Notes

TAZMİNAT TALEBİ
Alıcı indirim talebi dışında uğramış olduğu zararın giderilmesi davasını da açabilir.Tazminat davası Tbk.md.229/1-3 e göre değil doğrudan doğruya Tbk.md.112 göre açılır .Ancak bu maddeye göre satıcının sorumlu olması için kusurlu olması ; alıcının da gözden geçirme , ayıbı bildirme külfetlerini yerine getirmesi ve 1 yıllık Zamanaşımı süresini geçirmemiş olması gerekir. Tbk. md. 229 yalnız dönme halinde açılacak tazminat davalarında geçerlidir.

E-) SATILANIN AYIPSIZ BİR BENZERİ İLE DEĞİŞTİRİLMESİNİ İSTEME HAKKI
Bu hak daha çok çeşit özellikle de misli şey satışlarında söz konusu olur .Buna karşılık parça satışlarında satılan mal belirli olduğu için benzeri de bulunmadığından bu hüküm uygulanmaz .
🔹Satıcı da alıcıya aynı malın ayıpsız bir benzerini hemen vererek ve uğradığı zararın tamamını gidererek seçimlik hakların kullanılmasını önleyebilir

F-)SATILANIN ÜCRETSİZ ONARILMASINI İSTEME HAKKI
Alıcı bütün giderleri satıcıya ait olmak üzere satılanın ücretsiz olarak onarılmasını isteme hakkına sahiptir.Ancak bunun için yapılacak giderlerin aşırı olmaması gerekmektedir.
Bu hakkın seçilmesi durumunda talebin satıcıya yöneltilmesinden itibaren azami 30 iş günü taşınmazlarda ise 60 iş günü içerisinde yerine getirilmesi zorunludur.

Ayıptan sorumluluğu kısıtlayan veya kaldıran anlaşmalar:
Ayıptan sorumluluğu düzenleyen hükümler düzenleyici hükümlerdir. Taraflar aralarında yapacakları “sorumsuzluk anlaşması “yla bu hükümlerin aksini kararlaştırabilirler. Tarafların sorumsuzluk anlaşması gerçek iradelerine dayanmalıdır.Genel işlem şartları içinde yer alan sorumsuzluk kaydı ilke olarak yazılmamış veya geçersiz sayılmalı ya da onu kaleme alanın aleyhine yorumlanmalıdır.
Satıcı ağır kusurlu olduğu taktirde sorumsuzluk anlaşması geçersizdir. Satıcı özellikle alıcıyı aldatmış ise , ayıptan sorumluluğunu kaldıran veya sınırlayan her anlaşma kesin olarak hükümsüzdür . Ağır kusur kapsamına hem kast hem de ağır ihmal girer. Ağır kusur halinde 10 yıllık zamanaşımı süresi uygulanır .Sorumsuzluk kaydı Tbk. Md.112 ve 49 dan doğan talepleri ortadan kaldırabilir.

🌿Ayıptan sorumluluğun diğer taleplerle ilişkisi
Ayıptan sorumluk dışındaki bu yollar ; sözleşmeyi iptal hakkı , Tbk md.112 gereğince akdi sorumluluğa veya Tbk. Md.49 gereğince haksız fiil sorumluluğuna göre tazminat isteme hakkıdır.
🔻Ayıptan sorumluluğun genel hükümlere göre tazminata ilişkin hükümler ile ilişkisi
Tbk.md.227/2 ye göre , Alıcının genel hükümlere göre tazminat isteme hakkı saklı tutulmuştur.Alıcı isterse genel hükümlere göre tazminat davası açabileceği gibi dilerse de ayıptan sorumluluk hükümlerine dayanabilir.
🔻Ayıptan sorumluluğun temel yanılması ve aldatma ile ilişkisi
Ayıp sorumluluğuna ilişkin zamanaşımı süresi 2 yıllık süre kısadır; oysa hatada 1 yıllık süre , hata edenin hatayı öğrendiği andan itibaren başladığı için , bu süre bazen daha uzun olabilir .!Bu da alıcı yararına sonuç doğurur.
🔻Ayıptan sorumluluğun haksız fiil sorumluluğu ile ilişkisi
Satış sözleşmesine konu ayıplı bir malın devri , ancak alıcının mutlak olarak korunan bir hakkını veya bir koruma normunu ihlal ettiği taktirde , ayıp sorumluluğuna ilişkin özel hükümle haksız fiile ilişkin genel hüküm yarışabilir .
Federal mahkeme , sınırlı yarışma görüşünü kabul ederek alıcının gözden geçirme ve bildirim külfetlerini yerine getirmesini ve davayı 1 yıllık kısa zamanaşımı süresi içinde açmasını gerekli görmüştür .

