Notes

FSH: Dişilerde yumurta olgunlaşmasını yani ovulasyonu sağlar. Erkeklerde sperm oluşumunu başlatır.
LH: Dişilerde yumurtaların fallopi tüpüne atılarak korpus luteumu oluşturmasını sağlar. Erkeklerde testosteron hormonunu salgılanmasını sağlar. Onun dışında spermlerin olgunlaşmasını sağlar.
STH: Tüm vücut üstünde etkilidir.
- Çocukluk çağında az salgılanırsa cücelik (nanizm) çok salgılanırsa devlik (gigantizm) hastalığı ortaya çıkar. Yetişkin bireylerde fazla salgılanması durumunda akromegali denilen el çene kemiklerinde büyüme meydana gelir.
PRL: Süt bezlerini uyararak süt sentezini artırır. Annelik içgüdüsünün oluşmasını sağlar.
MSH: Melanosit hücrelerini uyararak deride melanin pigmenti oluşmasını sağlar. Melanin deri renginin belirlenmesinde rol oynar.
Epifiz Bezi: Melatonin hormonunu salgılar.
Bu hormon biyolojik saat, menstrual döngü ve uyku vakitlerini düzenler.
Gece karanlığında sentezlenir, ışığa duyarlıdır.
ACTH: Böbrek üstü kabuk bölgesini uyararak hormon salgılanmasını düzenler.
Arka loptan salgılanan hormonlar hipofiz tarafından üretilmez. Hipotalamus tarafından üretilir arka lopta depolanır.
ADH: Böbreklerde suyun geri emilimini artırır.
Osmotik basıncı ayarlar.
Eksikliğinde osmotik basınç artar kişi sürekli su içme ihtiyacı duyar. İdrara çıkma fazlalaşır. Ancak idrarda glikoz bulunmaz. Buna şekersiz şeker hastalığı denir.
Bu hormonun diğer adı vazopressin'dir.
Oksitosin: Dişilerde rahim kaslarının kasılarak doğumu kolaylaştırma etkisi vardır.
Erkeklerde bilinen bir etkisi yoktur.
Süt bezlerinden süt boşaltımını sağlar.
TSH: Tiroit bezini uyararak tiroksin hormonu üretmesini sağlar.
TİROİT BEZİ:
Gırtlak üzerinde bulunur.
Tiroksin ve kalsitonin olmak üzere iki hormon bu bezde salgılanır.
Tiroksin: Metabolizma hızını artırır.
Hipofiz bezinden salgılanan TSH'ın tiroit bezini uyarması sonucu sentezlenir.
Yapısında iyot bulunur.
Çocukluk döneminde eksikliğinde kretenizm yetişkin dönemde eksikliğinde guatr, fazla salgılanması durumunda graves (zehirli guatr) hastalığı ortaya çıkar.
Hipotalamus- TRH- Hipofiz- TSH- Tiroit- Tiroksin
Hipofizin ön lobundan hormon salgılayabilmesi için hipotalamus uyarması gerekir.
Kalsitonin:
Kandan kemiğe kalsiyum geçişini sağlar.
Böbreklerde kalsiyum emilimini azaltır.
PARATİROİT BEZİ:
Tiroit bezinin üstündeki 4 küçük bezden oluşur.
Parathormon salgılanmasını sağlar.
Parathormon: Kemikten kana kalsiyum geçişini sağlar.
Eksikliğinde Tetani hastalığı görülür.
Böbreklerde kalsiyum geri emilimini artırır.
İnce bağırsakta kalsiyum emilimini artırır.
Fazla salgılanırsa böbrek taşı hastalığı görülür.
D vitaminin aktifleşmesinde rol oynar.
Parathormon ve kalsitonin antagonist yani zıt çalışırlar.
TİMÜS BEZİ: Göğüs bölgesinde bulunur.
T Lenfositlerin olgunlaşmasını sağlar.
BÖBREK ÜSTÜ BEZİ (ADRENAL BEZ)
Kabuktan salgılanan hormonlar:
Kortizol: Bağışıklık sisteminin baskılanmasında alerjik ve romatizmal hastalıkların tedavisinde kullanılır.
- Aminoasit ve yağlardan glikoz sentezi yapar.
Aldosteron:
Na ve Cl emilimini arttırır. K atılımını arttırır.
Eksikliğinde Tunç Hastalığı ortaya çıkar.
Hücre içi sıvıda osmotik dengeyi K, hücreler arası sıvıdaki dengeyi Na sağlar.
Kanda Na miktarının fazla olması osmotik basıncı artırır. Böbreklerde suyun geri emilimi artar.
Adrenalin: Korku, stres, heyecan gibi durumlarda salgılanır.
Kan basıncını ve kan şekerini artırır.
Göz bebeklerinin büyümesi oksijen tüketiminin artması gibi olaylara neden olur.
Sindirim olaylarını yavaşlatır.
Nöradrenalin: Etkileri adrenaline benzerdir.
Kılcal damarları daraltır.
Kan basıncını artırır.
Pankreas: Karma bir bezdir.
Sindirim olaylarında önemli rol oynar.
İnsülin: Kan şekeri arttığında kan şekerinin eski haline dönmesinde görevlidir.
Yağ ve protein sentezini artırır.
Glikozun çizgili kaslarda ve karaciğerde glikojen olarak depolanmasını sağlar.
Kanın osmotik basıncını azaltır.
Az salgılanırsa diyabet hastalığı ortaya çıkar.
Az salgılandığı durumda:
- Osmotik basınç artar.
- İdrarda glikoza rastlanır.
- Sık sık acıkma hali olur.
- Yediğimiz içtiğimiz şeylerden gelen glikoz depolanamaz. İdrarla atılır.
- Kandaki glikoz miktarı artar.
- Kana dokulardan su geçiş miktarı artar.
- Yağ ve protein yıkımı artar. Glikoz kullanımı azalır.
- Kilo kaybı görülür.
- Yağ ve protein yıkımının fazla olması nedeniyle yaralar geç iyileşir.
TİP- 1 Diyabet: Pankreas hiç insülin üretemez. Dışarıdan insülin alınması gerekir.
TİP-2 Diyabet: Pankreas insülin üretir fakat hücrelerdeki reseptörler tarafından tanınmaz.
Glukagon: Açlık durumunda düşen kan şekerini normal düzeye çıkarmakla sorumludur.
Karaciğerdeki depolanan glikojen yıkımı artarak glikoz oluşur ve kan şekeri normal düzeye döner.
İnsülin ve glukagon antagonist zıt çalışırlar.