Notes

Temizlik Malzemeleri
TEMİZLİK MALZEMELERİ

SABUN DETERJAN ÇAMAŞIR SUYU ÇAMAŞIR SODASI

Bazik ortamda yağların hidrolizlenmesi sonucu oluşan uzun zincirli (C12-C18) karboksilli asitlerin sodyum (Na) veya potasyum(K) tuzlarına sabun, bu olaya da sabunlaşma denir.
trestr
>> Potasyum (K) içeren sabunlar yumuşak, sodyum (Na) içeren sabunlar sert sabunlardır.
byz
POTASYUM STERAT (ARAP SABUNU)
>> Yumuşak sert sabunlara göre suda daha iyi çözünür. Sıvı sabun ve traş kremi yapımında kullanılır.
>> Al, Ca, Ba, Mg, Zn, Co, Cu ve Li gibi katyonların yağ asitleri ile oluşturdukları tuzlarda sert sabunlardır.

SABUN ÜRETİMİ
Yüksek sıcaklık ve basınçta yağlar su buharı ile hidroliz edilir. Hidroliz sonucunda yağ asidi ve gliserin oluşur. Oluşan yağ asitlerinin sodyum hidroksit (NaOH) ile tepkimesi sonucunda sabunlar oluşur.

Sabunda kullanılan malzemeler:
YAĞLAR:
>> Sabun üretiminde kullanılan organik yağ asitleri genellikle 12,14,16 veya 18 karbon içeren yağ asitleridir 18 den fazla karbon içeren yağ asitlerinin sudaki çözünürlükleri düşük olduğundan sabun yapımında kullanılmazlar.
>> Hayvansal yağlar ile yapılan sabunlar bitkisel yağlarla yapılan sabunlara göre daha serttir ve suya daha dayanaklıdırlar. Bitkisel yağlardan yapılan sabunlar suda çabuk çözünür ve bol köpüklüdürler.
>> Sabunların kalitesini kullanılan yağ asitleri belirler.

SU: Sert sularda yapılan sabunlar verimsizdir kullanılacak suyun sertliğinin giderilmesi gerekir.
TUZ: Sabun çözeltisinde birikmiş sabunlar yüksek kalitede tuzla temizlenir.
POTASYUM KLORÜR:Tuz ile aynı işlevi gören KCl arap sabunu yapımında kullanılır arap sabununda potasyum silikatlar vardır. dersimiz.com
SİLİKATLAR: Çamaşır sabunlarında verimi artırmak için kullanılır.çünkü silikatın sabun gibi temizleme özelliği vardır.
SODYUM PERBORAT: Sabun tozu yapımında kullanılır
TALK: Sabun verimini artırmak için kullanılır.

DETERJAN
Deterjan yüzey aktif özelliği olan hidrofob kısmı genelde 8-18 karbon içeren düz veya dallanmış zincirli olan maddelerdir. Kiri çözen çözen anlamına gelen deterjanların yapısında çoğu zaman benzen halkası bulunur.
>> Deterjanlarda polar uç genellikle sülfonik asit(-OSO2OH) veya hidrojen sülfat(-OSO3H) grubudur. Apolar uç uzun alkil veya benzen bağlı alkil zinciridir.
>> Deterjanlar sert sularda bile köpürme özelliğine sahiptir.
>> En çok bilinen deterjan sodyum lauril sülfattır lauril alkolün sülfürik asitle tepkimesinden lauril hidrojen sülfat elde edilir.Lauril hidrojen sülfatın NaOH ile tepkimesinden deterjanlar oluşur.
>> Toz deterjanlarda ; köpük artırıcı, yapıcı ve düzeltici maddelerde kullanılır.
detejn
SABUN VE DETERJAN ARASINDAKİ FARKLAR
>> Sudaki Ca+2 ve Mg+2 iyonları sabundaki Na+ ve K+ iyonları ile yerdeğiştirerek çökelek oluşturur. Bu nedenle sabunların sert sularda temizleme etkisi düşüktür. Deterjanlar bu iyonlarla çökelek oluşturmadığından sert sularda bile temizleme özelliğine sahiptirler.
>> Deterjanların yapısında bulunan benzen halkası mikroorganizmalar tarafından parçalanamadığından çevre kirlenmesine etkisi sabundan daha fazladır.
>> Günlük hayatta kullanılan deterjanlar sabun tozu, klor ve boraks gibi ağarıcılar taşır.

