kıyas ve ictihada önem vermişlerdir.

Hanbelilik :Ahmet bin hanbel’ e dayanır.Akıl ve kıyastan çok sahabe sözlerine önem verilir.