Notes

1. Ерте жастағы балаларды рационалды тамақтандыруды ұйымдастыру.
«Табиғи» немесе «емшек емізу» - баланы биологиялық анасынның кеудесіне жатқызу арқылы емшек сүтімен тамақтандыру.
Емшек сүтімен емізудің преимуществасы
1. Емшек сүтінің тағамдық құндылығы жоғары
2. Ана сүтінің қорғаныш рөлі адамның уыз сүті мен сүтіндегі бірқатар спецификалық және бейспецификалық инфекцияға қарсы факторларды бөледі:
3. Емшек сүтінің реттеуші рөлі оның құрамында әр түрлі гормондардың болуымен байланысты - гипоталамусты рилизинг факторлар, гипофиз, қалқанша безі, стероид, ұйқы безінің гормондары, простагландиндер, ферменттер - пепсин, трипсин, липаза, амилаза, өсу факторлары - эпидермис, инсулин - нейрон тәрізді.
4. Ана сүтінің осмолярлығының табиғи төмен болуы баланың функционалдық жетілмеген бүйректеріне жүктемені азайтады.
5. Ана мен бала арасындағы байланыстың қалыптасуы
6. Отбасында ақша үнемдеу.
7. Емшекпен емізудің ана мен бала денсаулығына ұзақ мерзімді оң әсері
Емизу интервалы
• 6.00
• 9.00
• 12.00
• 15.00
• 18.00
• 21.00
• 24.00
• 03.00
Қосымша тамақтандыру – бұл емшек сүтімен емізуді бірте-бірте және дәйекті түрде алмастыратын, жаңа тағамды енгізу.
Қосымша тағамдарды енгізу қажеттілігі
• Қосымша тамақтандыру бала ағзасының энергияға, ақуыздарға, майларға, микроэлементтерге өсіп келе жатқан қажеттіліктерін өтейді.
• Сүт өнімдерінде жеткіліксіз өсімдік протеиндері, май қышқылдары, өсімдік майлары, көмірсулар бар.
• Неғұрлым тығыз тағам шайнау аппараты мен асқазан -ішек жолдарының дамуына ықпал етеді.
Алгашкы омирдин 10 кунинде арбир 40-60 мин сайын емизу керек. 10 куннен сон 1-1,5 сагат сайын, 1 ай ишинде кундиз 2,6-3 сагат, тунде 4,5 -5 сагат сайын емизу керек. 2 аптадан сон прибавка в весе минимум 600г, максимум 1000г курайды.
Қосымша тамақтану ережелері
• Қосымша тағамдарды 4-6 айлығында енгізу керек
• 5-7 кунде биртиндеп беру
•Преимущество имеют блюда промышленного изготовления.
• Күніне 1 рет 1/2 шай қасықтан тұратын қосымша тағамдарды енгізуді бастаңыз, келесі күні - бір шай қасық беріңіз, апта ішінде біртіндеп қосымша тағамдардың көлемін біртіндеп жеткізіңіз.
• Қосымша тамақтандыру тамақтанудың басында қасықтан беріледі, содан кейін емшек немесе сүт қоспасымен толықтырылады.
• Жаңа өнім таңертең немесе түскі уақытта дененің күндізгі реакциясын (бөртпе, нәжіс үлгісі) бақылау үшін беріледі.
• Егер аллергиялық реакция пайда болса, ол толық жоғалғанша тамақтандыруды тоқтатыңыз.
• Егер бала ауырып қалса, жаңа жазуды енгізбеңіз
Прикорм
1 прикорм 4-6 айда ен бириши кокнистик пюре ол картофельдан жасалады, ари карай 3 – 5кун откен сон биртинеп баска кокнеистер оларга сабиз, капуста, кабаски свекла косамыз. 6 айда өсімдік майы біртіндеп картоп пюресіне енгізіледі, 6-7 айда - сары май косамыз. Сүт ботқасы түріндегі қосымша тағамдарды енгізу кезінде келесі дәнді дақылдар ең ұтымды болып саналады: күріш, қарақұмық, жүгері. Бул прикорм кунннин алгашкы жартысында бериледи
2 прикорм 4,5- 5 айда тоже кокнистик жане жемис жидектик пюре.