❤️B-)ALICININ BORÇLARI
Asli borç ve yan borç olmak üzere 2 ye ayrılır :
Asli Borç :
💕Satış bedelini ödeme borcu
💕Alıcının satılanı devralma borcu

Satış bedelini ödeme borcu ;
Satış sözleşmesi tam iki tarafa borç yükleyen bir sözleşmedir. Alıcının satış bedelini ödeme borcu bir asli borç olup , bu borcu bir para borcudur. Bu özelliği dolayısıyla satış sözleşmesi hem mal değişimi hem de bağışlama sözleşmesinden ayrılmaktadır. Mal değişiminde bir mal başka bir malla değiştirilirken , bağışlamada bağışlanan herhangi bir karşı edim ödememektedir.
Alıcı satış bedelini nakdi veya sözleşmede kararlaştırılmış yahut satıcı yetki vermişse kaydi para ile de ödeyebilir.
Satış bedeli Türk parasıyla ödenebileceği gibi yabancı ülke parasıyla da ödenebilir. Taraflar satış bedelinin miktarını emredici hukuk hükümleri saklı kalmak şartıyla aralarında serbestçe kararlaştırabilirler.
Satış bedeli belli olabileceği gibi belirlenebilir de olabilir. Ancak taşınmaz satışlarında resmî senetle açık olarak belirtilmesi gerekir.
B- Ödeme yeri
Satış bedelini ödeme borcu para borcu olup, niteliği itibariyle götürülecek bir borçtur.Aksi sözleşmede kararlaştırılmamışsa alıcı satış bedelini satıcının ödeme zamanındaki yerleşim yerinde ödemek zorundadır.
C- Ödeme zamanı
Burda 3 farklı durum vardır:
1-)Peşin satışlarda ödeme zamanı
Aksi öngörülmemişse satıcı ve alıcı borçlarını aynı anda ifa etmek zorundadırlar. Taraflar bu gibi satışlarda ödemezlik defi ileri sürebilirler.
2-)Vadeli (kredili -veresiye) satışlarda ödeme zaman
Vadeli satışlarda taraflar sözleşmede paranın satılan şeyin tesliminden belirli bir süre sonra ödeneceğini kararlaştırdıkları için , para ancak kararlaştırılan vade dolduğu zaman muaccel olur ve ödenir .
3-) Satış parası önceden ödenen (ön ödemeli) satışlarda ödeme zamanı
Bu tür satış sözleşmelerinde alıcı satış bedelini malı teslim almadan önce ödemek zorundadır. ( abone söz.

D- Satış Bedeli İçin Faiz Ödeme Şartı
Bu borç bağımlı bir yan borçtur. Faiz ancak vadeli satışlarda söz konusu olur . Vadeli satışlarda satıcı, satılanı alıcının zilyetliğine geçirdiği andan itibaren şu hallerde satış bedeli için faiz isteyebilir :
1-)taraflar sözleşmede faiz kararlaştırmışlarsa , faiz isteme konusunda bir teamül bulunuyorsa
2-) Alıcının satılan maldan ürün veya diğer verimler elde etme imkanına sahip olması halinde faiz borcu doğar .
3-) Belirli günün geçmesiyle temerrüdün gerçekleşmesi durumunda , ayrıca bir ihtara gerek olmaksızın satış bedeline faiz istenebilir

E-)Satıcının satış bedeli alacağının garantisi
Taraflar anlaşmak suretiyle teminat sözleşmelerinden birini, özellikle kefalet veya rehin sözleşmesini yapabilirler. Ayrıca satıcı dolaylı da olsa bedel alacağını garanti altına almak için alıcıya karşı ödemezlik defi ileri sürebilir.
🔸Satıcı , satış bedeli alacağını garanti etmek için satılan malı, “mülkiyeti saklı tutma sözleşmesi “ ile satabilir. Satıcı sözleşmeyi alıcının yerleşim yeri noterliğindeki mülkiyeti saklı tutma siciline kaydettirmek zorundadır. Bu kayıt geçerlilik şartıdır . Bu sözleşme ile satıcı satılan mal üzerindeki mülkiyet hakkını saklı tutar . Özellikle de alıcının satış bedelini ödemede temerrüde düşmesi halinde sözleşmeden dönerek malın geri verilmesini isteyebilir.
Taşınmaz satışlarında satıcının sattığı taşınmaz üzerinde satış bedelini güvence altına almak için Kanuni bir ipoteğin tescilini isteme hakkı vardır .

