Notes

https://outline.com/YKhk6w
https://outline.com/DFeWxs
https://outline.com/U9J4ka

--

Yatay ve Dikey Entegrasyon: Hem beyaz hem mavi yakalılar için; amaçsız ve tekrarlı insan gücünün kullanımını ortadan kaldırmaya yarayan, gereksiz bilgiyi insana ulaştırmadan saklayan sistemler.

---

3.8. Yatay ve Dikey Entegrasyon (horizontal/vertical integration)
Bilindiği üzere firmaların büyümesindeki en büyük faktör ekonomidir. Firmalar her zaman
varlıklarını korumak, riskleri azaltmak, büyüme hızını yükseltmek, piyasa değerlerini
maksimize etmek isterler. Bu amaçlar doğrultusunda şirketler birleşmeye giderek temelde
iki çeşit olan Yatay ve Dikey Entegrasyon kavramını ortaya çıkarmışlardır.
Yatay Entegrasyon
Yatay entegrasyon, müşteri tipi aynı olan farklı şirketler arasındaki birleşme, satın alma
veya devralmadır. Bu birleşmedeki asıl amaç, aynı müşteri tipine hitap eden bu şirketlerin
pazardaki paylarını arttırmaktır. Yatay entegrasyonu genelde genç girişimciler tercih
etmektedir. Bunun nedeni pazarda henüz müşteri profillerinin oluşmamasıdır. Bu
entegrasyon çeşidi rekabetin çok fazla ve ürünün modasının geçme hızının yüksek
olmasıdır. Şirketler, belirsizlikleri azaltmak, AR-GE faaliyetlerine önem vererek rekabet
gücünü ve piyasa değerini arttırmak amacıyla yatay entegrasyon sistemine dahil
olmaktadır. Yatay entegrasyondaki en korkulan durum tekelleşmektir. Fakat 1990’lı
yıllardan bu yana tekelleşmek yerine piyasada pazar payını arttırmak, ucuz ham madde
bulmak gibi avantajlar tercih edilmektedir. Tekelleşme amacından öte şirketler,
günümüzde, son derece rekabetçi durumdaki milli ve uluslararası piyasalarda bir yer
edinebilmek amacıyla yatay birleşmeyi tercih etmektedirler. Yatay entegrasyonu maddeler
halinde özetlemek gerekirsek:
► Şirketler çevredeki belirsizliği azaltmak ve AR-GE çalışmalarına önem vermek
istediklerinde yatay entegrasyonu tercih ederler.
► Yatay entegrasyon ile birleşen şirketlerin genel özelliği genelde riskli yatırımlara eğilim
göstermeleridir. Bunun sebebi ise tek başlarına olmadıkları için riskli yatırımlarda piyasada
tutunabilme olasılıklarını arttırabilmeleridir.
► Yatay birleşmelerde araç gereçlerin, makinelerin tüm kapasitesi kullanıma açılabilir.
► Bu birleşme çeşidinde aynı sektöre yönelik birden fazla şirket birleştiğinden dolayı,
pazarlama ve satışta maliyetlerin düşmesini sağlar. Ürün ya da hizmetlerin en yakın ve en
uygun merkezlerden teslimi taşıma maliyetlerini düşürebilir. Geniş bir dağıtım ağı
tüketiciler açısından da olumlu nitelendirilebilecek bir faktördür.
Yatay entegrasyon sisteminde aynı sektördeki farklı şirketlerin birleşmesi baz alınır. Her
ne kadar pazar payını arttırmak, maliyetleri düşürmek, araştırma çalışmalarına önem
vermek gibi olumlu özellikleri olsa da bu durumlar şirketlerin rakip olduğu gerçeğini
değiştirmiyor. Bu olumsuzluğu ortadan kaldırmak için ise çeşitli ülkelerde anti-tröst
uygulamalar vardır.
Dikey Entegrasyon
Dikey entegrasyon, aynı sektörde fakat farklı alt sektörlerde müşterisi olan firmaların
birleşme şeklidir. Geriye doğru dikey entegrasyon, ileriye doğru dikey entegrasyon ve
dengeli dikey entegrasyon olmak üzere üç çeşidi vardır.
Gördüğümüz gibi, dikey entegrasyon, bir şirkete hammadde tedarik eden birimlere (geriye
dönük entegrasyon) ya da ürünlerini son tüketicilere taşıyan dağıtım kanallarıyla (ileri
entegrasyon) bütünleşir.
Örneğin, bir süpermarket, taze sebze tedarikini sağlamak için çiftliklerin kontrolünü
alabilir (geriye entegrasyon) veya ürünlerinin dağıtımını düzleştirmek için araçlar satın
alabilir (ileri entegrasyon).
Bir araba üreticisi, araç modellerini satmak veya satış sonrası hizmet (ileri entegrasyon)
sağlamak için lastik ve elektrikli parça fabrikaları (geri entegrasyon) edinebilir veya kendi
showroom'larını açabilir.
Dengeli entegrasyon olarak adlandırılan ve geriye ve ileriye yönelik entegrasyon
stratejilerinin karmaşık bir karışımı olan dikey bütünleşmenin üçüncü bir türü vardır.
3.8.1. Yatay ve dikey entegrasyon ile Endüstri 4.0 ilişkisi
Yukarıda anlatılan yatay ve dikey entegrasyon kavramları, gelişen endüstri sektörünün
getirdiği kavramlardır. Endüstri 4.0’ın temelinde yatan birbirine bağlantılı yapıların
sağladığı sürekli akış, üretim açısından kritik bir noktadır. Bu akışı sağlamak için ise
sadece belirli noktalarda değil, her noktada yatay ve dikey entegrasyon elde etmek
gerekiyor. Yatay ve dikey entegrasyonun gerçekleştiği Endüstri 4.0 devrimi ile birlikte,
üretim süreçlerinde yaşanan bir değişikliğe hızlıca cevap verilir veya bir sorun ile
karşılaşıldığında çok daha hızlı bir şekilde çözüm getirilebilir. Yatay ve dikey
entegrasyonun endüstri 4.0’a kattığı diğer avantajlardan bir kaçı; müşteriye özel ve
kişiselleştirilmiş üretim kolaylaşması, kaynak verimliliğinin arttırılması, küresel tedarik
zincirinde optimizasyon elde edilmesi olarak sayılabilir. Öte yandan işletmeler daha esnek
bir yapıya kavuşuyor. İhtiyaç duyulan değişiklikler basit arayüz güncellemeleriyle bile
sağlanabiliyor (Yelis B, 2015).
Sanayiden Örnek: Dassault Systèmes
“Dassault Systemes” ve “BoostAeroSpace”, Avrupa havacılık ve savunma sanayi için bir
işbirliği platformu kurdu. “AirDesign” adlı bu platform, tasarım ve üretim konularında
işbirliği için ortak çalışma alanı oluşturuyor ve bunu bulut tabanlı bir hizmet olarak
sunuyor. Böylece birçok iş ortağının ürün ve üretim verilerini paylaştığı karmaşık
operasyonlar verimli şekilde yönetiliyor.