3 прикорм 6-6,5 айда ен бастысы балага ет бере бастаймыз. Фрикаделькадан суп, котлеты на пару, балык, творг, жумыртка, сухарик, кефир.
Қосымша тағамдарды енгізу уақыты
4-6 ай Көкөніс пюресі. Біріншіден, моно-көкөніс: цуккини, гүлді қырыққабат, брокколи, асқабақ. Кейінірек - жасыл бұршақ, жасыл бұршақ, шпинат, қырыққабат, сәбіз, қызылша, репа. 6 айдан бастап - картоп. Содан кейін әр түрлі көкөністерді езіңіз
5-7 ай Сүт ботқасы. Алдымен қарақұмық, жүгері, күріш, содан кейін сұлы мен жарма
4-6 ай Шырындар: алма, содан кейін қара өрік, шие, өрік, шабдалы, таңқурай, қарақат. Алма, банан, алмұрт, қара өріктен жасалған жеміс пюресі (шырындардан 2-3 апта өткен соң)
4-6 ай Өсімдік майы, сары май, күніне 3-5 г ерітілген (егер пюрені анасы өзі дайындаса)
6-7 ай Сүзбе күніне 30-50 г
6-7 ай жұмыртқаның сарысы аптасына екі рет күніне 1/4-1/2 сарысы. Бірінші курс бойынша - күн сайын бір сарысы
7-7.5 ай Ет. Біріншіден, ет пен көкөніс консервілері түрінде, содан кейін шошқа, күркетауық, қоян, сиыр, бұзау етінен жасалған ет тағамдары (тәулігіне 50-60 г)
7-8 ай Жеміс пен жарма пюресі, кейінірек әр түрлі айран түрлері, балалар йогурты
8-9 ай Ет орнына аптасына 1-2 рет көкөністер қосылған дайын пюре түрінде балық
8-9 ай Балаларға арналған крутондар, печенье, микроэлементтермен байытылған печенье

2. Бауыр аурулары бар науқас балаларға ем жүргізу ерекшеліктері
Өт жолдарының дискинезиясы (билиарлық трактінің дисфункциясы) – бұл өт қабының, өт жолдарының және өт жүйесінің сфинктерінің қызметінің бұзылуымен көрінетін функционалды бұзылыс, бұл өт жолдарынан өттің ішекке өтуінің бұзылуына әкеледі.
Класс-я
Өт қабының жиырылу деңгейіне байланысты дискенезия түрі анықталады:
• гипермоторлы – ағзаның жиырылуы жиі және тез. Бұл жағдай жас адамдарда жиі кездеседі.
• гипомоторлы – жиырылу түрі баяу, ағзаның белсендігі төмен. Статистика бойынша бұл жағдай қырықтан асқан адамдарда, невроз немесе психозы бар науқастарда жиі кездеседі.
Даму механизміне байланысты патология екі түрлі болады:
• біріншілік дискинезия – туа пайда болған өт жолдарының аномалиясымен байланысты
• екіншілік дискенезия – асқазан – ішек жолдарының немесе басқа ағзалардағы өзгерістерге байланысты өмір сүру барысында пайда болатын патология
1.Педиатр – асқынғаннан кейін бірінші жылы тоқсанына 1 рет, одан әрі ремиссия кезеңінде 6 айда 1 рет, тұрақты ремиссия кезеңінде-жылына 1 рет. 2.ЛОР, стоматолог, невропатолог-6 айда 1 рет.
2.Гастроэнтеролог-жылына 1 рет, көрсеткіштері бойынша жиі.
Клиникалық көрінісі
Балалардағы өт дискинезиясының (ДЖВП) негізгі симптомы-ауырсыну синдромы. Ол оң гипохондрияда жергілікті түрде көрінеді. Науқасты диспепсиялық бұзылулар мазалайды:
-жүректің айнуы және құсу
-отрыжка, метеоризм;
-Ауыздан жағымсыз иісі
-асқазан-ішек жолы жұмысындағы бұзылулар (іш қату немесе іш өту);
-тәбеттің болмауы, салмақ жоғалту;
-тіл бетінің сарғаюы.
Диагностка
1. Зертханалық зерттеулер:
- жалпы қан талдауы-6 айда 1 рет;
- жалпы несеп талдауы-6 айда 1 рет;
- копрограмма;
- гельминт жұмыртқаларына арналған нәжіс.
