Notes

Gündüz kılınan namazları çift rekat farz kılıp, akşam namazı ile tek rekat yapan,aynı şekilde gece kılınan namazları çift rekat farz kılıp, Allah'a yakınlaştıran vitir ile tek rekaat yapan Allah'a hamd olsun.gündüz kılınan tek rekatlı namaz (akşam)farz olduğu gibi,gece kılınan Vitir namazı da karara bağlanmış adil bir hüküm olarak farzdır. Salat-ü selam Allah'ın kendisi için çift ve teke yemin ettiği, ibadetinin sırlarında kalp gözünden perdeyi kaldırdığı Efendimiz Hazreti Muhammed'e(sav)olsun.Allah'ın rızası bütün ailesinin,ashabının,taraftarının üzerine olsun. Bundan sonra lutuf sahibi rabbinin rahmetine muhtaç kul Abdulğani Bin İsmail Nablusi (Allah onun elinden tutsun kendi yardımı ile ona destek olsun) diyor ki:bu insaf sahibi insanların faydalanması için bazı kardeşlerimin talebi ile Hanefi mezhebinde vitir namazının farz olduğunu açıklamak için yazdığım Risaledir.Bu risaleyi(keşful esrar fi feridetil vitr)diye isimlendirdim.Allah'tan beni doğruyu ifade etmeye muvaffak kılmasını ve yakınlık makamına ulaşmakla rızıklandırmasını istiyorum. Çünkü o kerem sahibi çokça verendir الوتر و harfinin fetheli ve kesreli şekilde okunması ile beraber çiftin tersi demektir. اوتر demek صلي الوتر vitri kıldı demektir.şeran; 3 rekattır.
ey kardeşim bilki farz iki kısımdır ameli farz, itikadî farz. amelî farzı inkar eden kişi Tekfir edilmez. itikadi farzı inkar eden kişi Tekfir edilir. Vitir namazı Ebu Hanife'nin görüşünde inkar edenin Tekfir edilmediği bir ameli farzdır. vitrin ameli farz olmasının manası itikadı yönden değil de sadece ameli yönden farz olduğuna hüküm verilmesidir. nasıl ki imam Şafi niyet ve tertibin abdeste inkar edenin tekfir edilmediği ameli bir farz olduğuna hüküm vermiştir. sadece amel yönünden bir farz olduğuna hüküm verilmiş olup onlar (niyet tertip) olmaksızın abdest geçerli olmaz. aynı şekilde İmam Malik'in görüşünde abdest ve gusülde ovalamak ta böyledir. Ahmed bin Hanbel'in görüşünde abdeste besmele çekmek ağza burna su vermek de böyledir. bunların hepsi (Niyet tertip ovalamak besmele ağza burna su vermek) bu imamların görüşünde ameli farz olup Bunlar olmadan abdest geçerli olmaz. ancak bunları inkar eden tekfir edilmez. işte bunun gibi Ebu Hanifenin görüşünde vitir İcma ile inkar edenin Tekfir edildiği itikadi farz olan beş vakit farz namaz üstüne Zait bir ameli farzdır.nasıl ki imam Şafii görüşünde niyet ve tertip üzerinde İcma edilen 4 itikadi farz üstüne Zait ameli farz olması gibi İmam Malik'in görüşünde ovalamak Ahmed bin Hanbel'in görüşünde besmele ağza ve burna şu vermek gibi. Imam şafii imam malık İmam Ahmed bin hanbelin abdest ve başka şeyler de ekledikleri gibi bunlar itikadi farz üstüne Zait olan ameli farzlardır.