Notes

Yazın kuramcıları, yazın tarihçileri ve kimi eleştirmenlere göre tüm dilsel ürünler, şiirin toprağında boy atıp
gelişmiştir.
Bu cümledeki altı çizili söz öbeğiyle dilsel ürünler için
aşağıdakilerden hangisi anlatılmak istenmiş olamaz?
A) Şiirle içli dışlı olmak
B) Şiirle anlatılamayanları dile getirmek
C) Şiirin anlatım imkânlarından yararlanmak
D) Şiirden doğup gelişmek
E) Şiirsel özellikler taşımak
3. Akdenizli olduğundan mıdır bilinmez ama “İspanya”
denince aklıma ilk gelen şehir hep Barselona olurdu.
Hâlbuki Madrid’in hem tarihî hem de modern yüzüyle
ondan aşağı kalır yanı olmadığı gibi İspanyol kültürünün ve ülkenin yakın tarihinin derin izleri de şehri sarıp
sarmalıyor.
Bu parçadaki altı çizili sözün cümleye kattığı anlam
aşağıdakilerin hangisinde vardır?
A) Şiirin, fikirleri dile getirmede en az düzyazı kadar etkili olduğunu söyleyebiliriz.
B) Yahya Kemal’i çağdaşı olan şairlerden ayrı bir yere
oturtmalıyız.
C) Edebî eserler hayat karşısındaki pek çok sorunda
yolumuzu aydınlatır.
D) Bir tür olarak eleştiri, pek çok edebî türün anlatım
imkânlarından yararlanır.
E) Sinema, hayatı kavramada ve anlamlandırmada
önemli bir anlatım avantajına sahiptir.
4. Ozan, şiirde kullandığı sözcüklerle belli kavramları aktarsa bile bunların tümünün yardımıyla, anlatılanın arkasında kalanı, sözün dile getirmediğini, anlatmadığını
duyurmaya çalışır.
Aşağıdakilerden hangisi bu cümlede anlatılmak istenene anlamca en yakındır?
A) Şiir, asıl anlatılmak isteneni gizleyen bir örtüdür ve
şairin amacı bunu okura anlatabilmektir.
B) Bir şiirin ölümsüzlüğü, evrensel yaraları ne derece
işlediğine bağlıdır.
C) Okurların hepsinde benzer duygular uyandıran satırlara şiir demek mümkün değildir.
D) Şiir dili bambaşkadır ve evrendeki hiçbir dile benzemez.
E) Büyük şairler hiçbir zaman söyleyişi anlama feda etmeyenlerdir.
4MEB Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü
5. (I) Özgün duruşuyla Konya’nın bilgelik kokan havasına
nefesini katan Aziziye Camii, Sultan Abdülaziz’in validesi Pertevniyal Sultan tarafından 1867’de şehrin tablosuna nakşettirilmiştir. (II) Gödene taşından yapılmış olan
cami, Avrupa barok üslubunun, Hint mimarisinin, rokoko
ve ampirin Osmanlı üslubu ve sanatıyla kaynaşması sonucunda ortaya çıktığı için hayli renklidir. (III) Avlusuzdur, doğrudan halkla kucaklaşır, kapısına çıkan her bir
basamakta büyük bir yük düşer omuzlardan. (IV) Üç
giriş kapısının hangisinden girilirse girilsin göksel bilgeliğin rengi, gözleri bürür. (V) Kuzey yüzünün hemen ortasında bulunan harim giriş kapısındaki motiflerde, içeri
giren her misafir, kalbinden bir ayna bulur.
Aziziye Camii’nin özelliklerinin anlatıldığı bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili aşağıdakilerden
hangisi söylenemez?
A) I. cümlede caminin yapılma süreciyle ilgili tarihî bilgiler verilmiştir.
B) II. cümlede caminin farklı mimari tarzların esintilerini
taşıdığı anlatılmıştır.
C) III. cümlede caminin dış yapısıyla ilgili bir özellikten
bahsedilmiştir.
D) IV. cümlede caminin insanlarda bıraktığı etki vurgulanmıştır.
E) V. cümlede caminin turizm açısından önemli bir potansiyel taşıdığı dile getirilmiştir.
6. Aşağıdaki cümlelerin hangisi anlamca diğerleriyle
aynı doğrultuda değildir?
A) Şiiri yaratan şairse onu yeniden yaratan da insanlardır.
B) Şiir herkesin istediği tarzda anlayacağı ve genişleteceği bir yapıda olmalıdır.
C) En güzel şiirler, manalarını okuyucunun ruhundan
alanlardır.
D) Her şiirin okura vermek istediği bir mesaj vardır ve
bu mesaj biraz emekle kendini belli eder.
E) Şiirin içeriğini şair üretse de anlam okuyucu tarafından üretilir.
7. (I) Dergilerimizin bir kısmını takip etmeye çalışıyorum,
görünüşe bakılırsa sayıca oldukça çok dergimiz var.