2.Функционалдық зерттеулер:
- Өт қабының және бауырдың УДЗ-жылына 1-2 рет;
- дуоденальды зондтау (өт биохимиясы);
- ФГДС-көрсеткіштер бойынша
ЛОМ
Кыскартылган соз -> ДЖП - ДИСКИНЕЗИЯ ЖЕЛЧЕВЫВОДЯЩИХ ПУТЕЙ
1. Емдік тамақтану:
- №5 Диета.
- Күніне 5-6 рет тамақтану ұсынылады.
- Гипертониялықгиперкинеткалык түрде ДЖП дөрекі талшыққа бай және түзулікке ықпал ететін тағамдарды жеуге болмайды: қара бидай наны, бұршақ, бұршақ. Өте суық тағамдарды қабылдау.
- ДЖП гипотоничекигипокинетикалық түрінде холеретикалық әсері бар өнімдер көрсетілген. Сары май мен өсімдік майы, кілегей, қаймақ, жұмыртқа, қара нан ұсынылады. Мұндай тамақтану пациенттерге кем дегенде 1 жылға тағайындалады.
2. Дәрілік терапия:
Гипертониялық гиперкинетикалық типтегі ДЖП кезінде:
- Спазмолитиктер: но-шпа (дротоверин), папаверин, галидор (бенциклан), дюспаталин (мебеверин гидрохлориді). Курс 5-7 күн.
-Седативті препараттар: шүйгіншөп тұнбасын, қайнатпа валерианы түбірін, транквилизаторлар. Курс 1-3 апта.
- Спазмолитикалық әсері бар холеретикалық дәрілер: оксафенамид, никодин.
- Әлсіз минералданудың минералды сулары: Славяновская, Смирновская, Карачинская, Ессентуки № 4, 20, Нарзан және т.б. қыздырылған түрінде, күніне 5-6 рет бөлшек. Курс жылына 2 рет 1-1,5 ай.
- Физиотерапия: оң жақ гипохондрияға новокаин (папаверин) бар электрофорез, жылына №10 парафинді қосымшалар – 2 рет, қылқан жапырақты ванналар.
- Фитотерапия. Жинау: түймедақ гүлдері – 2 бөлік, жалбыз – 2 бөлік, мия тамыры – 1 бөлік, Валериан тамыры – 1 бөлік, аскөк жемістері – 1 бөлік.
ДЖП гипотоничекигипокинетикалық түрі кезінде:
- Тоник: элеутерококк сығындысы, левзея, женьшень, аралия, Қытай Магнолия жүзімі.
- Холеретикалық препараттар 3 ай ішінде 10-14 күн (магний сульфаты 25%, сорбит, ксилит, фламин, флакумин және т.б.).
- Сорбитол, магний сульфаты, тұнбасы бар тюбаждар
холеретикалық шөптер, минералды су аптасына 1 рет. Жылына 2 рет 4-8 рәсім курсы.
- Минералдануы жоғары минералды сулар: Ессентуки № 17, Арзни және т.б. бөлме температурасындағы. Курс – жылына 1-1,5 ай 2 рет.
- Физиотерапия: магний сульфаты бар электрофорез, фарадизация, СМТ, гальванизация, ДДТ, тұз ванналары.
- Фитотерапия. Шөптердің инфузиясы мен отвары: жүгері стигмалары, Өлмейтін гүлдер, түймедақ, қалақай жапырақтары және т.б., сондай-ақ қызылша, қырыққабат шырыны. Жинау: володушка шөпі – 1 бөлік, итмұрын – 1 бөлік, шопан сөмкесі – 1 бөлік, қалақай жапырағы – 1 бөлік, қарақұмық шөпі – 2 бөлік, Сент – Джон сусланы шөпі – 1 бөлік, орегано шөпі-1 бөлік.
-ЛФК
– Дене шынықтыру тобы-дайындық.
Тактика врача
1.Педиатр – асқынғаннан кейін бірінші жылы тоқсанына 1 рет, одан әрі ремиссия кезеңінде 6 айда 1 рет, тұрақты ремиссия кезеңінде-жылына 1 рет.