F-) Alıcının satış bedelini ödemede temerrüdü
Vadesinde satış bedelini ödemeyen alıcı, borçlu temerrüdüne düşer . Sözleşme belirli veya kesin bir vadeli bir satış sözleşmesi ise alıcı ihtara gerek kalmaksızın kendiliğinden temerrüde düşer. Kesin veya belirli vadeli olmayan satış sözleşmelerinde alıcı , alıcı satış bedelinin muaccel olması ve satıcının ihtarda bulunmasıyla temerrüde düşer.
1- Peşin satışlarda alıcının temerrüdü
Satılanın devrinden önce veya devredildiği anda satış bedelinin ödenmesi gereken satışlara peşin satış denir. Buna göre satış bedelinin , satılanın devrinden önce ödenmesi kararlaştırılan satışlar da peşin satıştır.
Peşin satışlarda alıcı temerrüde düşerse satıcı hiçbir işleme gerek olmadan, sözleşmeden dönebilir. Şartı; satıcı dönme hakkını kullanmak istediğini alıcıya gecikmeksizin bildirmeli
Satış bedelini ödeme borcu bir para borcu olduğu için alıcının bunu ödemede temerrüde düşmesi halinde temerrüt faizi ödemesi gerekir . Alıcı kusurlu ve satıcınında ek zararı var ise , alıcı aşkın zararı da ödemek zorundadır.
2-) Vadeli kredili satışlarda
Satılan malın zilyetliğinin , satış bedelinin ödenmesinden önce alıcıya devredildiği satışlara vadeli satış denir. Satıcının , alıcının temerrüdü nedeniyle dönme hakkını kullanarak satılanı geri alması için bu hakkı sözleşmede açık olarak saklı tutması gerekir. Bu hak sözleşmede açıkça saklı tutulmamışsa satıcı, gecikmiş de olsa ya satış bedelinin ödenmesi ile temerrüt faizini ya da ödemeden de vazgeçerek müspet zararın giderilmesini isteyebilir. Satıcı sözleşmeden dönerek devretmiş olduğu malın geri verilmesini isteyemez. Satıcının bunu yapabilmesi için tarafların sözleşmeye bozucu nitelikte bir şart koymuş olmaları gerekir.
💕Sözleşmeden dönme hakkını saklı tutan satıcı , alıcının iflası halinde bu hakkını kullanamaz. Sözleşmeden dönme hakkını saklı tutan satıcının dönebilmesi için alıcıya ek bir süre vermesi , bu süre içinde ödemede bulunmadığı taktirde sözleşmeden döneceğini derhal bildirmesi gerekir .

G-) Alıcının temerrüdü halinde satıcının uğradığı zarar ve tazminatın hesaplanması
Ticari satış olağan satış ayrımı yapmadan tüm satışlarda , alıcının satış bedelini ödemede temerrüde düşüp , satıcının aynen ifadan vazgeçerek müspet zararın giderilmesini istemesi halinde Tbk. Md. 236 tazminat alacağının hesaplanma yöntemini düzenlemiştir.
Zarar ve tazminatın hesaplanmasında 2 yöntem vardır:Somut/soyut
1-) Somut yöntem, ikame satımdaki satış bedelinin sözleştirmede kararlaştırılan bedelden daha düşük olduğu , bundan dolayı da satıcının bir zarara uğradığı hususunda bir karineye dayanmaktadır.
Somut yöntemde satıcı , satılanı alıcıya devretmez kendinde tutar ve 3. Bir kişiye satar. Malı satarken hakimden izin almasına gerek yoktur .Somut yönteme göre zararın hesaplanmasında fark teorisi uygulanmaktadır.Dürüstlük kuralları, satıcının malı ucuza satmasını önlemek amacıyla konulmuştur.
2- Soyut yönteme göre ise satılan mal borsada kayıtlı veya piyasa fiyatı belli ise , satıcı malı satmadan, Sözleşmede kararlaştırılan satış bedeli ile malın belirlenmiş ödeme günündeki fiyatı arasındaki farkı tazminat olarak alıcıdan isteyebilir. Bu yöntemde malın borsa veya piyasa fiyatının sözleşmede kararlaştırılan fiyattan daha düşük olduğu , dolayısıyla satıcının zarara uğradığı varsayımına dayandığı için alıcı bunun aksinini ispat ederse , satıcıya herhangi bir tazminat ödemek zorunda kalmaz .