Notes

Verinin organize olarak tutulmasıınıı, güncellenmesini ve saklanmasını gerektiren her uygulama veritabanı yaratmak zorundadır.
-Okul
-Tc vatandaşları

Bir veritabanı, veriler(data) ve kendi yapısını açıklayan metadata denilen iki bölümden oluşur.
Metadata, veritabanı içinde veritabanının yapısını açıklayan veridir.
Metadata verilerin nasıl tutulacağı, nasıl sıralanacağını ve verilerin birbirleri ile ilişkilerinin nasıl olacağı gibi
tanımlardan oluşur.

Dosyanın yapısı, her veri kaleminin depolanma formatı ve veriler üzerindeki çeşitli kısıtlar tanımlar.
Ex: Maaş negatif olamaz

Veritabanı tablolarını yaratmak, bu veride değişiklik yapmak ve geçersiz verileri silmek gibi işlemlerin yapılmasını sağlayan
ve veritabanının yönetimini sağlayan yazılım sistemleri: VTYS, olarak adlandırılır.

VTYS'nin amacı:
-Veri tablolarının bütünleşik olarak güvenli biçimde saklanması ve işlenmesidir.
-Veri tabanı yaratıldıktan sonra yetkili kişilerce kullanılmaya başlanır. Bu kişiler ve yetkileri veritabanı yöneticisi tarafından belirlenir.
Veri tabanının güvenliği ve bakımı yine bu kişi tarafından sağlanır.

Veritabanının getirdiği kolaylıklar:
-Gereksiz veri tekrarını önler. Veriler ilişkisel olarak tutulduğundan verilerin farklı tablolara tekrar tekrar girilmesi önlenir. (Data Redundancy)
-Aynı verilerin tekrarı önlendiğinden RAM ve HDD israfını önler.
-Veritabanı sistemlerinde veriler üzerinde işlem yapmak için sorgulama dili "SQL" kullanılır.

-Veri bütünlüğü sağlanır (Data Integrity) verinin doğruluğunu ve tutarlılığını anlatmaktadır.
-Veri bir bütün olarak yönetilir. Veritabanı nesneleri başka başka uygulamalar tarafından paylaşılabilir.
(Hepsi aynı yere bağlı şekil bunu anlatıo)
A---|------|
B---|xxx |
C | |

-Eski dosya sistemlerine göre daha hızlı ve güvenlidir.
-Uygulama programlarından bağımsız olarak çalışmasıdır.
-Verilerin daha güvenli saklanmasını sağlar.
-Verilerin yedeklenmesi ve onarılması daha kolaydır.

Veritabanı tablolarını yaratmak, bu veride değişiklik yapmak ve geçersiz verileri silmek gibi işlemlerin yapılmasını sağlayan
ve veritabanının yönetimini sağlayan yazılım sistemleri: VTYS, olarak adlandırılır.

VTYS'nin amacı:
-Veri tablolarının bütünleşik olarak güvenli biçimde saklanması ve işlenmesidir.
-Veri tabanı yaratıldıktan sonra yetkili kişilerce kullanılmaya başlanır. Bu kişiler ve yetkileri veritabanı yöneticisi tarafından belirlenir.
Veri tabanının güvenliği ve bakımı yine bu kişi tarafından sağlanır.

Veritabanının getirdiği kolaylıklar:
-Gereksiz veri tekrarını önler. Veriler ilişkisel olarak tutulduğundan verilerin farklı tablolara tekrar tekrar girilmesi önlenir. (Data Redundancy)
-Aynı verilerin tekrarı önlendiğinden RAM ve HDD israfını önler.
-Veritabanı sistemlerinde veriler üzerinde işlem yapmak için sorgulama dili "SQL" kullanılır.

-Veri bütünlüğü sağlanır (Data Integrity) verinin doğruluğunu ve tutarlılığını anlatmaktadır.
-Veri bir bütün olarak yönetilir. Veritabanı nesneleri başka başka uygulamalar tarafından paylaşılabilir.
(Hepsi aynı yere bağlı şekil bunu anlatıo)
A---|------|
B---|xxx |
C | |

-Eski dosya sistemlerine göre daha hızlı ve güvenlidir.
-Uygulama programlarından bağımsız olarak çalışmasıdır.
-Verilerin daha güvenli saklanmasını sağlar.
-Verilerin yedeklenmesi ve onarılması daha kolaydır.

Veri Tabanı Modelleri
1)Hiyerarşik model -> Ağaç yapısına benzer. Verileri bir ağaç yapısında saklar.
2)Ağ Modeli -> Bir kök(kayıt) ve köke bağlı dallar (kayıtlar) ve her dala bağlı diğer dallar şeklinde bir yapısı bulunmaktadır. IBM tarafından kullanılmıştır.
Ebeveyn-Çocuk ilişkisine dayanır. Hiyerarşik modeli örnek alır. Hiyerarşik modelin yetersiz kalmasından dolayı geliştirilmiştir.
Bir çocuk için birden fazla ebeveyn olabileceğini belirten modeldir.
Çizim 2.31

3)İlişkisel Model (Çizim 1.31)
Esnek ve güçlü bir model. Karmaşık olmayan bir model sunar. Veriler tablolarda saklanır. Bu tablolar arasında gerekirse ilişki kurulabilir. Bu modelde tablolara
direkt erişim var. Tablolar birbirlerine basit bir mantıkla bağlı olabilir. Bu da veriye erişimi ve verinin saklanmasını basitleştirir. Bir tablo birden
fazla tablo ile ilişkili olabilir.