2.ЛОР, стоматолог, невропатолог-6 айда 1 рет.
2.Гастроэнтеролог-жылына 1 рет, көрсеткіштері бойынша жиі.
Өт қабының УДЗ және дуоденальды зондтау кезінде асқынулар мен өзгерістер болмаған кезде 3 жылдан кейін диспансерлік есептен шығару.
Профилактикалық егулер - Ауырсынуды басқаннан кейін рұқсат етіледі.

Холецистит - өтқабы қабырғасының зақымдалуына, өтқабында тастардың түзілуіне, билиарлық жүйенің моторлық-тондық бұзылыстарына алып келетін қабыну ауруы.
Балалардағы холециститтің клиникалық жіктелуі :
Ағымы бойынша:
• өткір;
• созылмалы;
• қайталанатын.
Қабыну сипаты бойынша: катаральды;
• флегмонозды;
• гангренозды.
Ауру фазасы бойынша:
• асқыну;
• толық емес ремиссия;
• ремиссия.
Кезеңнің клиникалық және зертханалық-аспаптық сипаттамасы
-Тұрақты емес және қысқа мерзімді іштің ауыруы,
-диспепсиялық көріністер тән.
- УДЗ деректері-өт қабының өт айдайтын таңғы астан кейін 50% - дан астам қысқаруы.
- Өттің биохимиялық зерттеуі ("в" порциясы) гистидаза мен урокониназа белсенділігінің төмендеуін, сілтілі фосфотазаның жоғарылауын, лизоцимнің шамалы төмендеген (қалыпты) цифрларын анықтайды
1. Зертханалық зерттеулер:
- жалпы қан талдауы-6 айда 1 рет;
- жалпы несеп талдауы-6 айда 1 рет;
- копрограмма;
- гельминт жұмыртқаларына нәжіс, лямблия кисталарына нәжіс 3 есе.
2. Функционалдық зерттеулер:
- Бауырды, ұйқы безін УДЗ-өт қабының динамикасында, содан кейін жылына 1 рет;
- ремиссия кезеңінде жылына 1 рет дуоденальды зондтау (өт биохимиясы) – көрсеткіштер бойынша;
– ФГДС-көрсеткіштер бойынша.
ЛОМ
1. Емдік тамақтану:
- Диета No 5.
- Күніне 5-6 рет тамақтану ұсынылады.
2. Дәрілік терапия: - өршу кезеңіндегі Бактерияға қарсы терапия.
- Прокинетиктер (көрсеткіштер бойынша) – 10 - 14 күн.
- Полиферментті препараттар.
- Антацидтер.
-Седативті препараттар: шүйгіншөп тұнбасын, валериан тұңба қайнатпасв,транквилизаторлар.
Курс 1-3 апта.
- Холеретикалық, оның ішінде гепатофальк планта 1 капс. Күніне 3 рет тамақтанар алдында 1 ай.
- Фитотерапия. Шөптердің инфузиясы мен қайнатпасы : жүгері, түймедақ жапырақтары, қайың, қалақай -3 апта.
- Мультивитаминдер (а, в, с тобы). -
- Минералды сулар - Смирновская, Славяновская, Боржоми жылы түрінде (35-400), газсыздандырылған, асқазанның секреторлық функциясына байланысты тамақтанғанға дейін .
-Физиотерапия: оң жақ гипохондрияға новокаинмен (папаверин) электрофорез, жылына No10 – 2 парафинді қосымшалар, қылқан жапырақты ванналар.
- Сорбитол, магний сульфаты, холеретикалық шөп инфузиясы, аптасына 1 рет минералды су қосылған тюбаждар. Жылына 2 рет 4-8 рәсім курсы.
-ЛФК .
-Дене шынықтыру тобы-сабақтан 5-8 аптаға босату. шиеленістен кейін 2 жылға арнайы немесе дайындық тобы.
-Жылына 1 рет ремиссия кезеңінде санаторлық-курорттық емделу
Тактика врача
1.Педиатр-асқынғаннан кейін бірінші жылы 1 рет, содан кейін ремиссия кезеңінде 6 айда 1 рет.
2. Көрсетілімдер бойынша хирургтың консультациясы.
Асқыну болмаған кезде 3-4 жылдан кейін диспансерлік есептен шығару