Notes

Düşünme, zihin yolu ile tasarladıklarımızı dili kullanarak aktarabilme gücümüzdür. Aristotales’e göre, insanı diğer mahluklardan ayıran onun düşünce ve düşüncenin ifadesi olan dilini kullanma gücüne sahip olmasıdır Bu gücü etkili olarak kullanabilmemiz için bunu dışarıya özgürce aktarabilmemiz gerekmektedir yani İfade özgürlüğümüzün olması gerekmektedir. Bu olmadığı durumlarda hiçbir alanda ilerlememiz mümkün değildir .Böyle olursa gelişmiş insanlar ve toplumlar yerine tek tip ve programlanmış robotlar haline gelmemiz söz konusu bile değildir.
Bilmek, öğrenmek , düşüncelerimizi serbestçe aktarılabilmek için eğitim ,kitle iletişim ve özel haberleşme alanlarında özgürlüğün sağlanması gerekmektedir. Düşünce özgürlüğünün istenen seviyede içselleşememiş olmasının en büyük nedeni sınırlarının ne olması gerektiğinin tam saptanamamış olması ve çok geniş bir sınır bırakılırsa toplumda karmaşaya neden olacağı , düzene karşı bir tehlike oluşturacağına dair korkudur. Bu konudaki sınırlar da eğitim ve hukuk ile çizilebilir.
Düşünce özgürlüğünün için düşüncenin serbestçe açıklanabilmesi gereklidir ama sadece normal karşılanan, önemsiz görülen bilgi ve düşüncelerin açıklanması değil, aykır,rahatsızlık ve endişe verici düşüncelerin açıklanması açısından da geçerlidir. Kişinin doğru saydığı düşünceleri başkalarına da kabul ettirmeye çalışması kadar doğal bir hak düşünülemez , düşüncelerin diğer bireylerin haklarını ihlal etmedikleri müddetçe, çoğunluğun benimsediği davranış kalıplarından farklı da olabilmeside kabul görmelidir.
Düşünce özgürlüğünün olmaması, diğer özgürlüklerin de tehdit altında olduğuna bir göstergedir. Farklı görüşün bastırıldığı toplumlarda, ana görüşle aynı olmayan hiçbir faaliyete yaşam hakkı tanınmamaktadır. Oysaki , düşünce özgürlüğü var olan düzeni de sorgulamayı da içermektedir. Ülkeler arasında temel hak ve özgürlüklerin uygulanmasında uluslararası sözleşmeler imzalanarak, bir standart sağlanmaya çalışılmıştır. (4 Kasım 1950 tarihinde imzalanan Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS)) Bu sözleşme ile birlikte, kişi hak ve özgürlükleri ihlal edilen bireyler, hukuk yoluyla bu durumun düzeltilmesini ve zararlarının karşılanmasını isteyebilmektedir. Türkiye de, bu sözleşmeye taraf ülkelerden biridir.
Otoriter devletlerde özellikle devletin işleyişine yönelik eleştiriler, suç olarak ele alınmaktadır. Oysa demokratik toplum olabilmek için, her konuda kişiler eleştirilerini dile getirebilmeliler. Özellikle de devlet yönetiminde olan kişilerin halkın temsilcisi olduklarından sorumlulukları gereği, eleştiriye daha açık olmaları gerekir. AİHM; “devlet organları, siyasiler ve yöneticilerin eleştirilmesi diğer kişi ve kurumlardan daha sert ve etkili olabilir” demekte ,dolayısıyla iktidarda bulunan ve buna dair yetkileri kullanan kişilerin, kamuya açılmış bulunmaları nedeniyle, özel hayatın gizliliği ve eleştiriye açıklık bakımından, sade vatandaştan daha farklı bir konumda olmaları gerekmektedir. Ancak eleştiri haklı ve doğru olsa bile, kişi düşüncelerini açıklarken aşağılayıcı, küçük düşürücü, adi ve bayağı sözcükler kullanmışsa eleştiri sınırı aşılmış demektir. Kullanılan dile dikkat etmek kaydıyla insanlar gördükleri yanlışları dile getirebilmeli ve düzeltilmesi gerekenler ifade edilerek hem düzen ortamı sağlanmalı hem de gerçek bir demokrasi ortaya çıkabilmelidir. .Gördükleri aksaklıkları dile getiremeyen ve sorunlarla yaşamaları istenen ve sıkışıp kalan bireyler daha sert yöntemlerle var olduklarını göstermeye çalışırlar. Bu da toplumda daha çok çatışma ve karmaşanın yaşanmasına neden olur. Yani düşünce özgürlüğü ve eleştiri hakkı daha fazla istikrar ve daha az şiddet ortaya çıkaracaktır.