şerhul durerde musannif söyle dedi:farz lugatta kesmek, takdir etmek demektir. şeriatta ise kati bir delil ile lazım olan hükümdür.farzın hükmü Özürsüz bir şekilde terk eden azabı hak eder ve inkar eden tekfir edilir. ameli farz vitir gibi yapılmaması ile caizligi ortadan kalktığı şeye denir. çünkü vitri kılmadığını hatırlayan kişi sabah namazı kılamaz(sahibi tertibten dolayı) ilki itikadi farz ikincisi Ameli farz diye isimlendirilir. bunları abdest babında anlattı vitir ve Nafile namazlar babında dedi ki :vitir ameli bir farzdır itikadi bir farz değildir.ameli ve itikadi farz arasındaki fark daha önce geçti.vacip olarak rivayet edilmesinden Maksat budur.zahiriyye de şöyle geçmektedir:ilmen değil amelen farzdır.ilmen vaciptir.imam muhammed imam yusufun görüşünde sünnet-i müekkededir. itikadı farz olmamasından dolayı inkar eden Tekfir edilmez.farz olduğu için kaza edilir.Eğer sünnet olsaydı kaza edilmezdi.Farz namazda vitri hatırlamak (yani kılınmayan vitri hatırlamak sahibi tertip için )o farz namazı bozar.Eğer sünnet olsaydı farz namazı bozmazdı.vitir kılınır iken kılınmayan bir farz hatırlanırsa vitri Bozar.vitir namazı sünnet olsaydı vitir bozulmazdı.yatsı namazının iadesi için Vitir namazı iade edilmez. Eğer vitir sünnet olsaydı farza tabi olarak iade edilirdi.tenvirul absar adlı kitapta şöyle denilmiştir:vitir ameli olarak farzdır, itikadi açıdan vaciptir,subuti açısından sünnettir, İnkar Eden Tekfir edilmez.Farz namazda kaçırılmış vitri hatırlamak nasıl farzı bozuyorsa vitirde kaçırılmış farzı hatırlamak vitri bozar ve Vitir namazı kaza edilir.miskinin şerhul kenz kitabında şöyle denilmiştir:vitir vacipdir. imam yusuf İmam Muhammed sünnet-i müekkededir demişlerdir.Ebu hanife'den vitir ameli bir farzdır diye rivayet edilmiş yine bu hanife'den sünnet olduğu rivayet edilmiştir yani vitir namazının vacipliği sünnet ile sabit olmuştur.müsebbib yerine sebebi kullandı.ayni,kenz metnine yazdığı şerhte şöyle demiştir:Vitir namazı Ebu Hanife'nin görüşünde itikadi açıdan vaciptir, ameli açıdan farzdır,sebebi açıdan sünnettir. İmam Yusuf ve İmam Muhammed ve diğer 3 mezhep sahibi imamı Şafi İmam Malik İmam Ahmed bin hanbel sünnet-i müekkededir demişlerdir.vitir hakkında gelen haberlerin zahirinden dolayı İnkar Eden tekfir edilmez.vitir için ezan okunmaz, kamet getirilmez. Resulullah vitir buyurmuştur için Şöyle buyurmuştur:vitir her Müslümana vaciptir.Ebu dâvud rivayet etmiştir İmam hakim Bu hadis İmam buhari'nin şartları üzerinedir der.Resulullah şu hadisi de vitir içindir (en son kılacağınız namaz vitir olsun) İmam Buhari ve iman Müslüm Bu hadiste ittifak etmişlerdir.Bundaki Emir vücut ifade eden kelimedir.vacip olmasının sonuçlarından dolayı kaza edilir,herhangi bir özür olmaksızın binek üzerinde kılınmaz,vitir niyeti olmaksızın caiz olmaz, Ahad haberlerle sabit olduğundan ve şüpheden ari olmamasından dolayı vitri İnkar Eden tekfir edilmez.vitir yatsı namazı vaktinde Eda edilir yatsının ezanı vitir için yeterlidir.idahul kenz adli kitapta musannif şöyle demiştir Ebu hanife'den vitrin ameli farz olduğu sünnet olduğu vacip olduğu (Sahih