Notes

bir şeyin olma ihtimali varsa o şey olur.
evet başlangıç noktamız bu kuantum mekaniğinin temel iddialarından veya çıkarımlarından diyebiliriz sizden bir şeyleri unutmanızı isteyeceğim kendi deneyimlerinizi yaşantınızı algınızı bir kenara bırakın bu noktada farkedeceksiniz ki aslında bu iddia doğru bir şeyin olma ihtimali varsa o şey olur hatta ölüm kalım meselesinde bile ölmek veya ölmemek konusunda dahi doğru ve bu konuyu biraz düşündüğümüz de irdelediğimiz zaman çok ama çok acayip olasılıklar karşımıza çıkıyor bir sonuca varmak zorunda kalıyoruz yani kuantum ölümsüzlüğüne ve bu fikrin arkasında olan hugh everett'in hikayesi ise inanılmaz bir dram barındırıyor

kuantum ölümsüzlüğü - hugh everett

bir olay sonucunda sizin yaşamınız veya yaşamamanız söz konusuysa bu iki olasılığında gerçekleşmesi gerekiyor bu durumda hiç ölmediğiniz bir senaryo gerçekleşmek zorunda eğer hayatta kalma ihtimaliniz sıfırdan yüksekse o halde yaşamak durumundasınız şöyle düşünün kendi bakış açınızın, deneyimlerinizi bu algınızın deneyimlerinizin devam etmesi için dünya inanılmaz olasılıkları gerçekleştiriyor ama ne olursa olsun siz algınız bakış açınız devam ediyor ne olursa olsun yaşamaya devam ediyorsunuz işte kuantum ölümsüzlüğü de bu bakış açısından ortaya çıkıyor

bu olgu bir felsefi düşünce deneyidir temel aldığı teorilerde kuantum mekaniğinin aynı anda birden fazla durumda bulunma yani super pozisyon ile antropi ilkesi ve hayatta kalana odaklanma eğilimi adı verilen bir olgudur