İfade özgürlüğünün medya organlarına uygulanmasına basın özgürlüğü denir. Basın özgürlüğü isteyen kişilerin gazete, dergi, kitap çıkartabilmesi, radyo, televizyon kurabilmesi, sanal iletişim ortamları oluşturabilmesidir. Bu yayın organlarında profesyonel olarak çalışanlara gazeteci denir. Toplumlarda bireylerin sözcüsü basın yayın organlarıdır. Basın özgürlüğü; dış engelleme olmadan düşüncelerin basın yoluyla dile getirilme hakkıdır. O nedenle basın mensuplarının en önemli görevleri tüm kamusal yaşamın denetlenmesine ve eleştirilmesine hizmet etmektir .Basın yayın mensupları haberler yoluyla olayların açıklayabileceği gibi, eleştiri yoluyla değer yargılarını da açıklayabilmelidir. Olay açıklamaları, somut oldukları için doğrulukları ölçülebilmekte ve ispatlanabilmekte iken, değer yargısı subjektif olduğundan, ispat edilmesi beklenemez .
Medyanın en temel fonksiyonlarından biri, vatandaşları ülkede ve dünyada ne olduğundan ve özellikle kamusal iş ve işleyişlerden haberdar etmektir. Yani, yetki ve sorumluluk sahibi kişilerin ,kamu kurumlarının faaliyetlerini, yanlışlık ve suiistimalleriyle ilgili haber ve bilgileri topluma aktarmaktır. Bir anlamda toplum adına bir denetleme gerçekleştirme işlevini üstlenir. İnsan düşüncesini ifade edebildiği kadar insandır ve korku içinde bir ülkede değil, düşünce özgürlüğü içinde olan bir ülkede yaşamak her bireyin hakkıdır. Bireylerin görüşlerini başlarına kötü bir şey gelme ihtimali veya korkusu olmadan açıklayabilme hakkı önemli haklardandır. Devletin ifade özgürlüğü karşısında iki uçlu bir görevi vardır. Birincisi kendisinin bir engel yaratmaması İkincisi, ifade özgürlüğü ihlallerine engel olmaktır. İfade özgürlüğü bireylerin kendini ifade ederek rahatlamasını, fikirlerini toplumun hizmetine sunmasını, yanlışların farkına vardırılıp değiştirilmesini ve özgüveni sağlar. Her insan bu temel özgürlüğü hak eder ve ona muhtaçtır. Ancak, bazı meslekler doğrudan doğruya ifade özgürlüğüne dayanır. İfade özgürlüğünün ortadan kaldırılması bu mesleklerin ortadan kaldırılması anlamına gelir. Gazetecilik bu tür meslekler arasındadır. Gazeteciler kamusal görev içindedirler. vatandaşların haberdar olma hakkı onlar aracılığıyla sağlanır.
Hem ifade özgürlüğünü, hem de basın özgürlüğünü geliştirmek için çaba harcamalıdır.. İfade özgürlüğü bireyler üzerinden topluma da büyük fayda sağlar. Fikir hayatını,kültür hayatını zenginleştirir,filozoflar, büyük akademisyenler, şairler, yazarlar daha kolay belirir ve daha etkili olur. Dünya ülkeleri arasında yapılan bir karşılaştırma ifade özgürlüğünün daha geniş olduğu ülkelerin hemen her bakımdan daha az ifade özgürlüğüne sahip ülkelerden daha iyi durumda olduğunu göstermektedir
Bunu göz ardı edip devletin varlığını ceza ve bastırma, özgürlükleri kısıtlama ile korumaya çalışmak düşünce suçlarının kaynağını oluşturmaktadır.