Notes

1982 Anayasası:
• 12 Eylül 1980’de asker yönetime el koydu. Böylece ülke yönetimine ilişkin tüm görev ve
yetkileri Milli Güvenlik Konseyi (MGK) yürütüldüğü geçici bir dönem başlamıştır.
MGK’nın yetkileri:
• MGK Başkanı Cumhurbaşkanın yetkilerine sahipti Milli Güvenlik Konseyi de Anayasanın
Cumhuriyet Senatosuna ve TBMM’nin yetkilerine sahipti.
• Konsey Anayasayı değiştirme yetkisine sahipti. Bu yetki ile Konsey Kurucu İktidar
özelliğini taşımaktadır.
• Konseyce yapılan işlemler, çıkarılan kanunlar hakkında Anayasaya aykırılıktan yargı yoluna
başvurulamazdı.
• Bakanlara kamu personeli hakkında uygulanacak işlemler ve alınacak kararlar için
yürütmenin durdurulması istemi ileri sürülemezdi.
• Milli Güvenlik Konseyi 1981 yılında Kurucu Meclis hakkında kanun ile yeni bir anayasa
çalışmalarına başlamıştır. Bu kanuna göre Kurucu Meclisin görevleri:
• Yeni anayasayı ve bu anayasanın halk oyuna sunuluşunu hazırlamak.
• Siyasi partiler kanunu hazırlamak ve seçim kanunu hazırlamak.
• TBMM kurulup göreve başlayıncaya kadar yasama yetkisine dayanarak, kanun koyma,
değiştirme, kaldırma görevlerini yapma.
• Kurucu Meclis 2 kanattan oluşuyordu. Milli Güvenlik Konseyi (askeri kanat) Danışma
Meclisi (sivil kanat). Danışma Meclisi, kanun tasarısı ve teklifleri ile Anayasa metnini
hazırlayıp MGK’ya sunuyordu. MGK bu metinleri değiştirerek ya da tam olarak kabul edip
Resmi Gazetede yayınlıyordu. Danışma Meclisi 120+40 üyeden oluşuyordu. 40 üye doğrudan
MGK’ca seçiliyordu. 120 üye ise; her ilin Valileri kendi iline ait kontenjanın 3 katı kadar
üyeyi MGK’ya bildiriyordu MGK da seçiyordu.
1982 Anayasasının Özellikleri:
• Daha ayrıntıcıdır.
• Geçiş dönemi öngörmüştür. Bir defaya mahsus olarak Cumhurbaşkanlığı seçimi halka
yaptırılmıştır.
• Katı ve serttir. Anayasa değişikliği Cumhurbaşkanlığı onayı şartı ilk kez getirilir.
• Milli Güvenlik Konseyinin düzenlediği kanunların anayasaya aykırılığı iddia edilemez.
2001 değişiklikleriyle çıkarılmıştır.
• Otoritenin ağırlığı artmıştır. Kamu yararının, kişilerin yararından önce geldiği düşüncesi ve
anarşi kaygıları sebebiyle hak ve hürriyetlerde sınırlamalara gidilmiştir. Güçlü devlet, otoriter
idare kavramları ön plana çıkmıştır.
• Yürütme organı güçlendirilmiştir. Cumhurbaşkanı makamı güçlendirilmiştir.
• Siyasi karar alma mekanizmalarındaki tıkanıkları giderici hükümler getirilmiştir.
• Daha az katılımcı bir demokrasi modelini benimsemiştir. Siyasi partilerin kadın ve gençlik
kolu gibi ayrıcalık yaratan yan kuruluşları meydana getirme yasaklanmıştır. 1995
değişiklikleriyle hepsi çıkarılmıştır. Seçim dönemi 5 yıla çıkartılır.