(II) Takibi bakımından böyle bir zorluk var, kabul ediyorum. (III) Ancak dergilerden çok az bir kısmı sadece edebiyata ilişkin ürünler yayımlıyor. (IV) Edebiyatı
kendine mesele edinmiş, sanat ve edebiyatın önemine
inanmış, yürekli adamların çıkardığı dergilerin sayısı
ise oldukça az. (V) Demem o ki sayıları az olan, ciddi
manada edebiyata ilişkin ürünler yayımlayan, sanat ve
edebiyatla bir yere varacağımıza inandıkları için bu doğrultuda kendilerine özgü bir ev inşa etme düşüncesinde
olan dergilerimizi hiç değilse düzenli takip etmeye ve
okumaya çalışalım.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde
öneri vardır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
8. (I) “Gözün Kalır Geride” hayatın içinden, insanı anlatan birçok hikâyeden oluşuyor. (II) Yazar, kullandığı dil
ve üslup olarak hayatın içinde kalmayı tercih etmiş.
(III) Akıcı bir dil ve yaşamdan sözcüklerle hatta bazen
argo birtakım sözcüklerle hayatın içinden olayları yine o
hayatın içinden insanların diliyle aktarabilmiş. (IV) “Gözün Kalır Geride” bu sayede okuyucuyu saran bir samimiyet ve yakınlığa sahip. (V) Hikâyeleri okurken aslında
kitabı okumuyor, yaşıyorsunuz.
Bu paragrafta numaralanmış cümlelerin hangisi hem
üslup hem içerikle ilgilidir?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
5MEB Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü
9. Konunun sanatçıya özgü bir yanı yoktur. Aynı konuyu
çağlar boyunca nice değişik sanatçı işleyegelmiştir. Yalnızlık, kimsesizlik, ölüm, yaşama, dostluk, sevi… üzerinde binlerce şiir yazılmıştır bugüne değin. Ne var ki
bunların bir bölümü, yazıldığı günlerin sınırını aşamamış, yaşarlığını koruyamamıştır; yitip gitmiştir zaman
içinde. Sanatçısının kendilik mührünü taşıyan binlercesi
ise çağların ötesinden günümüze akıp gelmiştir. Öyleyse yazınsal yaratıyı yaşar kılan bir öge değildir konu.
Bu parçaya göre bir yazınsal yaratının çağlar boyunca
yaşaması için aşağıdakilerden hangisine sahip olması
gerekmektedir?
A) Evrensellik B) Açıklık C) Akıcılık
D) Yalınlık E) Özgünlük
10 ve 11. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.
Mezopotamya; Fırat ve Dicle Nehirlerinin ortasında kurulan önemli bir kültür merkezidir ve bu hâliyle bitmeyen
bir destandır. Bu kadim topraklar sizi uygarlık tarihinin
“ilk” ve “tek”lerine çağırıyor. Bu iki nehrin insanlık tarihi boyunca hayat verdiği bu coğrafya, MÖ 10 binlerden
başlayıp günümüze kadar yarattığı uygarlıklar ile hiçbir
kültürde olmayan eşsiz bir tarih ve doğa deneyimi sunuyor.
I. Köklü uygarlıklar nehir kenarına kurulur.
II. Mezopotamya, başka uygarlıklarda olmayan niteliklere sahiptir.
III. Dünya üzerinde Mezopotamya’dan daha eski uygarlık merkezleri de vardır.
IV. Mezopotamya uygarlığı gelişimini hâlen sürdürmektedir.
10. Bu parçadan numaralanmış yargıların hangileri kesin olarak çıkarılır?
A) I ve II. B) I ve IV. C) II ve III.
D) II ve IV. E) III ve IV.
11. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerin hangilerinden yararlanılmıştır?
A) Örnekleme - alıntı yapma
B) Karşılaştırma - tanımlama
C) Sayısal veriler - tanık gösterme
D) Tanımlama - öyküleme
E) Tartışma - betimleme
12. (I) Adalar’a giderken şık kıyafetlerinizi, topuklu ayakkabılarınızı bir kenara bırakın; en rahat giysilerinizi hatta
spor ayakkabılarınızı tercih edin. (II) Çünkü vapur kıyıya yanaştığında göreceksiniz ki buraları keşfetmenin
yolu bol bol yürümekten ve bisiklete binmekten geçer.
(III) Adaların tamamı araç trafiğine kapalı olduğu için bisiklet ve elektrikli motosikletler ada sakinlerinin eli ayağı
hâline gelmiş. (IV) Tarihî konakları, yalıları, birbirinden
güzel köşkleri keşfederken siz de bisiklet sevdalısı olabilirsiniz. (V) Biraz da nostalji derseniz eğer fayton turları
da bir seçenek.
Bu parçada numaralanmış cümlelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) I. cümlede kişisel bir düşünceye yer verilmiştir.
B) II. cümlede bir önceki cümlenin nedeni verilmiştir.
C) III. cümlede amaç ilgisi söz konusudur.
D) IV. cümlede olasılık anlamı vardır.
E) V. cümlede bir yargının gerçekleşmesi koşula bağlanmıştır.
