Notes

Versay Sarayı ya da Versailles Sarayı, (Fransızca: Le château de Versailles) tarihi bir Fransız şatosudur. Sarayın ilk binasının yapımına 1661'de başlanmıştır, daha sonra değişik zamanlarda genişletilmiştir. Saray, günümüzde müze olarak kullanılır. Versailles sarayı çok geniş planlanmış olması yönüyle tipik Fransızdır. Roma İmparatorluğu'ndan sonra ilk defa bu sarayda büyük ölçüler kullanılmıştır.saray dünya mirasları listesine de girmiştir.
Sarayın ilginç bir özelliği olarak yapımında tuvalet veya banyo düşünülmemiştir. Bunun sebebi o zamanki asillik anlayışında, asillerin istediği yerde ihtiyaçlarını giderebileceğidir. Bu sebeple Avrupa'da yaygın olarak Versailles sarayının kokusunun "Avrupa'daki tüm saraylardan eşsiz" (Memoirs: Duc de Saint-Simon )olduğu söylenirdi. 1768 yılına kadar da sarayda işleyen tuvalet yoktu. 1789 yılında Fransız Devrimi'nden sonra bütün sarayda sadece 9 tane tuvalet vardı ve bunlar sadece kral ve yakın aile üyelerine aitti. Sarayın geri kalan çalışanları lazımlık kullanırdı ve bu kokular daire ve genel atmosfer ile çalışanların giysilerini tamamen sarardı. Yasaklanmış olmasına rağmen lazımlıklar genellikle çalışanlar tarafından oda pencerelerinden dışarı boşaltılırdı.
Peyzaj ve Bahçe
Versailles sarayının peyzaj mimarı, aynı zamanda Vaux sarayının peyzaj mimarı olan André Le Nôtre dur.İtalyan stili bahçeler Fransa’ya 17’nci yüzyılda girdi ve yörenin iklim ve etnik karakteristikleri ile yoğruldu. Fakat yine de İtalyan stilinin temelinde herhangi bir değişiklik olmadı. Sonunda ‘Fransız bahçesi’ adıyla anılan Fransız stili ortaya çıktı. Bu oluşum sürecinde ünlü bahçe mimarı Le Notre ‘nin de büyük katkısı olmuştur
Le Notre ‘un planı sarayın batısındaki Versailles kasabası tarafından başlar. Paris ve Saint-Cloud’dan Versailles gelen üç yolda sarayın ön avlusundaki kralın atlı heykeline doğru yönelmişlerdir ve üçü de bu alanda birleşirler.
Batı stilinin temsilcisi ‘formal bahçelerde hayati önem, geometrik ve simetrik düzenlemelere yüklenmişti.İtalyan bahçeleri de simetrik bahçeler kapsamında gelişmiş örneklerdendirRönesans ve barok mimarilerinde o kadar önemli olan merkezi plan en müsait uygulama asrın en önemli örneği olmuştur. Kasaba üç geniş cadde tarafından bölünür, diğer yollarda dik açılarla kesişirler. Sarayın kasabaya bakan cephesinde, ahırlar ve servis avluları bulunmaktadır.Dekoratif bahçe çok akıllıca arka tarafa yerleştirilmiştir. Büyük kanalın çevresine toplanmış olan asimetrik planlı arka bahçe sonradan yapılan şehircilik planlarında da etkili olmuştur. Haç şeklinde olan Büyük Kanal, 2 mil uzunluğunca ormanlar arasından geçiyordu. Ağaçlar arasında, sonsuz paralel veya radyal yollar bunların etrafında budanarak şekillendirilmiş yeşillikler tarafından sınırlandırılan çiçek paralelleri, su bahçeleri, merdivenler ve köşkler vardır. Bahçenin Barok planı tabiata böylesine hükmetmekle, büyük kralın şanını da belirtmiş oluyordu. Zira Büyük Kanaldan saraya uzanan büyük caddenin aksında kralın yatak odası vardı ve bu oda aslında kompozisyonun merkeziydi. Geniş teraslamalar, yolların perspektivlemeleri, bitkilerin ağaçların düzeni, su oyunlarının hepsi bir geometrik düzen içerisindedir. Le Notre amacını gerçekleştirmiş ve tabiata hakim olmuştur