Notes

Kanun yapım sürecinin mutfağını komisyonlar oluşturur. Komis-
yonlarda gerekli inceleme ve araştırmalar yapıldıktan, enine boyu-
na görüşülüp tartışıldıktan sonra kanunlar Genel Kurul’da görüş-
meye hazır hale getirilmektedir. Bu amaçla kimi zaman alt komis-
yonlar kurulmakta ve daha derin inceleme ve araştırmaların yapıl-
ması sağlanmaktadır.

Komisyonlar yasal dayanak açısından Anayasa, İçtüzük ve ka-
nunla kurulurlar.
Komisyonların tümü kanun yapımı ile ilgilenmezler; bu komis-
yonlar kuruluş kanunlarında kendilerine yüklenen görevleri ye-
rine getirirler. Bazı komisyonlar ise sadece tasarı ve teklif görü-
şürler, bunlar yasa yapımı ile ilgili komisyonlardır. Tasarı ve tek-
lif görüşme yetkisinin yanısıra bir takım özel görevleri de bulu-
nan komisyonların varlığını da belirtmek gerekir.
Komisyonlar sürekliliklerine göre de geçici ve sürekli komisyon-
lar olmak üzere ikiye ayrılırlar. Sürekli komisyonlar “Daimi Ko-
misyon” ya da “İhtisas Komisyonu” olarak da bilinirler. Geçici
komisyonlar olan meclis araştırması ve soruşturması komisyon-
ları ise belirli bir süre için kurulurlar.

Yasa yapımı ile ilgili komisyonlar esas ve tali olmak üzere iki-
ye ayrılır. Esas komisyonlar nihai kararı veren komisyonlar, tali
komisyonlar ise esas komisyona sadece görüş bildiren komisyon-
lardır
Bu nedenle esas komisyonlar tasarı ya da teklifi bütün ay-
rıntılarıyla ve bütün maddeleriyle görüşmek zorundayken, tali ko-
misyonlar tasarı ya da teklifin sadece kendilerini ilgilendiren yönü
üzerinde görüş bildirirler.

Komisyonların üye sayıları –Plan ve Bütçe Komisyonu’nun 40,
KİT Komisyonu’nun 35 ve Meclis Soruşturması Komisyonu’nun
15 olan sabit üye sayısı dışında- değişkendir. Bu sayılar her dönem
siyasi parti gruplarının tümünün komisyonda adaletli bir biçimde
temsiline olanak tanıyacak biçimde yeniden belirlenir.

Komisyon toplantılarına sadece komisyon başkanı tarafından
davet edilenler katılabilir. Komisyon başkanları, toplantılara ko-
misyon üyelerini, Başbakanlık ve ilgili bakanlıklar ya da yetki-
lendirilmiş hükümet temsilcisini, siyasi parti gruplarını, ilgili ko-
misyon başkanlıklarını ve kanun teklifinde imzası bulunan mil-
letvekillerinden ilk imza sahibini davet etmek zorundadır.
Komisyonlarda değişiklik önergesi verme ve oy kullanma hakkı
yalnızca komisyon üyelerine aittir.

Komisyonlara gönderilen tasarı ve teklifler görüşüldükten sonra
bir rapora bağlanarak Genel Kurul’a gönderilir.
Komisyon raporu iki bölümden oluşur: Birinci bölüm, komisyo-
nun gerekçelerini açıklayan rapor bölümüdür. İkinci bölüm, komisyonun kabul ettiği metinden oluşur. Komis-
yonca maddede hiçbir değişiklik yapmamışsa sadece maddenin
aynen kabul edildiği belirtilir.