görüş budur )rivayet edilmiştir imameyn vitir için gelen haberlerin zahirinden dolayı sünneti müekkede olup inkar eden Tekfir edilmez demişlerdir. vitir için ezan kamet yoktur sünnetin genelinde olduğu gibi vitirde cemaatle kılınmaz.3 rekaattede Fatiha zamm-ı sure okunur,yatsı vaktinde Eda edilir.Eğer vitir vacip olmasaydı hükümler tam tersi olacaktı. Resulullah'ın (Allah sizin için beş Vakit namazınıza bir namaz eklediği dikkat oda vitirdir onu muhafaza edin)hadisi (Allah size bir namaz zaid etti o da vitirdir yatsı ile fecrin doğuşu arasında kılın)hadisi Ebu Hanife lehine delildir. Rasulullah'ın (allah beş vakit namazınıza bir namaz ekledi) sözü vacip olduğuna delildir Çünkü bir şeye yapılan ekleme kendisini ekleme yapılan şeyin cinsindendir.eger onun cinsinden olmazsa ona ekleme yapılmış sayılmaz.meşhur olan ikinci rivayettir orada da farz namazlar üstüne yapılmış bir Zaid olduğu açıklanmamıştır dersen ben de cevap olarak derim ki:esrar adlı kitapta birinci rivayetin meşhur olduğu kesin ifade edilmiştir.Eğer ikinci rivayet meşhur olsa bile Resulullah orada bir ziyadeden haber vermistir.kendisine eklenen şey sınırlı olduğunda bir ekleme yapılır.Nafile namazlar ise sınırlı değildir. o zaman buradaki ekleme fazlara yapılmış bir eklemedir.eğer aynı şekilde sünnetlerde takdir edilmiştir burdaki ekleme sünnet namazlara olmaz mı dersen Ben de derim ki:ihtiyattan dolayı buradaki eklemenin farzları olması daha evladır. Çünkü burada Emir'in hakikati olan vaciplikle amel vardır ayñı şekilde tersi olmaz burda.hem sünnet namazlara hem de farz namazlara ihtimali olunca rasulullah'ın (Vitir Vacip bir haktır kim vitri kılmazsa Bizden Değildir) sözü bizim dediğimizi tayin ediyor.hasan basri ve tahaviden müslümanlar vitrin vacip olduğu konusunda İcma etmiştir görüşü rivayet edilmiştir.ibnu humam fethul kadir kitabında şöyle demektedir: doğrusu nafile namazlara vacip olduğuna dair bir delil olmamakla beraber vitrin vacip olduğuna dair bir delil var o da zikredilen rasulullah'ın şu hadisidir (Allah size bir namaz Zait kıldı dikkat O da vitir dir vitri yatsı vakti ile fecrin doğuşu arasında ki vakitte kılın) Bu hadis birçok sahabeden rivayet edilmiştir onlar:Amir bin As ukbe b amr İbn Abbas İbn'i Ömer Ebu Said El hudri Amir bin şuayb'ın babasından Onun da dedesinden rivayet ettiği hadiste harice Bin huzafe Ebu Basra elğıfari.
Ukbe ve amirden rivayet edilen Hadise gelince, ibn-i rahveyh onu müsnedin de rivayet etmiştir. suveyd b Abdülaziz bize rivayet etti kurre b Abdurrahman bize rivayet ettiği O da yezid b Habip ten oda Mersed bin Abdullah elyezeniyyden O da Amr Bin as ve ukbe bin Amir dan O da resulullah'tan şöyle rivayet etmiştir: Allah size Bir namaz zaid kıldı o namaz sizin için kırmızı develerden daha hayırlıdır o namaz sizin için yatsı vakti ile fecrin doğuşu arasındadır (o zaman kılınır)İbni main ve başkası Kurrenin zayıf olduğunu belirtmiştir.