---

Yatay ve Dikey Entegrasyon: Yatay Entegrasyon, üretim ve planlama sürecindeki her bir adımın kendi
arasında, ayrıca farklı işletmelerin üretim ve planlama süreçlerindeki adımlar arasında kesintisiz bir akışı ifade
etmektedir. Bu entegrasyon; ham madde tedarikinden tasarıma, üretime, pazarlamaya, sevkiyata kadar her
noktayı kapsamakta, bütünleşik ve uçtan-uca sistemler kurmaktadır.
Dikey Entegrasyon süreçler arasında değil, tüm süreçlerde kullanılan teknolojik altyapıda kesintisiz bir iletişim
ve akış sağlamak anlamına gelmektedir. Örneğin üretim alanındaki sensörler, vanalar, motorlar, kumanda
panelleri, üretim yönetimi sistemleri, kurumsal kaynak planlama yazılımları, iş zekâsı uygulamaları gibi birimlerin
entegrasyonu bu kapsamda ele alınmaktadır.
Dikey ve yatay entegrasyonun gerçekleştirildiği Endüstri 4.0 sayesinde, üretim süreçlerindeki değişikliklere ve
sorunlara hızla karşılık verilebilmesi, müşteriye özel ve kişiselleştirilmiş üretimin kolaylaşması, kaynak verimliliğinin
artırılması, küresel tedarik zincirinde optimizasyon elde edilmesi mümkün olmaktadır. Ayrıca işletmelerin daha
esnek bir yapıya kavuşması mümkün olmakta ve ihtiyaç duyulan değişiklikler basit arayüz güncellemeleriyle
sağlanabilmektedir (SIEMENS, 2016: 10)

---

Yatay ve Dikey Entegrasyon

Şirketlerin birleşmeye gitmeleriyle yapay ve dikey entegrasyon olarak tanımlanan iki kavram ortaya çıkmaktadır. Yatay Entegrasyon; müşteri tipleri aynı olan iki şirketin, pazardaki paylarını artırmak amacıyla birleşmesini, Dikey Entegrasyon ise farklı alt müşteri kitleleri olmalarına rağmen aynı sektörde olan şirketlerin birleşme şeklini tanımlamaktadır.

Yatay ve Dikey Entegrasyon ile üretim süreçlerinde yaşanan değişikliklere veya sorunlara hızlı şekilde cevap verilerek süreklilik sağlanmaktadır. Ayrıca Endüstri 4.0’ın getirdiği en önemli yeniliklerden biri olan kişiselleştirilmiş ürünlerin üretim süreçlerini verimli hale getirmektedir.