Notes

Quy Tắc Sử Dụng Dấu Gạch Ngang, Dấu Gạch Nối, Dấu Phẩy Và Dấu Chấm Phẩy








https://bpackingapp.com/quy-tac-su-dung-dau-gach-ngang-va-dau-gach-noi-dau-phay-va-dau-cham-phay/ ">Dấu gạch ngang & gạch nối, phẩy và chấm phẩy tưởng chừng đơn giản và dễ dàng nhưng lại dễ nhầm lẫn.

Ngay từ trong năm đầu tiểu học, tất cả chúng ta đều đã được học về dấu chấm, dấu phẩy, dấu chấm lửng, dấu chấm than,….




có thể nói rằng, dấu câu có vai trò rất chi là quan trọng, có chức năng phân tách các bộ phận trong câu, giúp phân biệt các kiểu câu với nhau. mặc dù thế, không phải người nào cũng sử dụng đúng và đủ các dấu câu này. đặc biệt là trong các công việc nhận thấy, sử dụng dấu gạch ngang & dấu gạch nối, dấu phẩy & dấu chấm phẩy. bài viết này Bpackingapp.com tổng hợp vừa đủ những QUY TẮC SỬ DỤNG của những dấu này.


1. nhận biết dấu gạch ngang & dấu gạch nối

1.1. Khái niệm

Từ điển tiếng Việt (Hoàng Phê chủ biên (2003), NXB Thành Phố Đà Nẵng, tr.370) đã định nghĩa: “Gạch ngang d. Dấu gạch ngang ( – ), dài bằng hai dấu nối, thường được sử dụng để viết tách riêng ra thành phần chú thích thêm trong câu hoặc để viết ghép một đội hợp hai hay nhiều tên riêng, hai hay nhiều số cụ thể; lúc đặt ở đầu dòng thì dùng để viết nhận biết các lời đối thoại, những phần liệt kê hoặc phần trình bày”.


Cũng theo Hoàng Phê (2003): “Gạch nối d. Dấu gạch ngang ngắn ( – ) hay sử dụng để nối những thành tố đã được viết rời của một từ đa tiết phiên âm tiếng nước ngoài”.


Về bản chất, chỉ có dấu gạch ngang là dấu câu, còn dấu gạch nối là quy định chính tả, thường được sử dụng trong từ. Để có thể nhận thấy rõ nét hơn, tất cả chúng ta sẽ tới với quy tắc sử dụng và hình thức của dấu gạch ngang và dấu gạch nối.

chú ý: Dấu gạch ngang và gạch nối có mặt trong hàng triệu ngữ điệu trên thế giới, mỗi ngữ điệu sẽ có những quy tắc riêng. Trong nội dung bài viết này, chúng tôi chỉ đề cập tới quy tắc sử dụng của hai loại dấu này trong tiếng Việt.


1.2. Hình thức

Dấu gạch ngang Dấu gạch nối Độ dài( – ) Dài hơn( – ) ngắn thêm một đoạn khoảng cách với chữ Giữa dấu gạch ngang với chữ cái có dấu cách. Giữa dấu gạch nối với vần âm không tồn tại dấu cách. Viết hoa vần âm liền sau: Sau dấu gạch ngang chỉ viết hoa những danh từ riêng & các chữ đầu dòng. Sau dấu gạch nối thường không cần viết hoa


Ví dụ: Hà Nội – TP sài thành, Ốt-xtrây-li-a


1.3. Quy tắc sử dụng

Dấu gạch ngang & dấu gạch nối, ngay cả trong tên thường gọi và hình thức đều rất dễ khiến nhầm lẫn. Vậy, cách rất tốt để nhận ra hai loại dấu này là hiểu đúng những quy tắc sử dụng của chúng.



Dấu gạch ngang


– khắc ghi chỗ ban đầu tiếng nói liên đới của nhân vật trong cuộc hội thoại, đặt ở đầu câu.


Ví dụ: – Bạn thấy tiếng Việt có hay không?


– Tôi thấy tiếng Việt hay rất chi là.


– lưu lại các ý trong một đoạn liệt kê, đặt ở đầu dòng.


Ví dụ: danh sách những đồ ăn đường phố khét tiếng của nước ta gồm:


– Phở bò


– Bún chả


– Bánh mì


– lưu lại bộ phận chú thích, giải thích trong câu, đặt tại giữa câu.


Ví dụ: Áo dài – âu phục truyền thống của nước ta.


– Chỉ sự ngang hàng trong quan hệ, đặt tại giữa câu.


Ví dụ: mối quan hệ hữu nghị việt nam – Cu Ba ngày càng gắn bó.


– Nối các từ nằm ở trong một liên danh, đặt ở giữa câu.


Ví dụ: Chuyến Du Lịch Đà Nẵng – Hội An thật tuyệt vời.


– Nối những số nằm ở trong một liên số hay 1 khoảng tầm số, đặt ở giữa các số.


Ví dụ: Thời kỳ chống đế quốc mỹ (1954 – 1975).


nhiệt độ dao động trong vòng 35 – 40 0C.



Dấu gạch nối


– Nối những tiếng trong phiên âm các từ nước ngoài.


