Notes

Ticaret Hukuku Vize Ödevi Cevapları

Mevlüt Furkan Kuzu - 3B - 1806012780

1)Hukuk , kamu gücünün özellikle cebr-i icranın kullanılıp kullanılmamasına göre ikiye ayrılır. Kamu hukuku devletin baskın olduğu vatandaşın kabul etmek zorunda olduğu kuralları içeren bir bütündür. Medeni hukuk ise tarafların irade hürriyeti çerçevesinde hareket ettiği hukuk kurallarını muhteva eder. Ticaret hukuku ise medeni hukukun bir alt dalıdır ve kanuna , genel ahlaka ve adaba aykırı olmamak kaydıyla irade serbestliği ilkesine dayanarak sözleşmelerin yapılmasını ve ticari ilişkilerin kurulmasını kabul etmektedir. TMK madde 1’de belirtildiği üzere ‘Kanun sözüyle ve özüyle değinildiği bütün konularda uygulanır’. Kanundaki özüyle ifadesi, kanundan ne anlaşılması gerektiğinin yoruma açık olabileceğini vurgulamaktadır. Türk hukukunda kanundan ne anlaşılması gerektiği ile ilgili 4 ana yorum yöntemi belirlenmiştir. Bunlar lafzi, sistematik, tarihsel ve gai yorumdur. Lafzi yorum , kanunda yorumun sözlük anlamıyla yapılmasını ifade etmektedir. Sistematik yorum , ilgili kanun maddesinin diğer kanun maddeleri ile ilişkisi içinde yorumlanmasını ifade etmektedir. Tarihsel yorum , kanun koyucu iradenin fikrinin benimsenmesi gerektiği yorum türüdür. Gai(amaçsal yorum) ise kanun koyucu iradenin benimsediği anlamın değil zaman içindeki ekonomik ve sosyal gelişmelerin ilgili kanuna verdiği anlamın değerlendirilmesi gerektiğini savunur. Somut olayda uyuşmazlığın çıkmasının temel sebebi Kooperatiflerin statüsünün yıllar içindeki değişimidir. Türkiye Cumhuriyeti Devleti kurulduğu yıllar ve özellikle 1929 Dünya Ekonomik Buhranı etkisiyle devletçilik politikasını benimsemiş ve halkın sermayesinin yeterli olmaması sebebiyle her alanda olduğu gibi iktisadi açıdan da devletin başat rolde olduğu bir dönem yaşamıştır. Bu dönemde kurulan kooperatiflerde ise devlet, tabiri caizse perde arkasından özel bir girişim olan kooperatifleri fonlamış ve yönetmiştir. Bu durum açıkça 1935 yılında çıkarılan Tarım Kredi Kooperatifleri Kanunu’nda kendisini belli etmiştir. Bu kanunun 3.maddesinde kooperatiflerin amaçları sayılmış ve bu maddede çiftçinin sermaye toplayarak, birlik kurarak tarımsal alanda makineleşmeye teşvik edilmesi amacıyla devletin yönlendirmesinin olduğu açıkça görülmektedir. 1961 Anayasası’nda ilk defa kooperatifçilik ele alınmıştır.1961 Anayasası 51.maddede ‘Devlet kooperatifçiliğin gelişmesini sağlayacak tedbirler alır’ ibaresi yer almış ve normalde özel bir girişim olması gereken kooperatifler halkın ve Türk medeni yargısının gözünde adeta kamuya yararlı dernek benzeri bir görünüme kavuşmuştur. Zaman ilerledikçe dünyada yaşanan siyasal ve ekonomik gelişmeler devletleri belirli kalıplardan çıkmak zorunda bırakmıştır. Yıllar içinde kara , deniz, hava yolunun gelişmesi ile dünya ticareti artmış ve piyasa ekonomisi sistemi devletler tarafından kabul edilmeye başlamıştır. Türkiye 24 Ocak 1980 Kararları ile serbest piyasa ekonomisi sistemine geçtiğini dünyaya ilan etmiştir. Bu değişim ile birlikte devlet birincil derece ihtiyaç olan hukuk , güvenlik , sağlık, eğitim gibi alanlara tam anlamıyla yönelmiş ve özel hukuk kişilerine yatırım yapmaları için alan açmıştır .Kooperatifler de bu süreç içerisinde ihracat ve ithalatın yani ülkeye sıcak para akışının sağlanmasına bağlı olarak gelişim göstermiş ve tam anlamıyla ticari kişilik kazanarak geçmişte devletin gölgesindeki rolünden çıkarak özel hukuk kişisine dönüşmüştür. Devlet değişen bu statüye uygun olarak kooperatifleri gerek TTK 124/1 gerekse Kooperatiflik Kanunu 99.maddede açıkça kooperatifi ticari işletme olarak kabul etmiştir. Ancak gerek devlet açısından önemi gerekse eskiden kamuyla neredeyse iç içe olması ve 1961 Anayasası’nda da geçmesi sebebiyle 1982 Anayasası’nda kooperatiflerin devlet korumasında olduğu belirtilmiştir. Ancak yine de burada kooperatifçiliğin önemi vurgulanmış , kooperatiflerin ticari işletme olamayacağı belirtilmemiştir.
Somut olayda yerel mahkeme olan 1.Asliye Ticaret Mahkemesi kanunlarda bulunan hükümlere tarihsel yorum yöntemini uygulamış ve kooperatifçiliği kanun koyucu iradenin devletçilik politikası izlediği zamanlardaki iradesine indirgemiştir. Hukuk Genel Kurulu ise amaçsal(gai) yorum yapmak suretiyle değişen dünyada kooperatifçiliğin gelişimini , değişimini , devletin yardımına ihtiyaç duymadan da ayakta kalabilecek bir özel hukuk ticari kişisi olduğunu kabul etmiştir. Dolayısıyla yerel mahkeme hatalı yorum yöntemi kullanmıştır. Hukuk Genel Kurulu’nun vermiş olduğu bozma kararı doğrudur.