Notes

Tanımımyapmadan örnek vermeyelim :)

1. Teşbih ( Benzetme )

Aralarında çeşitli yönlerden ilgi bulunan iki kavram ua da varlıktan birinin bsnzetilmesiyle yapılan söz sanatıdır.

>> Benzeyen :Ortak özellikte zayıf olandır.
>> Kendisine Benzetilen : Ortak özellikte güçlü olan ve gerçek anlamından sıyrılan unsurlardır.
>> Benzetme Edatı : -cesine,-leyine,-ce gibi ekler yerini tutar.
>> Benzetme Yönü : Niteliğin belirtilmesini sağlayan ortak özelliktir.

Örnek:

Bir ceylan gibi bakıyor zaman
Suda sabun gibi eriyor zaman

Benzetme Çeşitleri 4 Tanedir;

a) Ayrıntılı Teşbih
b) Pekiştirlmiş Teşbih
c) Kısaltılmış teşbih
d) Yalın benzetme

2. İstiare ( Eğretilme )

Bir sözün benzetme amacıyla başka bir sözün yerine kullanılmasıdır.İstiare üçe ayrılır ;

a) Açık istiare
b) Kapalı istiare
c) Alegon


Örnek :

Saçlarına yıldız düşmüş
koparma anne!


3. Mecazımürsel

Benzetme amacı güdülmeden bir kavramın ilgi yoluyla başka bir kavram yerine kullanılmasıdır.

Örnek :

Gizli bir akis kalmış gelip geçen her yüzden
Küflü aynalarında,küflü aynalarında.


4. Teşhis

İnsan dışında canlı veya cansız varlıkları,düşündn ve hareket eden bir insan kişiliğinde göstermektir.

Örnek :

Eğilmiş arza,kanar muttasıl
kanar güller

Dunur alev gibi dallarda kanlı
bülbüller


5. İntak

İnsan dışındaki varlıklara konuşturma özelliği vermektir.

Örnek :

Ben ki toz kanatlı bir kelebeğim
Minicik gövdeme bağlı Kafdağı


6.Tezat

Anlamca birbirine karşıt olan sözcükleri bir arada kullanmaktır.

Örnek :

Ölüm bize yakın ne uzak ölüm
Ölümsüzlüğü tattık bize ne yapsın ölüm


7.Kinaye

Sözcüğü ya da söz öbeğini hem gerçek hem mecaz anlama gelecek şekilde kullanmaktır

Örnek :

Bir güzelin aşığıyım erenler
Onun için taşa tutar el beni


8.Tevriye

İki anlamı olan sözcüğü iki anlama gelecek şekilde kullanmaktır.

Örnek :

Ulusun,korkma nasıl böyle bir imanı boğar
Medeniyet dediğin tek dişi kalmış canavar


9. Tariz

Bir cümlede söylenen sözün tam tersini kastetmektir.

Örnek :

Kışlalar saye-i şahaneıde
cennet gibidir

Bir giten sonra içinden gâvur
olsa çıkamaz.


10.Cinas

Söyleniş ve yazılışları bir anlamlı farklı iki sözcüğü bir arada kullanmaktır.

Örnek :

Kısmetindir gezdiren yer yer seni
Arşa çıkan akibet yer yer seni


11. Mübalağa

Bir durumu olduğundan büyük veya küçük göstermedir.

Örnek :

Bir ah çeksem dağı taşı eritir
Gözüm yaşı değirmeni yürütür.


12. Hüsnütalil

Bir şeyin oluşunu asıl nedeninden başka bir nedene bağlamaktır.


Örnek :

Bir an önce görülsün diye Akdeniz
Toroslarda ağaçlar hep çocuk kalır.


13. Tecahülüarif

Bildiği bir şeyi görünerek anlatmaktır.


Örnek :

Çay ağır akar yorgun mu bilmem
Mehtabı hasta mı solgun mu bilmem


14. İstifham

Duygu ve anlatımı güçlendirmek için herhangi bit yanıt beklemeden soru sormadır.

Örnek :

Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki feda?


## Burdan sonrası Konu Anlatımsız ##

15. Telmih

Örnek :

Çarmıha gerilmiş bir İsa'yım
Damla suya eyledi aşk beni.


16. Tenasüp

Örnek :

Aşkın mapushane/ içinde ben mahkum
Saçların parmaklık/gözlerin gardiyan olmuş.


17. İrsalimesel

Örnek :

Her şeyin fazlası zararlıdır ya
Fazla şiirden öldü Edip Cansever


18. Seci

Örnek :

Ey gözlerin nuru,gönüllerin sûruru,başımızın tacı,ehl-i dilin miracı ; gönüllerin ziyası,dil hastasının şifası


19.Leff ü Neşr

Örnek :

Baran değil şafak değil,ebr-i seher değil
Gözyaşıdır,ciğer kanıdır,dud-ı ahtır.