Notes

Sinematografik Terminolojide Senaryo
Senaryo filmin edebi metnidir. Filmin ön yapım aşamasını oluşturan senaryo görüntülerin yazıya dökülmüş ilk halidir. Sinemanın öykü anlatma sanatı olduğu söylenir. İster kurmaca ister belgesel yönetmeninin izleyiciye anlatmak istediği bir şeyler vermek istediği birtakım mesajlar vardır. Verilmek istenen mesajlar bir öykü yapısı içinde işlenip şekillendirilerek senaryo içine yerleştirilir. Sinemada pek çok tür olmasına karşın kurmaca filmlerde ilk akla gelen bir öyküdür. Sinema bu anlatım yöntemine klasik yunanda antik tiyatrodan uzanan bir çizgiye ulaşmıştır. Romanın yöntem ve tekniklerinden yoğun olarak etkilenen sinema romanın anlatım yöntemi olan öyküyü alarak kendi yöntemi haline dönüştürmüştür. Sinema bir edebi metinden etkilenerek görüntü sanatı haline gelmiştir. Senaryo metni görsel bir metindir. Senaryonun ilk adımı sinopsis olarak isimlendirilen. Öykünün bir iki sayfalık cildidir. Burada öykü genel hatlarıyla verilir. Bir nevi taslaktır. Sinopsis yapımcıya yani finansal desteği sağlayacak yatırımcıya bir fikir verir. Sinopsis, senaryonun bir sunuşudur. Sinopsisten sonra karakterlerin, olayların ve karakterlerin bu olay içerisindeki genel olayların işlendiği treatment ortaya çıkar. Bu noktadan sonraki aşama senaryonun kendisidir. Senaryoyu senarist ya da yönetmen yazabilir. Çoğu zaman işbirliği de yaşanır. Senaryoda filmin öyküsü ve diyaloglar işlenmiştir. Çekim senaryosunda ise görsel anlatımın vurgulanmasına dönük tüm ayrıntılar işlenir. Çekim senaryosu yönetmenin işidir. Yönetmen ele aldığı senaryoyu sekanslara, sahnelere ve planlara böler. Kamera hareketleri, oyuncu hareketleri, ışık, dekor, ses ve sahne düzeni gibi umsurları tek tek işleyerek senaryoyu çekim senaryosu haline dönüştürür. Çekim senaryosunda filme ilişkin tüm detaylar yer alır. Bundan sonraki aşama çekimdir yani senaryonun sahnelenmesidir.

