Notes

2014 KKTC bütçesi analizi
16 Kasım 2013, 10:02
2014 yılı Bütçe Yasa Tasarısı, Bakanlar Kurulu’nda onaylandıktan sonra Cumhuriyet Meclisi Ekonomi, Maliye, Bütçe ve Plan Komitesi’nde görüşülmeye başlandı. 2014 yılının bütçesi, 2013 yılının ilk onaylanan bütçesine göre %9.6 oranında artış göstererek 3 milyar 774 milyon 945 bin TL olarak hesaplanmıştır. 2013’ün tadil edilmiş bütçesine göre artış oranı ise daha düşüktür. 2014 bütçesine göre; 3.418 milyon TL gelir, 3.770 milyon TL gider ve 356 milyon TL bütçe açığı öngörülmektedir. Toplam bütçe büyüklüğü içinde, personel giderleri %32.5 ve Bütçe Cari Transferleri %42 oranında yer tutmaktadır. Toplamı 2.8 milyar TL tutan bu 2 kalemle Bütçe’nin yaklaşık %75’i personel ve emekli maaş giderlerine harcanmaktadır. Bu oran, diğer yan giderlerle% 80’lere ulaşmaktadır. Maalesef ülkemizin ve bütçemizin acı gerçeği yine su yüzüne çıkmakta, mahalli gelirlerimizle cari harcamalarımızı karşılayamama gerçeği önümüzde durmaktadır. Gerçekleştirmemiz gereken ilk hedef, mahalli gelirlerimizle, cari harcamalarımızı karşılama noktasına gelmek olmalıdır. Bütçenin finansmanını oluşturan gelirler kısmına bakacak olursak da, bütçe hacmine göre mahalli gelirler (%54.8), Fiyat İstikrar Fonu ve diğer fon gelirleri (%15,3) ve TC yardım ve kredileri de (%26.9) oranında pay almaktadır. Görüldüğü üzere, TC yardım ve kredileri bütçe gelirlerinin de dörtte birinden fazlasını oluşturmaya devam etmektedir. 2013 yılında da %27.3 oranında bir paya sahipti. TC yardımlarının 188 milyonu yatırımlar, 237 milyonu savunma ve 140 milyonu reel sektöre ayrılmıştır.2013 yılına göre, TC yardımları%18.5 oranında artarak 565 milyon TL ye çıkmıştır. TC kredileri de 2014 de 450 milyon TL olacaktır. 356 milyon TL olarak öngörülen bütçe açığı, iç kaynaklarla karşılanmaya çalışılacaktır. Bunun gerçekleşmesi için kayıt dışı ekonominin kayıt altına alınması, gelir vergisi, kurumlar vergisi ve katma değer vergisi performanslarının artırılması gerekmektedir. Bütçede, pek adaletli bir vergi türü olmayan, dolaylı vergilere yüklenilmemesi doğru bir adımdır. Bu çerçevede, Fiyat İstikrar Fonu gelirlerinde azalma görülmektedir. 2013 yılı başlangıç öngörüsünde 290 milyon TL olan bütçe açığının da, 9 aylık gerçekleşmelere göre, 101 milyon civarında oluşacağı tahmin edilmektedir. Burada, alınan önlem ve tasarruf tedbirlerinin önemli bir rolü olmuştur. 2014 Bütçesinde, devletin özellikle Ticari Bankalar ve İhtiyat Sandığı’na olan iç borçlarının faiz ödemelerinin yapılabilmesi için 150 milyon TL ödenek konmuştur. Bu husus çok önemli bir konudur. Çünkü, iç borç miktarı neredeyse toplam bütçe miktarına ulaşmıştır. Bu borcu, en azından yıllık faizlerini ödeyerek, daha fazla büyütmemek gerekmektedir. Bunun için, alacaklı olan kuruluşlarla asgari müştereklerde uzlaşarak, faiz ödemelerini başlatmak gerekmektedir. 2014 yılında yapılacak istihdamlar 360 kişi ile sınırlandırılmıştır. Bütün istihdamlar kadrolu yapılacaktır. Siyasi rant elde etmek için istihdam yapma, bu ülkede bir daha yaşanmamalıdır. Bu ülkede, geçicilik ve işten durdurma travmaları artık mutlaka sonlandırılmalıdır. Atılacak bu adım toplumdan mutlaka destek görecektir. İstihdamların fırsat eşitliği yaratılarak ve münhal açılarak, Kamu Hizmeti Komisyonu tarafından yapılması, istihdamların tartışılmasını azaltacak ve toplumu rahatlatacaktır. 2014 bütçesinde diğer bir konu da, Sosyal Sigortaların gelir gider dengesizliğine katkı için 70 milyon TL tutarında bir ödenek aktarılacak olmasıdır. Kara deliklerden biri olan Sosyal Sigorta açıklarına bütçeden yapılan bu katkılar bile yeterli olmamakta, ilgili kurumlar kendileri de bankalardan borçlanma yoluna gitmekte ve faiz yükü altına girmektedirler. 