öncelikle antropi ilkesi bize şunu söyler bir gözlemcinin gözlemleyebilmesi için ne olması gerekiyorsa tüm bunlar olmuştur ilginç belki ama şuan bu yazıyı okuyanlar olarak bir oturup düşünelim sizi bu yazıyı okutmaya getiren olayları deneyimlerinizi bir göz önüne getirin imkanlarınızı türkiye de doğmuş veya bir şekilde türkçe öğrenmiş internete erişiminiz var ve benimle tanışmışsınız ve en önemlisi doğmamışta olabilirdiniz ama hepiniz doğdunuz işte bu yazıyı okuyanlar olarak bahsettiğim imkanların hiçbirinin doğru olmadığını düşünebiliriz bunu okumayanlarını yok sayabiliriz işte bu algıdır tıpkı buzdolabın ışığı gibi aslında buzdolabın ışığı hep açıktır çünkü buzdolabı bu şekilde tasarlanmıştır gözlemleyebildiğiniz görebildiğiniz zaman açık olacak şekilde tasarlanmıştır antropi ilkesi aslında her yerde buradasınız yazan bir haritanın önünde duruyorsanız bu her zaman doğrudur rus ruleti oynamış hiç kimsenin pişman olmadığını da açıklar dünyanın bizim gibi canlıları desteklemesini de imkansız diyebileceğimiz her şeyin gerçekleşmiş olmasını da tüm bunları ilginç kılan işin quantum kısmıdır evrende başka gezegenlerde mutlaka bizim gibi canlıların olması gerektiğini de açıklar fermi paradoksunu da kendi içinde çözer bu kadar olasılık varsa aslında o kadar olasılığı da gerek yok olasılık sıfırın üzerindeyse bu sorunun cevabı olabilir değil kesinlikle var olacaktır klasik fizikle ayrıldığı yer ise tam olarak burası klasik fizikte yürüdüğünüzde her şey olduğu yerdedir televizyon yerindedir eviniz belli bir sokağın belli bir kısmındadır anahtarlarınızı kaybettiğinizde nerede olduğunu bilmeseniz dahi belli bir yerde olduğunu bilirsiniz quantum fiziğinde ise bu algılarımız sistemin çökmesini neden olur bunun en iyi örneği ise çift yarık deneyidir bir ışık gözlemlediğinizde çift çizgi oluştururken gözlemlemediğinizde müdahele etmediğinizde dalga gibi davranıyordu işin asıl çığırından çıktığı nokta fotonların tek tek gönderdiğinizde dahi bunun gerçekleşmesiydi garipliğin ötesi fakat herhangi bir fizik öğrencisine fizikçiye veya bir kimyacıya sorduğunuz zaman ortada hiçbir gariplik yoktur bu dünyanın en normal şeyidir evrenin maddenin işleyiş biçimidir o yüzden bizim kadar heyecan duymazlar ama olsun bence çok garip bu çift yarık deneyini her şeyle yapabilirsiniz parçacıklar büyüdükçe daha da zorlaşır ancak teoride her şeyle insanla bile yapabilirsiniz çünkü her şeyin bir dalga boyu var misal bu deneyin gerçekleştirildiği en büyük parçacıklardan biri 810 atomdan oluşan bir moleküldü bakın foton elektron filan değil atom 810 tane hemde bildiğiniz bir cisim bu işte bu noktada bizim yetersizliğimiz gün yüzüne çıkıyor mühendislikteki yetersizliğimiz makro evrende bizim deneyimlediğimiz halde quantum fiziğinde gözle göremememizin bir tür mühendislik engelidir keşfedilmeyen bir fiziksel yasa değil çünkü bugüne kadar gördüğümüz tüm deneyler aslında klasik evrenle quantum evreni arasında bir ayrım olmadığını gösteriyor aksine quantum yasaları evrenseldir gerçekleşme olasılığı olan her şey gerçekleşir iddiasını da her şey olur ile karıştırmayalım fizik yasalarının quantum'un evrenselliğini konuştuğumuz zaman doğal olarak kendimizin de süper pozisyon da olduğu yanılgısına düşebiliriz yani neden o iş teklifini kabul etmiş olan diğer versiyonumuzu görmüyoruz o zaman dimi çünkü bunun olasılığı gerçekten sıfır yani siz şuan buradaysanız bitmiştir buradasınızdır ihtimaller çökmüştür farklı durumlarda olsanız dahi bu farklı versiyonların birbirine etkileşime geçmesi olanıksızdır Schrödinger'in kedisini hatırlarsınız biz ölçene kadar ölü mü değil mi bilmiyoruz ikisi de doğru diye varsayıyoruz ya hani niels bohr öncülüğünde quantum fizikçiler bu durumu şu şekilde ele alır birisi kutuyu açıp baktığında tüm olasıkları tek olasılığa indiriyoruz yani kedi canlıysa o an için ölü olma ihtimalini sonsuza kadar ortadan kalkmıştır derler fakat quantum fiziğinden ortaya çıkan diğer bir yorumda çoklu dünya teorisidir bu teoriye göre biz kapıyı açtığımızda kedinin canlı olduğunu gördüğümüz anda aslında başka evrenin de kapısını açıyoruz kedinin ölü olduğu başka bir evreni yani bizim başka bir evrendeki kopyamız kapıyı açtığında kedinin ölü olduğunu görüyor siz aslında o kapıyı iki kere açıyorsunuz aslında başka bir dünyada başka bir evrende başka bir bedende ancak buradaki sıkıntı şu diğer benliğinizden haberiniz olma ihtimali yok sıfır bu noktayı iki ayrı yola ayrılan ve sonsuza kadar bir daha bir araya gelmesi imkansız iki ayrı yola benzetebiliriz siz sağa döndüğünüz zaman aslında sola da dönüyorsunuz aynı anda ama o anda başka bir evrenin de kapılarını açıyorsunuz aslında bunu test edebilirsiniz schrödinger kedisinin yerine siz geçebilirsiniz niye zavallı kediyi harcıyoruz ki kutunun içine kedi yerine testi yapan Schrödinger'i koyalım kediler yaşasın test aynı fakat radyoaktif madde'deki atomların sayısını arttıralım ve hayatta kalma ihtimalini çok çok düşürelim örneğin 100 atomdan en az birinin bir saniye de bozulma ihtimali %50 olsun yani hayatta kalma ihtimali oldukça çok düşük fizikçinin bunun amacıda şu eğer çoklu evrenler doğruysa biz bu deneyi sayısız kez tekrar ettiğimizde hayatta kalma şansı çok düşük olsada sıfır değil ve mantık olarak bir keresinde hayatta kalabilir ve bu evrenlerin birinde kahraman ilan edilebilir haberlerde ölümsüz adam mucize adam diye bahsedilecektir fakat burada unutulan bir şey olacaktır çoklu dünya teorisine göre fizikçimiz zaten sayısız defa ölmüş olacaktır sayısız evrende kendisi haberlerde rokete binip dünyanın düz olduğunu kanıtlayan adam gibi muamele görecek ve farklı listelerde en saçma ölümler listesinde başa oynayacaktır bir evrende kahraman olduğundan haberimiz olmadan şimdi gelelim bu çılgın fikrin arkasında olan hugh everett'in hikayesine bir fizikçi olan everett gerçekten saplantılı biriydi hayatının tam merkezinde sadece işi ve teorileri bulunuyordu eşi ve çocuklarıyla çok sorunlu ve uzak ilişkileri vardı tüm zamanını özellikle çoklu evrende çoklu dünya gibi teorileri geliştirmeye ayıran everett'in bir de sigara ve alkol bağımlılığı vardı gerçekten çok zeki biri olan everett pentagonda çalışmalar yaparken kendisine bir haber geliyor kızı intihar etmişti everett haberi aldığında tek söylediği şey şu oldu "bu kadar üzgün olduğunu bilmiyordum" kızı neyse ki hayatta kalmıştı ama bu olay karşısında kurduğu cümle ailesiyle ve çocuklarıyla kurduğu ilişkisini özetliyordu eşini ve çocuklarını sürekli ihmal etmişti ve malesef bunu düzeltecek zamanı olmamıştı kızının intihar girişiminden kısa bir süre sonra henüz 52 yaşındayken bağımlılıklarının da sonucunda kalp krizinden hayatını kaybedecek fakat kızı daha sonra tekrar intihara kalkışmış ve malesef bu sefer başarılı olmuştu arkasında bıraktığı notta da "babamla başka bir evrende son bir kez daha görüşmeye gidiyorum" yazıyordu hugh everett'in de hikayesinde gördüğümüz gibi belki de kişisel hatalarını düzeltmek her şeyi yeniden başlayabilmek ümidiyle çoklu evrende bir şansının olmasına takıntılı haline gelmiş olabilir belki de başka bir evrende hugh everett çocuklarıyla sohbet ettiği pazar kahvaltılarını birlikte yaptığı hayat sürüyor olabilir umarım öyledir iyi sabahlar..