Notes

Lider Olmak

Lider olmak kolayca kazanılabilecek bir özellik-yetenek değildir. Kimileri lider olarak doğar, kimileri lider olarak yetişir, kimileri lider olmak ister.

Lider olmak isteyen insan öncelikle; sorumluluk almayı, denge kurmayı, insan yönetmeyi ve çözüm bulmayı bilmek zorundadır. Bu dört maddeden de bahsedeceğim. Zaten bu bileşenler kafanda oturduğu zaman lider olmanın gereksinimlerini öğrenmiş olacaksın. Geriye kalan pratik yapman.

1- Sorumluluk Almak:
Sorumluluk almak her liderin asli görevidir. Gerektiğinde 20 kişilik bir ekibin en gereksiz elemanı için bile sorumluluk alacaksın. Çünkü ekipteki 20 kişinin de aklında aynı şey olmak zorunda; bu herif bizi koruyabilir, buna güvenebiliriz. Adamın tekeri patladıysa gideceksin, işi yetişmiyorsa yardım edeceksin. O filmlerde görünen, kendi yolunda giden ama etrafında onlarca insan olan tüm lider karakterler kamera arkasında ekibi ile ilgilenip, sorumluluklarını yerine getiriyor. Örneğin, askerde bir sorun olduğu zaman komutan çözer, ilk komutan ordadır. Çünkü adam komutan, sorumluluk almazsa komutanlık da edemez. Ekibin ilk komutanın orada olacağını bilmesi gerekiyor, bir olay peyda olduğunda ilk komutan orda olmak zorunda. Özet olarak; halkanın her parçası için sorumluluk almak zorundasın, adamların hepsine bir faydan dokunacak ki; sana güvenip, sırtlarını yaslayabilsinler.

2- Denge Kurmak:
İnsanların arasında denge kurmak ve gerektiğinde birisine görev verip, diğerini işten azat etmek liderliğin en önemli gereksinimlerinden biri. Grubun içinde faydalı-faydasız insanlar her zaman olacaktır, sen denge kurmazsan bu tipler birbirine karışır ve grup altüst olur. Grubun içindeki insanlar ihtiyaç anında kime başvuracağını bilmek zorunda. Gruptan biri arabası bozulduğunda Ali'yi, yolunu kaybettiğinde Murat'ı arayabileceğini bilmek zorunda. Eğer grupta lider yokken bir paylaşım, aktivite olmuyorsa o grup ölecektir. Bunun için de grupta denge kuracaksın. Denge kurmak için kişilere üstesinden gelebileceği grup için faydalı ufak görevler verirsin, ve bu görevlerin sonunda kişi kendisini gruba ait hisseder ve kendisini grup için çalışmaktan alıkoymaz (bkz: Benjamin Etkisi). Eğer sen dengeyi bozup, kişiler ile alakası olmayan görevler verirsen grubun içinde erozyona yol açarsın. Herkes gruba kendince faydalı olursa, yeteri kadar emek gösterirse o grup ayakta kalır ve insanlar gruba bağlı hissetmeye devam eder.

3- İnsan Yönetmek:
İnsan yönetmek; çoğunlukla beynin kendisi yaptığı ve refleksif bir gereksinimdir. Grubun içinde bir ayrılık, tartışma olduğu zaman en az zayiat ile tartışmadan ayrılmak veya grubun istikrarını sağlamak için büyük hesaplamalardan ziyade kafada biten beyinsel hesaplamalar gerekir. Bunun için insanları tanıman gerekiyor. Ali'nin, Murat'ın vereceği tepkileri öngörmen ve buna göre davranman gerekiyor. Bir ihtiyaç çıktığı zaman lider olarak senin sözünü ve senin kararını bekler insanlar. İnsanları hiç görevlendirmezsen iktidarsız bir lider olursun, eğer haddinden fazla görevlendirirsen itaatsizlik boy gösterir, ve yine iktidarsız bir lider olursun. Bunun için verilecek destansı formüller yok, bunu öğrenmek için pratik yapacaksın. Yanılmadan, yanlış karar verip sonuçlarını görmeden bunu öğrenemezsin.

4- Çözüm Bulmak:
Burada tek tek "şu durumda şunu yap" diye anlatmayacağım. Çözüm bulamayan adam liderlik yapamaz, çözüm bulmak da hızlı düşünmeyi, iyi analiz etmeyi ve öngörü yeteneğini gerektirir. Bu yetenekler öyle üstüne makale yazılacak cinsten değil. Aynen diğerleri gibi; üstüne gittikçe gelişir bunlar, başka formül yok. Genel olarak bulmaman gereken çözümlerin birkaçından bahsedeceğim. Eğer diğerlerini de merak edersen Soru-Cevap'ta sorarsın. Öncelikte etkili bir çözüm olsa dahi, bir kişiye haddinden fazla yüklenme. Bir sorunu çözmek için halkanın tek parçasına yüklenirsen zincir kopar. Diğer üyeler de "zamanı gelince bizi de bu şekil harcar" düşünesine girerse grubun istikrarı düşer. Ve kendi ihtiyaçların için insanları çıkarları olsa dahi aşırı şekilde kullanamazsın. Eğer bu iki hatayı yaparsan grup istikrarsızca ilerler, ve ölür. Dediğim gibi çok örnek verilebilir, o yüzden sorun varsa Soru-Cevap'ta sor. Esas cevapları orada veririm.

Şimdi bunları okurken bazı insanların bu zor dediğini duyuyorum. Evet zor, zaten güzel olan bu. Bunu okuyan 10 adamdan belki sadece 1'i gerçekten lider olabilir. Liderlik zeki ve alfa insanların işidir, eğer herkesin yapabileceği bir şey olsaydı liderlik kavramı bir ayrıcalık ve meziyet olmazdı. İnsanlar hipergaminin en üst noktasında olan liderleri arzulayıp, onları örnek almazdı. Bu yüzden ağlamak zırlamak yerine oku ve pratik yap. Belki lider doğmadın, belki kimse sana bu fırsatı vermedi, anan baban seni iyi yetiştiremedi, olabilir. Hangimiz lider olarak yetiştik ki? Toplumda kim lider olarak yetişmiş de liderlik etmiş? En fazla %0.1. Çalışmadan, ter dökmeden, kasmadan lider olunmuyor.