Notes

4. ünite
A. Bilge Umar
Nibelung’lar Destanı

Doğal Destanlar

Milletlerin yaşamında derin izler bırakan tarihsel ya da toplumsal bir olayın sözlü gelenekte olgun-
laştıktan sonra destan geleneğini bilen biri tarafından derlenmesiyle oluşan destanlara doğal destan denir.

Doğal destanların söyleyeni belli değildir. Bu destanlar yazının henüz bulunmadığı ve yaygınlaşmadığı bir
kültürde doğup kuşaktan kuşağa sözlü olarak aktarıldıktan sonra yazıya geçirilmiştir.
İslâmiyet’ten Önceki Türk Destanları
1. Yaratılış Destanı
2. Saka Destanları:
a. Alp Er Tunga Destanı (MÖ 7. yy.)
b. Şu Destanı (MÖ 4. yy.)
3. Hun-Oğuz Destanları
a. Oğuz Kağan Destanı (MÖ 4. yy.)
b. Attila Destanı
4. Kök Türk Destanları
a. Bozkurt Destanı (MÖ 2. yy.)
b. Ergenekon Destanı (7-8. yy.)
5. Siyenpi Destanları
6. Uygur Destanları
a. Türeyiş Destanı (8-9. yy.)
b. Mani Dininin Kabulü Destanı
c. Göç Destanı (8-9. yy.)
İslâmiyet’ten Sonraki Türk Destanları
1. Kazak - Kırgız: Manas Destanı
2. Türk - Moğol: Cengiz Han Destanı
3. Tatar - Kırım: Timur ve Edige Destanları
4. Karahanlı Dönemi: Satuk Buğra Han Destanı
5. Selçuklu - Beylikler ve Osmanlı Dönemleri
a. Seyid Battal Gazi Destanı
b. Danişmend Gazi Destanı
c. Köroğlu Destanı
Dünya Edebiyatındaki Doğal Destanlar
Yunan Edebiyatı: İlyada ve Odysseia (Homeros), Yunanların Troya Savaşlarına gidişlerini ve
savaşlardan dönüşlerini anlatır.

İran Edebiyatı: Şehname (Firdevsi), İran-Turan mücadelelerini, İran’ın ulusal kahramanı Rüs-
tem’in yiğitliklerini ve Büyük İskender’in İran’ı işgalini anlatır.

Fin Edebiyatı: Kalevala, doğaya karşı savaşan Finlilerin erdemlerini, bilgeliklerini anlatır.
Hint Edebiyatı: Mahabharata, Krişna ve Arcuna’nın kahramanlıklarını; Ramayana, Ayadhya
prensi Rama’nın yaşamını anlatır.

Alman Edebiyatı: Nibelungen, 5. yüzyılın ilk yarısındaki Hun-Germen savaşlarını anlatır. Okudu-
ğunuz bu destan Ren Nehri kıyısında, eski Worms şehri civarında geçer. Destanın en eski şekli elimize on

üçüncü yüzyıldan kalma bir el yazması ile ulaşmıştır. Nibelungen destanı Orta Çağ boyunca çok popüler
olduğu için, anlatıcıları destanın içine, anlatıldığı dönemin zevkine uygun motifler katmıştır. Destanın
bugünkü hâli ile on ikinci yüzyıl sonlarında tamamlandığı düşünülmektedir. Destanın günümüze ulaşmış
birçok versiyonu bulunmaktadır. Hepsinde konu aynı olmakla birlikte aralarında farklılıklar da vardır.

Alman edebiyatı devrinin en değerli destanında da yiğitlik olaylarının büyük bir kısmı Attila etra-
fında yaşanır. Attila’nın Alman millî destanlarında yüksek bir yer tutması ilk bakışta garip gibi görünür.

Hun İmparatorluğu’nun Avrupa’daki etkisi ve gücü, dönemin bütün destanlarında ortaya çıkar.
İngiliz Edebiyatı: Beowulf, Yiğit Beowulf ve arkadaşlarının bir canavarla mücadelesini anlatır.
Rus Edebiyatı: İgor, 12. yüzyılda Kıpçak Türkleriyle Rusların yaptıkları savaşları anlatır.
İspanyol Edebiyatı: Le Cid, İspanyolların ulusal kahramanı Rodrigo’nun 11. yüzyılda Araplarla
olan mücadelesini anlatır.

Fransız Edebiyatı: Chanson de Roland, Charlemagne Dönemi’nde Müslümanlarla yapılan savaş-
ları anlatır.

Lokman Hekim ve Adana Efsaneleri
der.: Refiye Şenesen
Refiye Şenesen (1970 - )
“Lokman Hekim ve Adana Efsaneleri, Adana Halk Hikâyeleri ve Halk
Hikâyeciliği Geleneği...

ALTAY YARATILIŞ DESTANI
Bahaeddin Ögel
BATTALNAME
Seyyit Battal Gazi
Mustafa Özçelik
MARAŞ’IN VE ÖKKEŞ’İN DESTANI
Gülten Akın

Yapma Destanlar
Batı Edebiyatı
Latin Edebiyatı: Aeneis (Vergilius)
İngiliz Edebiyatı: Kaybolmuş Cennet (J. Milton)
İtalyan Edebiyatı: Kurtarılmış Kudüs (T. Tasso), İlahi Komedya (Dante), Çılgın Orlando (Ariosto)
Türk Edebiyatı
Kuvay-ı Milliye Destanı (Nazım Hikmet)
Üç Şehitler Destanı-Çakır’ın Destanı-19 Mayıs Destanı (Fazıl Hüsnü Dağlarca)
Çanakkale Şehitlerine ( Mehmet Akif Ersoy)
Maraş’ın ve Ökkeş’in Destanı (Gülten Akın)
Atatürk Kurtuluş Savaşında (Cahit Külebi)