Notes

KARBONHİDRATLAR ;
Karbonhidratlar; hücrede birinci derecede enerji kaynağı olarak kullanılan , hücre zarının ve çeperinin ayrıca nükleik asitlerle ATP’nin yapısına katılan, yapıcı, onarıcı organik bileşiklerdir. Şekerler glikozit bağı kurarak bileşikler oluşturur. Sakkaritler olarak da bilinen karbonhidratlar, içerdiği birim şeker molekülü sayısına göre monosakkarit, disakkarit ve polisakkarit olarak gruplandırılır.
a) Monosakkaritler
Monosakkaritler üç ile yedi arasında karbon atomu içerebilen en basit karbonhidratlardır. Pentozlar, beş karbonlu şekerlerdir. DNA’nın yapısına katılan deoksiriboz ve RNA ile ATP’nin yapısına katılan riboz biyolojik açıdan en önemli pentozlardır. Heksozlar, altı karbonlu monosakkaritlerdir. En önemli heksozlardan biri olan ve kan şekeri veya üzüm şekeri olarak da bilinen glikoz. Kapalı formülleri aynı, açık formülleri farklı olan moleküllere izomer adı verilir. Fruktoz, meyvelerde çok bulunduğundan meyve şekeri, galaktoz bitkilerde de bulunmasına rağmen memelilerin sütünde daha çok bulunduğundan süt şekeri olarak adlandırılır. Heksozların tamamı tatlı olup en tatlı heksoz fruktozdur.
b) Disakkaritler
İki adet heksoz, dehidrasyon tepkimesiyle glikozit bağı kurarak disakkaritleri oluşturur. Örneğin malt şekeri veya arpa şekeri olarak
bilinen maltoz, iki glikoz molekülünün bağlanmasıyla oluşur . Maltoz en çok arpada bulunur. Sükroz (sakkaroz), glikoz ve fruktozun birleşmesiyle oluşur. En çok bulunan disakkarit olup “çay şekeri” olarak da bilinir . Havuç, şeker pancarı, şeker kamışı gibi bitkilerde bol miktarda bulunur.
Laktozun monomerleri glikoz ve galaktozdur. Laktoz memeli canlıların süt salgısı içerisinde bol miktarda bulunur.
c) Polisakkaritler
Polisakkaritler, çok sayıda glikozun glikozit bağıyla birleşmesi sonucunda oluşan polimerlerdir. Nişasta, glikojen, selüloz ve kitin polisakkarit örnekleridir.
Depo polisakkaritlerden olan nişasta, bitkiler tarafından fotosentezle üretilen glikozun hücre lökoplastlarında depolanmasıyla oluşur. Glikojen bakteri, arke, mantar ve hayvanlar tarafından sentezlenen depo polisakkarit çeşididir. Yapısal bir polisakkarit olan selüloz, bitki hücrelerini çevreleyen duvarın temel bileşenidir. Bitkilerde selüloz sentezi hücre zarında gerçekleşir. Glikozlar bir araya getirilerek iplik benzeri selüloz
fibrilleri oluşturur. Kitin, bir diğer yapısal polisakkarit çeşididir. Suda çözünmeyen kitin yapısal olarak selüloza benzer. Ancak selülozdan farklı olarak azot elementi içerir.