Notes

1- İslam'da açıkça belirtilen "Dinde zorlama olmaz." kuralını uygulayan sufiler ve alimler islam'ın açık olan emrine karşı gelmeyerek Anadolu'nun islamlaşmasında hoşgörülü ve yardımsever davranıp, ilimlerle uğraşıp insanlar için sosyal müesseseler oluşturup topluma kendi rızalarıyla hak din olan İslam'a sempati duymalarını sağlamıştır ve böylece Anadolu'nun İslamlaşmasında önemli etkileri olmuştur.

2- Vehhabilik tarikatı, 18.yüzyılda kurulmuş olup diğer tarikatların aksine Osmanlı içi İslam'ı yayma ve yaşatmaktan çok Mekke, Medine ve Taif'i işgal ederek ve muhalif bir tutum sergileyerek Osmanlı'ya ve halkına zarar vermiştir.

3- Osmanlı'da "Askeri Bürokrasi" anlamına gelen Seyfiye sınıfı askeriyeyi temsil ederdi. Osmanlı Devleti fetih ve gaza temeli üzerine oturtulduğu için uzun süre seyfiye, yönetici sınıfının en etkili kanadını oluşturdu.

4- Egemen güç olan devlet veya yönetim otoritesi yıkılmaması, sarsılmaması ve yönetim içi farklı görüşlere sahip olup ayrımcılığın başlamaması için tek tip düşünceye sahip olduğu için dini farklı yorumlayan tarikatlar, meshepler ve kişilerin dini kullanarak toplumu manipüle ederek bu egemen güç olan devlet veya yönetime karşı kendi yorumladığı inançlarının kabul görmesi için isyana başvurmuştur.

5- Babai Ayaklanması ya da diğer adıyla Baba İshak Ayaklanması Baba İlyas Horasani ve müridi Baba İshak tarafından Maraş, Adıyaman, Kahta, Gerger, Elbistan, Doğanyol, Harran, Urfa, Amasya ve Tokat bölgelerindeki Türkmen kitleleri arasında yayılan 1240 yılında Türkiye Selçuklu Devleti'nin de çıkan isyandır. Başlangıçta Güneydoğu Anadolu’da ortaya çıkan, daha sonra Orta Anadolu’ya yayılan ayaklanmada kadın, erkek, çocuk ve yaşlılarla birlikte bir araya gelen kalabalık Türkmen grupları etrafı yağmalayarak ilerledi ve karşılarına çıkan Anadolu Selçuklu kuvvetlerini birçok kez yenilgiye uğrattı. En sonunda Malya Ovası’nda, Anadolu Selçuklu ordusu içinde yer alan Frenk paralı askerlerinin atılganlığı sayesinde Türkmen savaşçıların büyük çoğunluğu imha edilerek ayaklanma bastırılmıştır. Devlet büyük bir tehlikeyi bu şekilde atlatmış olmasına karşın bu başarının ağırlığı altında kalmış, Anadolu Selçuklu Devleti’nin Moğol İmparatorluğu’nun vassalı haline gelmesinin önünü açmıştır. Dahası bu olayı izleyen yüzyıllarda ortaya çıkan ve Babai hareketi olarak bilinen siyasi, toplumsal ve dini nitelikteki hareketin etkisi yıllarca sürmüştür.

-6 Tekke Edebiyatı, Türklerin İslamiyet’i kabulunden sonra Anadolu’da kendini göstermiştir. Tasavvuf düşünürlerine “mutasavvıf” denir. Mutasavvıflara göre, Allah’a bilmeden O’na ulaşılamaz. Anadolu'da ilk Mutasavvıflar olan Yunus Emre, Mevlana ve Hacı Bektaşi Veli başlayan edebi akımdır. Dini tasavvufi halk edebiyatı, Allah aşkı, doğruluk, nefse hakim olma, ahlak, toplum gibi konuları işler.

7- Divan Edebiyatı, Osmanlı'da saray ve çevresinde kullanılan katı kurallara sahip olan şiir ağırlıklı sevgi, aşk, özlem gibi konular işlenen bir ebedi akımdır. Baki, 16.yüzyılın en önemli şairlerinden birisi olurken Fuzuli yalnız 16.yüzyılın değil bütün Divan Edebiyatının en önemli ve en büyük şairidir.

8- Yukarda verilen metin okunduğunda aşağıda şıklarda olan "B)" seçeneğinde yazan yargının yukardaki metinde olmadığı apaçık bir şekilde belli olmaktadır.

9- Sempozyumda yukardaki bilgileri veren Osmanlı tarihçisinin savunduğu tez kısaca "herkes yeteneğine ve bilgisine göre iş yapmalıdır" olarak açıklayabiliriz. Seyfiye Sınıfı, Osmanlı Devletinin orduyla ilgili sorumlu Divan bölümüdür. Yani bu teze göre ekonomiden anlayan birisi seyfiye üyesi olamaz. Seyfiye üyesi olması için bu tezin savunduğu kriterleri karşılamalıdır yani kişinin askerî, bilgi ve birikimi olması gerekmektedir.

10- Yukarda verilen bilgiler arasında üç adet önemli bilgi vardır bunlar ;
¹* Sistematik öğretim kurumlarında eğitim alan ilmiye ve saray çevreleri yazılı kültüre daha çok hakim iken, tekkelerdeki akşam sohbetlerinde hocaları dinleyen halk sözlü ürünlerle kültürleniyordu.
²* Bu iki kültür arasındaki biçimsel farklılık, içerikteki birlikteliğe engel olmuyordu.
³* Halka sade dille kültür aktarımı yapan hocalar da, yazılı kültür ürünlerinden besleniyorlardı.
Metinde anlatılan bu üç adet önemli bilgiye göre verilen düşüncelerden sadece II. yargıya ulaşabiliriz.