DETERJAN VE SABUNUN KİRİ TEMİZLEMESİ
>> Su polar, kir apolar yapıda bir madde olduğundan su kiri temizlemez. Kirli çamaşırın bulunduğu suya sabun eklendiğinde sabunun hidrofob (apolar) kısmı yağla etkileşir ve yağı sarar, hidrofil (polar) kısımları ise su ile kuvvetli bir şekilde etkileşir ama kirle etkileşmez.

>> Sabun molekülleri yağ taneciklerini sarar ve kiri çözünerek suya geçmesini sağlar.
sabunm
ÇAMAŞIR SODASI
Çamaşır sodası sodyum karbonattır.(Na2CO3) yapısında kristal halde su da bulunabilir sodyum kardonat dekahidrat(Na2CO310H2O) gibi.
>> Sularda sertlik yapan Ca+2 ve Mg+2 iyonlarını karbonatları halinde çöktürüp ortamdan uzaklaştırdığı için sert sularda bile temizleme özelliğini gösterir.
>> Sodyum karbonat su ile hidroliz olarak NaOH oluşturur.
>> NaOH ile yağlar hidrolizlenerek sabunlaşır ve çözünür hale gelir. Bu özelliğinden dolayı soda temizlik malzemesi olarak kullanılır.

ÇAMAŞIR SUYU
>> Çamaşır suyu ,yapısındaki temel madde sodyum hipoklorit(NaClO) olan ve maddeleri beyazlatmak için kullanılan kimyasal maddedir
>> Ev ve iş yerlerinde mikrop öldürücü, hijyen amaçlı ve temizlikte kullanılır.
>> Çamaşır suyu sanayide aşağıdaki tepkime ile üretilir. Çamaşır suyunda %5 oranında NaClO vardır.
formul
>> Çamaşır suları klorlu çamaşır suyu, oksijenli çamaşır suyu olarak iki çeşittir.
>> Çözeltinin pH ı , sıcaklık , metal iyonları, ışık gibi etkiler çamaşır sularının bozulmalarına neden olur.

ÇAMAŞIR SUYUNUN AĞARTMA ÖZELLİĞİ
>> Kuvvetli yükseltgen olan çamaşır suyu, renkli maddelerin molekülerinde karbon atomları arasında çift bağı tek bağa dönüştürerek renk yapıcının ışığı soğurma etkisini yok eder ve ağartma işlemini gerçekleştirir.
>> Saf klor gazı renkleri beyazlatır. Çamaşır suyu ise değişik maddelerle tepkimeye girerek klor kökleri oluşturur. Bu kökler oksijen gazı açığa çıkarır ve beyazlatma işlemi gerçekleşir.