Üç temel kurgulama yöntemleri
Sinema sanatının tarihsel gelişiminde üç temel kurgulama yöntemi vardır. Sıralama dizim, koşuk dizim ve atlamalı dizim. Sinema programcıları ve kurgu yönetmenleri bu yöntemleri geliştirmişlerdir. İster kurmaca ister belgesel ya da deneysel bir film kurgusunda mutlaka bu yöntemlerden birini ya da bazılarını kullanacaklardır. Bu yöntemlerden bazıları öne çıkarken başka bir filmde diğer yöntemler etkin olarak kullanılabilir. Her üç yöntemin birlikte kullanıldığı filmlerde vardır.
A) sıralı dizim: Bir eylem akışını gerçekte olduğu gibi doğrusal olarak amaca hizmet edecek görüntüler ayıklanır. Özetlenerek kurgulanması yöntemidir. Kullanınacak bir sonraki durumda tüm devamlılık unsurları önem kazanır. Planlar arasında yön, ritm, renk, kamera hareketi, beden hareketleri, kamera açıları, ışık, kostüm, dekorz çekim ölçekleri ve aks gibi tüm sinematografik unsurların birebir devamlılığı esastır. Oyunculu çekimlerde hareket öncülüğünü sağlamak için kare kare hareket bağlantılarının kurulması gerekir. Bu işlemin kurgu masasında gerçekleştirilmesi yorucu bir süreçtir. Çekim sırasında kurgu mutlaka göz önünde bulundurulmalı ve çekimler ona göre yapılmalıdır. Çekim planlaması iyi yapılmazsa kurgudan mucize beklenmemelidir. Sıralı dizimde filmin dayandığı öykü, kronolojik bir akış halinde işlenir. Öykü gerçek akışa bağlı olarak ele alınır. Öykü içerisinde başa ve ileriye dönük sıçramalar gözükmez. Kurmaca türündeki bir filmde kahramanın doğumu, büyümesi, gelişimi, eğitimi ve yetişkin bir birey olarak öykü kahramanına dönüşmesi sıralı olarak vurgulanır. Tarihsel dönemi anlatan bir filmde öykü geçmişten başlayarak günümüze doğru sıralanır. Belgesel bir film söz konusu olduğunda bu akış benzer şekilde geçmişten günümüze zamanın gerçekçi akışı göze alınarak ele alınır.
Koşut Dizim
Birbirinden bağımsız olarak gelişen iki yada daha fazla öykü iç içe dizilerek kurgulanır. Birbirinden farlı ilerleyen bu öyküler daha sonra birleşir ve tek bir anlatım oluşturur. Örneğin iki ordunun savaştığı bir sekansı bünyesinde barındıran bir dönem filmini ele alır. Bu sekane kurgulanırken birinci ordu karargahında çeşitli sahneleri içinde barındıran askerler, komutanlar saldırı planlaması yapmaktadır. Buna karşılık diğer ordunun casusları bu saldırı hazırlıklarını haber almış ve ordu komutanı ve askerleri savunma planı almışlardır. Bu iki ordunun planları karşılıklı verilir. Sekansın sonunda ise bir ordunun diğerinin karargâhını ele geçirmesiyle son bulur. Bu örnekte görüldüğü gibi iki öykü kendi içerisinde bağımsız olarak belirlemekte ve sekansın sonunda birleşerek yeni bir durum meydana gelmektedir. Bir sekansı meydana getiren, içinde çok sayıda sahne barındıran iki eylem koşut dizimi meydana getirecek şekilde sıralanmıştır. Eylemlerin kendi içlerinde zaman atlamaları sınırlıdır. Eylemler arası geçişlerde ise zaman atlamaları daha uzun olmalıdır. 
Atlamalı Dizim
Zamanda uzun erimli atlamaları bünyesinde barındırır. Sıralı dizimde olduğu gibi devam koşulu aranmaz koşut dizimde olduğu gibi iki olayın bağımsız gelişimi koşulu da aranmaz öykünün içinde bulunduğu anın öncesine ve sonrasına zamanda ve mekanda keskin sıçramalar yaşanır. Bugünü yaşamakta olduğumuz bir anda binlerce yıl öncesine ışınlanabilir yada binlerce yıl sonrasına gidebilirsiniz. Bu tür geçişlerde planlar, saniyeler yada sekanslar arasında ses ve görüntü uyumu yada çarışım kullanılarak benzerlik unsurundan yararlanılır. Buna en iyi örnek Stanley Kubrick'in 2001 Uzay Macerası çarpıcı bir örnektir. Kubrick bu filmde bu tür geçişler ile atlamalı dizimi kullanmıştır. Atlamalı dizimde olay yada eylemin başından başlamasına gerek yoktur. Sonundan yada ortasından bailanıp başa dönülebileceği gibi zamanda sıçramalar yaşanabilir. Zamanın en ekonomik kullanıldığı kurgulama yöntemidir. Zaman maksimum düzeyde darartılarak işlenir. Öykünün olgunlaşması entellektüel dille sağlanır. Filmde metaforlar kullanılır. Ses ve görüntü benzerliği kullanılarak yapılacak zaman ve mekan atlamaları filmsel zamanda keskin sıçramalar yaratabilir.

Godart'ın Serseri aşıklar filmi bornova bornova filmi.

Sinema Televizyona Uyarlama Süreci
- Çekim
a) Görüntü, görselleştirme, görüntüleme
- Kameranın hareketleri, görüntülerin oluşturduğunu hareketler, kameranın hareketleri, çerçeveleme ve kompozisyon

Sinematografik terminoloji
- Çekim ölçekleri
- Plan, sahne, sekans, senaryo, kurgu, sinemada temel kurgulama yöntemleri