VARLIK İLİŞKİLİ MODELİ
Varlık: var olan ve diğer varlıklardan ayırt edilebilen bir nesnedir.
ex: -Belirli bir kitap
-Bir öğrenci
-Veritabanı dersi
-Burak
Varlık dizisi: Aynı türdeki varlıklar bir varlık dizisi ya da bir başka deyişle varlık kümesi oluşturur. Ex: Bir okuldaki tüm öğrenciler
"öğrenci", bu okuldaki tüm dersler "ders" isimli varlık olarak değerlendirilebilir.Çok sayıdaki öğrenci topluluğunda bir varlık oluşturur.
Örneğin "Burak" bir varlık olmasına karşılık onun yer aldığı "Öğrenci" tanımda bir varlık olarak değerlendirilebilir.

İlişki: Varlıklar arasındaki bağlantıya ilişki denir. Örneğin "Burak" varlığı ile "Dersler" varlığı arasında bir ilişki vardır. Çünkü
"Burak" bir öğrencidir ve aldığı dersler "Dersler" varlığı ile gösterilmektedir.

İlişki kümesi: aynı türdeki ilişkilerin bir kümesidir. Biçimsel olarak bu A >= Z varlık seti üzerindeki bir matematiksel işiki olarak
ifade edilebilir. Aynı tür ilişkilerin oluşturduğu kümeye ilişki kümesi diyoruz ve bu ilişki kümesini R ile gösteriyoruz.

--Not 1 ---

Bu iki küme arasındaki ilişki, öğrencilerle dersler arasında olan ilişkidir. Tüm dersler ile tüm öğrenciler arasındaki ilişki kartezyen
çarpımı ile gösterilir. Kartezyen çarpımı, iki küme arasındaki olası tüm çiftleri ifade etmektedir.

--Not 2--

Nitelik: Bir varlık çok sayıda nitelik yardımıyla tanımlanabilir. Örneğin "Personel" varlığı,
- Personel numarası
- Adı ve Soyadı
- Adresi
- Sgk numarası
- Geliri

Etki Alanı: (Domain) Niteliğin aldığı değerlere etki alanı (Domain) adı verilir. Örneğin "Personel" varlığının "Adı ve soyadı" niteliği,
birçok personelin adını ve soyadını içeren bir dizidir.

--Not 3--

O halde nitelik, matematiksel anlamda bir fonksiyon olarak da değerlendirilebilir. Bir varlık kümesinden bir etki alanına eşlendirmeyi
sağlar. Bu sayede her valrık, nitelik ve veri değeri olarak veri çiftleri biçiminde gösterilebilir. Örneğin "Personel" varlığı,
(nitelik, etki alanı)
(Personel_no,100)
(Adı ve Soyadı, Burak ÖZKAN)
(Adresi, ... sokak ...)
...
şeklinde ifade edilebilir.

Türteilen Nitelik: Bir nitelik kullanılarak bir başka varlık niteliği elde edilebiliyorsa, bu yeni niteliğe "Türteilen Nitelik" denir.
Örneğin "Personel" varlığının doğum tarihi niteliğinden yararlanıarak "yaş" niteliği elde edilebilir.
Bulunulan yıldan doğum tarihi çıkartılarak personelin yaşı bulunabilir. Öyleyse "yaş" isimli bir nitelik tanımlamaya gerek yoktur.
Doğum Tarihi -> yaş

Çok değere sahip nitelik:
Bir nitelik birden fazla değer ile eşlenebiliyorsa, çok değere sahip, sahi nitelik denir. Ex: Personelin "Son Okuduğu Kitaplar"

Birleşik Nitelik: Birden fazla nitelik birleştirilerek yeni bir nitelik oluşturabilir.
Bostancı Mehmet Şevki Paşa Cad.
İSTANBUL

ROL: Bir ilişki, varlığın bir fonksiyonu ise buna rol adı verilir. Örneğin "Personel" varlığı hem yöneticileri hem de işleri
kapsayacaktır. Bu varlıklar arasında bazıları diğerlerinin yöneticisidir.
(Yönetici, işçi)
çiftleriyle karakterize edilir. Ancak bu çiftler arasında (işçi, yönetici) çiftleri göz ardı edilir.

Varlıkların Eşlendirilmesi:
Birden - Bire (One to One)
Birden - Çoğa (One to Many)
Çoktan - Bire (Many to One)
Çoktan - Çoğa (Many to Many)

1)Birden - Bire: A varlık kümesi içindeki bir varlık, B varlık kümesi içindeki sadece bir varlık ile ilişkili ise ve B varlık kümesindeki
bir varlık A varlık kümesi içinde sadece bir varlık ile ilişkili ise birden - bire ilişki denir.
--Not 5--

2)Birden - Çoğa: A kümesi içindeki bir varlık B kümesi içindeki birden fazla varlık ile ilişkili ise bu eşleşmeye birden çoğa
ilişki adı verilir. Bu durumun tersi geçerli değildir. Yani B kümesindeki bir varlık A kümesindeki sadece bir varlık ile eşleşebilir.

3)Çoktan - Bire: A kümesindeki birden fazla varlık B kümesindeki bir varlık ile ilişkili ise, bu eşleşmeye çoktan bire ilişki denir.

4)Çoktan - Çoğa: A varlık kümesi içindeki bir varlık B varlık kümesi içindeki birden fazla varlık ile ilişkili ise ve B kümesindeki
bir varlık A kümesindeki birden fazla varlık ile eşleniyorsa çoktan - çoğa ilişki denir
A= {Çocuklar}
B= {Anneler}