2014 bütçesinde reel kesime yönelik olarak, esnaf kredi faiz desteği, tarımsal kredi faiz desteği, ihracat desteği, teşvik ödemeleri ve yüksek öğrenime katkı ve tarımsal destek ödemelerinin önemli oranda artırılmasını kayda değer bir adım olarak görmekteyim. Çünkü reel sektöre yapılan her türlü destek ve katkı, KOBİ’lere ve esnafa can suyu olmaktadır. Bakanlıkların bütçeden aldıkları paylara da bakacak olursak; 2014 bütçesinde en büyük pay eğitime ayrıldı. Toplam bütçe giderlerinin yaklaşık %13,6’sına denk gelen 515 milyon TL bütçeye konmuştur. Bu kaynakla mutlaka devlet okullarının fiziki altyapı ve öğretmen açıkları giderilmelidir. Bütçeden 2. Büyük pay, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına ayrılmıştır. Bütçe giderlerinin %11.2’sine denk gelen 423 milyon TL bütçeye konmuştur. Bu kurum, Sosyal Sigorta ve diğer Sosyal Güvenlik, Emekli Maaş ve ödenekleri için yaklaşık 40 bin kişiye ödeme yapmaktadır. Bütçeden 3. Büyük pay ise, %6.6 oranına denk gelen 250 milyon TL ile Sağlık Bakanlığı’na ayrılmış durumdadır. Sağlık sektörüne, hem fiziki yatırım hem de sağlık çalışanlarının sayısının artırılması anlamında bütçe katkısının artması, büyük önem arz etmektedir. Şu anda %7.9 olan 2013 yılı enflasyon oranı, son elektrik zammı ve dövizdeki yüksek seyrin devam etmesi halinde,%9.5-%10 civarlarında yılı kapatabilir. Bunun yansıması olarak da 2014 Ocak sonunda kamu çalışanlarına yapılacak maaş artış oranını yukarıya çekecektir.
YAZARIN DİĞER YAZILARI
▶ Yazarın tüm yazıları ▶ Tüm Yazarlar
HABER BAŞLIKLARI ▶ Çin 'Batı adeti' diye Noel'i yasakladı ▶ Londra'da hayat resmen durdu ▶ IŞİD'in paylaştığı fotoğrafı görünce şoka uğradı ▶ ABD, uçağı IŞİD'in vurduğunu yalanladı ▶ ÇİN VE ABD arasındaki insan hakları tartışması ▶ Afganistan'da 40 Taliban üyesi teslim oldu ▶ Hizbullah'tan Küba'ya kutlama: Sömürgeciliğe karşı zafer kazandınız ▶ Çılgın plan ▶ Feministler oyuncaklara 'cinsiyetçilik uyarısı' yerleştiriyor ▶ Çinli adam Noel'i kutlamak amacıyla 160 yumurta yedi!
52Like
▶ Kredi Kartları ve Banka Kartları Yasası yakında yürürlükte olacak ▶ Üniversitelerde öğrenci artışı devam ediyor ▶ 2014 Ekonomi Nobel’i ve devlet regülasyonları ▶ Kıbrıslı Türklerin Güney Kıbrıs’taki harcamaları ▶ Hellim tescili hayati bir konudur ▶ Hibe Destek Programı ile reel sektöre 11 milyon TL katkı ▶ Lefkoşa Ekonomi Forumu faaliyette ▶ Dolar yükseldi, Sterlin ve Euro düştü ▶ Gıda fiyatları enflasyonu artırıyor ▶ Yeni Onkoloji Merkezi ve düşündürdükleri
Ayrıca enflasyon ve döviz artışı devam ederse, bu durum, 2014 yılı bütçesine ek bir yük getirebilecektir. Sonuç olarak, ülkemizde kamu finansman dengesini kurmak ve bütçe açığını azaltmak için, vergi gelirlerini artırmak olmazsa olmazdır. Bunun için de, Vergi Dairesi güçlendirilmeli, personeli eğitilmeli, Vergi Yasaları basitleştirilerek verimli, işler hale getirilmelidir. Gelir dağılımını olumsuz etkileyen, haksız rekabet yaratan kayıt dışılığı azaltmak için, teftişler artırılmalı, cezalar caydırıcı olmalı ve toplumdaki bilinç ve farkındalık artırılmalıdır. Bu doğrultuda,özellikle Kamuda toplum vicdanını yaralayan 2. İş konusunun üzerine gidilerek,bu konuda ve her konuda kayıt dışılıkla mücadele edilmelidir. Ayrıca kamudaki ek mesai rakamlarının ve bütçedeki yükünün azaltılması için gerekli tedbirler alınmalıdır. Diğer taraftan RHA kullanımı, yakıt ve izaz ikram harcamalarında önemli oranlarda tasarruf tedbirlerinin uygulanması 2014 bütçesinde dikkat çekmektedir. Ayrıca 2013 yılının son 6 ayında, bütçe gerçekleşmelerine de bakıldığında, uygulanan tasarruf tedbirlerinde başarılı olunduğu görülmektedir. 2014 yılı bütçesinin ruhunda, kamu cari harcamalarında savurganlığın önlenmesi, tasarrufların artırılması, mali disiplinin sürdürülmesi, kaynakların, üretim artırıcı reel sektör alanlarına aktarılması gibi mihenk taşları önemli yer tutmaktadır.2014 yılı bütçesinin ülkemize ve insanımıza hayırlı olmasını diliyorum.