Ví dụ: Ghi-đông, ki-lô-mét, A-lếch-xan-đrơ,…


– Nối các số lượng chỉ ngày, tháng, năm.


Ví dụ: ngày hôm nay là ngày 20-02-2020.


Dấu gạch ngang có nhiều chức năng và khoanh vùng sử dụng hơn dấu gạch nối. Trong đa số những trường hợp, chúng ta sẽ sử dụng dấu gạch ngang.


2. nhận thấy dấu phẩy & dấu chấm phẩy

2.1. Khái niệm

Từ điển tiếng Việt (Hoàng Phê chủ biên (2003), NXB Đà Nẵng, tr.775) đã giải thích: “Phẩy d. Dấu “,” dùng làm dấu câu, chỉ một quãng ngắn tương đối ngắn, phân ranh giới giữa một trong những thành phần trong nội bộ câu; hoặc dùng làm dấu đặt trước số lẻ trong những thập phân”.


trong những khi đó, dấu chấm phẩy được định nghĩa như sau: “Chấm phẩy d. Dấu câu bao gồm một chấm ở trên & một phẩy ở dưới ( ; ), hay được dùng để phân những bộ phận độc lập kha khá cho câu. (Hoàng Phê chủ biên (2003), “Từ điển tiếng Việt”, NXB TP. Đà Nẵng, tr.140)


đối với tình huống này, cả phẩy và chấm phẩy đều là dấu câu. Về hình thức, chúng ta có thể dễ dàng và đơn giản nhận ra, nhưng lúc nào dùng dấu phẩy, lúc nào dùng dấu chấm phẩy lại là 1 trong luận điểm không dễ để nhận biết. sau đây sẽ là hình thức & quy tắc sử dụng của hai dấu câu này.


2.2. Hình thức

Dấu phẩy Dấu chấm phẩy Ký hiệu( , )( ; )


Viết hoa chữ cái liền sau Sau dấu phẩy & chấm phẩy phải có 1 dấu cách.

chữ cái liền sau không cần viết hoa, trừ trường hợp danh từ riêng. Như dấu phẩy


Ví dụ: ngày hôm nay, tôi đến lớp (không cần viết hoa).

Lan, Nga và tôi đang ngồi xem phim (viết hoa tên riêng). Cốm không hẳn thức quà của người vội; ăn cốm phải ăn từng chút ít, thong thả và ngẫm nghĩ. (Thạch Lam)


2.3. Quy tắc sử dụng

tất cả chúng ta sẽ sử dụng dấu phẩy & dấu chấm phẩy trong số tình huống như sau:



Dấu phẩy


– ghi lại ranh giới giữa một từ ngữ và bộ phận chú thích của chính nó.


Ví dụ: Em cực thích Tôn Ngộ Không, nhân vật chính trong bộ phim Tây Du Ký của Ngô Thừa Ân.


– chia cách những vế câu trong câu ghép.


Ví dụ: Hễ con chó đi chậm, con khỉ liền cấu hai tai chó giật giật.


– phân làn các bộ phận cùng chức vụ trong câu (cùng làm chủ ngữ, vị ngữ,…).


Ví dụ: Tre xung phong vào xe tăng, đại bác. (Thép Mới)


– ngăn cách giữa phần tử chính & thành phần phụ (hô ngữ, trạng ngữ,…) trong câu.


Ví dụ: Từ xưa đến thời điểm này, nhân dân ta luôn có cổ điển hiếu học.


– so với số, đặt sau chữ số hàng đơn vị để tạo thành số thập phân.


Ví dụ: Số thập phân 42,01.



Dấu chấm phẩy


– chia cách những bộ phận trong phép liệt kê phức hợp.


Ví dụ: Nhạc cụ cổ điển việt nam bao gồm đàn bầu, đàn nguyệt, đàn nhị, đàn tam; trống cái, trống cơm, trống đế; sáo trúc, sáo bầu, sáo mèo.


– đánh dấu ranh giới giữa hai vế của 1 câu ghép có kết cấu phức hợp.


Ví dụ: Cốm Chưa hẳn thức quà của người vội; ăn cốm phải ăn từng chút ít, nhàn hạ & ngẫm nghĩ. (Thạch Lam)


Tuy cùng phân cách những vế trong câu ghép và các ý trong phép liệt kê nhưng dấu chấm phẩy thường phân tách các ý lớn và phức tạp hơn dấu phẩy, các ý này cũng hoàn toàn có thể tồn tại hòa bình. Đối với sự đọc, dấu phẩy sẽ ngắt hơi ngắn lại so với dấu chấm phẩy.


Trên đấy là những quy tắc sử dụng & cách phân biệt của dấu gạch ngang & gạch nối, dấu phẩy & dấu chấm phẩy được Bpackingapp.com chỉnh sửa và biên tập, tổng hợp từ Sách giáo khoa Tiếng Việt & những nội dung bài viết trong trang ngôn từ học & tiếng Việt. hy vọng, qua bài viết, các người hâm mộ sẽ hiểu hơn về phong thái sử dụng của bốn loại dấu này. Chúc các bạn một ngày tốt lành!











Website: http://bpackingapp.com