HAZIR CEVAPPerformans ödevleri ve genel kültür<br>
<br>
LoginRegister<br>
<br>
AnasayfaAktif KonularEdebiyatKimyaKişisel GelişimSağlıkTarih<br>
<br>
Anasayfa » Kimya<br>
<br>
Kimya Dönem Ödevi: Temizlik Maddeleri nelerdir ve nasıl imal edilir?<br>
<br>
Temizlik malzemelerinin imalatı<br>
<br>
Kimya Dönem Ödevi: Temizlik Maddeleri nelerdir ve nasıl imal edilir?<br>
<br>
Hayatımızda çok önemli bir yeri tutan Temizliği sağlayabilmemiz için öncelikle &quot;Temizlik Maddeleri&quot;ne ihtiyaç duyarız.<br>
<br>
İşte bu maddeler de kendi içinde farklı gruplara ayrılmaktadırlar. Bu grupları 4 başlık altında inceleriz.<br>
<br>
<img src="content://com.samsung.android.memo/file/43d3b71b-f6e4-61ca-0000-015b39edbd34" orientation="0" altText="" width="484" /><br>
<br>
TEMİZLİK MADDELERİ<br>
• Sabunlar<br>
• Deterjanlar<br>
• Çamaşır Sodası<br>
• Çamaşır Suyu<br>
<br>
Temizlik Maddelerinin Yapısı<br>
• Yüzey Aktif Maddeleri<br>
• Anyonik Aktif Maddeleri<br>
• Katyonik Aktif Maddeleri<br>
• Non-İyonik Aktif Maddeleri<br>
• Amfoterik Aktif Maddeleri<br>
<br>
Yapı Maddeleri<br>
• Alkaliler<br>
• Sertlik Bağlayıcı<br>
• İyon Değiştiriciler<br>
• Kir Çökmesini Önleyici<br>
• Korozyon Önleyici<br>
• Enzimler<br>
• Optik Beyazlatıcılar<br>
• Köpük Düzenleyici<br>
• Parfüm<br>
• Dolgu Maddeleri<br>
<br>
Yardımcı Yıkama Maddeleri<br>
• Yağ Çözücüler<br>
• Alkali Maddeler<br>
• Kireç Çözücüler<br>
• Apre Maddeleri<br>
• Nötralize Edici Maddeler<br>
• Kompleks Yapıcılar<br>
<br>
Temizlik Maddelerinin Yapısı<br>
<br>
Temizlik maddelerinin bünyelerine pek çok değişik kimyasal maddeler girmektedir. Bu maddelerin türleri, miktarları kullanılacak yüzeye ve amaçlara göre değişmektedir.<br>
<br>
Bazıları yalnız kullanıldığında etkili olurken, bazıları da başka maddelerle birleşerek etkili olmaktadır.<br>
<br>
Temizlik maddeleri formülasyonunda yer alan bir takım maddeler temizlik işlevini kolaylaştırırken, bazı maddeler temizliğe hemen hiç katkıda bulunmamaktadır.<br>
<br>
Bu tür maddeler, dolgu ve koku verme amacıyla kullanılmaktadır.<br>
<br>
Deterjanların bünyelerindeki içerik maddeleri ve açıklamalarına aşağıda yer verilmektedir.<br>
<br>
Yüzey Aktif Maddeleri<br>
<br>
Bu maddeler, suyun yüzey gerilimini azaltarak, temizlik için gereken ıslanmayı sağlamaktadır. &quot;Tensid&quot; olarak da adlandırılan yüzey aktif maddeler, bir tarafı su tarafından çekilen (hidrofil), diğer tarafı su tarafından itilen (hidrofob) iki grubu molekülünde birleştiren bir yapıdan meydana gelir.<br>
<br>
Anyonik Aktif Maddeler<br>
<br>
Sentetik temizlik maddelerinde (çamaşır-bulaşık deterjanları, halı yıkama şampuanı vs.) en çok kullanılan yüzey aktiftir. Etkisi ve çözünürlüğü sıcaklıkla artan anyonik maddeler hafif kirleri çıkarıcı özelliğinden dolayı güvenlidir. (Örn: Sabun)<br>
<br>
Katyonik Aktif Maddeler<br>
<br>
Kir çıkarma özelliği zayıf olan katyonikler aynı zamanda pahalıdır. Birbirini nötralize edeceğinden anyoniklerle birlikte kullanılmaz. Daha çok yıkama sonrası işlemlerine uygun olan katyonikler genellikle çamaşır yumuşatıcı ve (çamaşır suyu gibi) dezenfektanlarda kullanılır.<br>
<br>
Antiseptik özelliği nedeniyle, daha çok sanitasyonda tercih edilir. Özellikle sert yüzeyler, katyonikle temizlendikten sonra daha geç toz tutmaktadır.<br>
<br>
Non-İyonik Aktif Maddeleri<br>
<br>
Katyonik ve anyoniklere oranla daha pahalı olan non-iyonik yüzey aktifler, güçlü kir çıkarma özelliğine sahiptir. Non-iyoniklerin su sertliğinden ve düşük sıcaklıktan etkilenmemesi, yağ bazlı kirleri en iyi şekilde çıkarması ve sentetikler için uygun olması, diğer önemli özellikleridir. Köpüksüz olduğundan otomatik yıkayıcılar için elverişlidir. Hem katyonik, hem anyonikle birlikte bulunabilir.<br>
<br>
Amfoterik Aktif Maddeleri<br>
<br>
Amfoterik aktif maddelerin yapıları oldukça karmaşıktır ve en az kullanılan yüzey aktiftir. Temizleme gücü yüksek ve cilde zararsızdır. Daha çok kozmetik sanayinde tercih edilmektedir.<br>
<br>
Temizlik Maddelerinin Yapısı<br>
<br>
Yapı Maddeleri<br>
Bu maddeler yüzey aktif maddelerin arındırıcı etkisini arttırıcı rol oynar. En önemli özelliği suda sertlik iyonlarını etkisiz hale getirerek, bunların yüzey aktif maddelerle etkileşime girmesini önlemesidir.<br>
<br>
Yapı maddeleri ayrıca yıkama için gerekli alkali ortamın oluşmasını sağlar. Deterjanının nemlenmesini önleyiciler, kir çözme amacıyla deterjanlara katılan sodyum polifosfat, düşük ısılarda da etkili olmayı sağlayan TAED bu maddelere örnek olarak verilebilir.<br>
<br>
Deterjanlar içerisinde yer aian bazı önemli yapı maddeleri aşağıda alt başlıklar halinde incelenmektedir.<br>
<br>
Alkaliler<br>
<br>
Kirlerin pek çoğu asidik