6MEB Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü
13. Şubat ayının bitmesi, cemrelerin toprağa, havaya, suya
düşmesi ile birlikte yeryüzü ısınmaya başlar. Baharın
yani toprağın yeniden uyanışının müjdesidir bu cemreler. Kış biterken insanın içini ısıtan son mevsim yemeklerinin de mutfaklara veda ettiğini görürüz. Kilerlerin de
yavaş yavaş boşalmasıyla elde kalan son malzemelerle
yemekler sunulur evlerin ahalisine.
Bu parçanın anlatımı için aşağıdakilerden hangisi
söylenemez?
A) İkilemeye yer verilmiştir.
B) Deyimler kullanılmıştır.
C) Nesnel cümlelerden oluşmaktadır.
D) Kişileştirmeden yararlanılmıştır.
E) Devrik cümlelerle anlatım zenginleştirilmiştir.
14. (I) Mavi çinili küçük iskele, bitmez tükenmez mesaisiyle ardındaki koca binaya ulaştırıyordu aceleci insanları.
(II) Upuzun tren yollarıyla Anadolu’nun dört bir yanından kayıp gelmiş ve Marmara’ya bir kısrak başını andırır şekilde uzanmış gar binası, heybetli ve kasvetliydi.
(III) Nice şair ve yazarı mest etmiş güneş, boğazın sularını sarı ve turuncu ışıklara boğarak dinlenmeye çekilirken gar merdivenlerini hızlı adımlarla tırmanan bir
genç vardı. (IV) Genç en üst basamakta, büyük kapının
önünde durdu; dönüp son bir kez gün batımını izledi.
(V) İstanbul’dan ayrılmak için Haydarpaşa’dan daha güzel bir yer ve bundan daha uygun bir saat olamazdı.
Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde
benzetmeye yer verilmiştir?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
15. Bütün gece yol alırken tehlikeler içinde,
Ellerimi unutmuşum kardeşimin dizinde.
Arkamızda kayboluyor beldemizin bağları,
Arkamızda beyaz başlı Anadolu dağları
Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Ünlü daralması
B) Ünsüz yumuşamasına aykırılık
C) Ulama
D) Ünlü düşmesi
E) Ünsüz yumuşaması
16. Sarıkeçililer, kışladıkları yerlerden ilkbaharda yola çıkıp
I
develeriyle Torosları aşıyor, Karaman ve çevresine göç
II III
ediyorlar. Anadolu’nun son yörükleri, bu kültürün gerçek
IV
temsilcileri olarak bugün de var olmaya çalışarak Türk
kültürünün zenginliğine katkı sunuyorlar.
V
Bu parçada numaralanmış bölümlerin hangisinde
büyük harflerin yazımıyla ilgili bir yanlışlık yapılmıştır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
7MEB Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü
17. (I) Türkiye’nin en kuzey ucunda yer alan Sinop, yaklaşık
175 kilometrekarelik kıyı şeridiyle Karadeniz Bölgesi’nin
en güzel koy ve plajlarına sahip. (II) Özellikle kentin batısına konumlanan Akliman, uzun kumsalları ve körfezinin
sakinliğiyle tatilcilerin ilgisini çekiyor. (III) Adını güneşte
parıldayan bembeyaz kumullarından alan Akliman sahili, il merkezine 8 kilometre uzaklıkta. (IV) Körfezin sona
erdiği batı yönünde ise 1. Derece Sit Alanı, geçtiğimiz
yıllarda ise Tabiat Parkı ilan edilen Hamsilos Koyu bulunuyor. (V) Ormanlarla çevrelenmiş yemyeşil bir kara
parçası içine sokulan masmavi denizin meydana getirdiği bu coğrafi oluşum, görenlerde hayranlık uyandırıyor.
Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde
virgül (,) diğerlerinden farklı bir işlevde kullanılmıştır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
18. Durup durup ağlıyorum
Tenhalığında yeryüzünün
Kızıl bir kırbaç oluyor dilim
Ve dövüyor atlarını yağmurun.
Bu dörtlük için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Birleşik çekimli, basit yapılı eylemler vardır.
B) İsim tamlamalarının tamlayanı ve tamlananı yer değiştirmiştir.
C) Hem niteleme hem belirtme sıfatı almış isme yer verilmiştir.
D) İkileme, durum zarfı görevindedir.
E) Ek hâlinde zamir kullanılmıştır.
19. Dağıtıyor sesin bütün hüznümü
I
Gülüşün güvercin taklası
II
Tutuyorsun kör ellerimden
III IV
Dünya açılıyor önümde
V
Bu dizelerde numaralanmış sözcüklerden hangileri
hem yapım hem de çekim eki almıştır?
A) I ve II. B) II ve IV. C) II ve V.
D) III ve IV. E) III ve V.
20. Türkiye’nin en ünlü ve eski el sanatlarından biri olan
ebru veya diğer adıyla ebri, 17. yüzyıldan bu yana icra
ediliyor; eşsiz ve zarif görünümlü bu sanata hâlâ herkes
saygı gösteriyor.
Bu cümlede aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Sıfat fiil
B) Anlamca kaynaşmış birleşik fiil
C) Belgisiz zamir
D) Geçişli eylem
E) İsimden isim yapım ek