İbni Abbas'ın rivayet ettiği hadise gelince o Hadisi taberani ve darekutni şu senetle rivayet etmişlerdir Nadır Ebu Amr O da ikrimeden O da İbni abbas'tan rivayet etmiştir darekutni bu hadisin nadrdan dolayı zayıf olduğunu söyledi İbn'i Ömer hadisine gelince darekutni İmam Malikin garipleri arasında zikretti humeyd bin ebi cundan dolayı zayıf olduğunu söylediği o hadis şudur Allah size bir namaz zait kıldı O da vitirdir
Ebu Said El hudri hadisi ise taberani rivayet etti ve İbn Abbas hadisinde olanların aynısı Bu hadiste de var
Amir bin şuayb'ın babasından Onun da dedesine rivayet ettiği hadis ise darekutni onu tahriş etmiştir o hadiste şöyledir Resullah sallallahu aleyhi ve sellem toplamamız ı emrettiği bizde topladık Allah'a hamd u Sena etti ve şöyle dedi Allah size bir namaz Zaid kıldı ve bize vitri emretti.bu hadisi darekutni muhammed b abdullah elarezmiden dolayı zayıf olduğunu söyledi.
ebu basranin rivayet ettiği hadise gelince hakimi o hadisi ebu levhanın amr b astan rivayet ettiği hadisten rivayet etmiştir.soyle dedi ebu basra elğifariyi resulullahtan şunu duydum derken işittim.allah size bir namaz zaid kıldı o da vitirdir onu yatsı ile fecrin doğuşu arasında kılın hariciyenin rivayet ettiği hadiste gelince hakim Ebu Davud Tirmizi rivayet etmiştir O Hadis şöyledir:bir gün Resulullah yanımıza geldi ve şöyle dedi: Allah size Bir namazda destek olmuştur yardım etmiştir o namaz sizin için kırmızı develerden daha hayırlıdır o namaz vitir dir o namazı sizin için yatsı namazı vakti ile fecrin doğuşu arasında kıldı (o zaman kılınır) hakim Bu hadis için sahihtir demiştir. Tabiin sahabiden yaptığı rivayete tek kaldığı için bu hadisi kitaplarına almamışlardır. tirmizinin bu hadis gariptir sözü hadisin sıhhatine engel olmaz. tirmizi kitabında hasendir sahihtir ğariptir sözünü birçok defa söylemiştir. İmam buhari'nin hadisi rivayet edenle karşılaşıp ondan hadis aldığı bilinmesinin şart koşmasına binaen bunların bazılarının diğerlerinden hadis işitildiği bilinmiyor sözünden dolayı bu hadisin kusurlu olduğu görüşüne gelince sahih olan hadisi rivayet eden kişi ile görüşme imkanın var olması ile yetinmelidir.İbni cevzinin bu hadisin İbn İshak ve Abdullah Bin Raşid den dolayı kusurlu olduğu ve darekutni nin ibnu raşidin zayıf olduğu nakledilmesine gelince İbni İshak Sikadır güvenilirdir. bizim ve muhakkik hadis alimleri yanında güvenilirliğinden şüphe yoktur. Eğer zayıf olduğu kabul edilse bile leys bin Said bin ebi Habip ona mutabaat etmiştir.
Said Elhudriden rivayet eden osman b affanin azatlı kölesi olan ibnu raşid elbasrinin zayıflığı hakkinda darekutniden gelen nakle gelince burdaki ravi haricenin ravisidir oda zufi olup adı ebu dahhak elmisridir onu sıkadan zikretti.leysin mutabaati ve açık bir şekilde ravinin zufi olduğunu söylemesi nesainin künyeler adlı kitabında geçen hadisin senedinde vardır. Bu açıklamalardan sonra bu hadisin sıhhat açısından en güzel yönle tam olmuştur Eğer böyle olmasa bile zayıf rivayetlerin çokluğunu onu hasen derecesine çıkarır Bilakis Bu zayıf kabul edilen rivayetler arasından bazıları hasendir hüccettir O rivayetler ibnu rahveyhin ve Kurrenin rivayetleri dir. Her ne kadar Ahmet Bin hanbel Onun için Münker hadis desede. Ibnu adi Onun için şöyle diyor Ben onun için Münker bir hadis görmedim ve kendisinde bir sıkıntı olmadığını ümit ediyorum ve İbni Hayyan onu sikadan zikretti.