Notes

İnsanlık tarihi boyunca doğumun öncesindeki yaşam hep bir merak konusu olmuştur. İnsanlar bunun üzerine kafa yormuşlardır ve kendilerini tatmin edici cevaplar aramışlardır. Bu arayışları deneylerle cevaplandırmaya çalışmışlardır. Bu deneylere örnek olarak MÖ 664-610 yılları arasında hükümdarlık etmiş olan Firavun 1. Psamtik yeni doğmuş olan 2 bebeği bölgede yaşayan bir çobana vermiş ve çobana bebeklerle hiç konuşmaması gerektiği söylenmiştir. Çobanın görevi bebeklerin konuştuklarında söylediklerini kayıt etmekmiş.Bunun sonucunda insanlığın öz dilinin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Birgün bebeklerden biri frigcede ekmek anlamına gelen “bekos” demiştir.Firavun insanların öz dilinin frigce olduğunu öne sürmüş ama bunu Yunan tarihçi ve antik yazar Heredot’un 2 ciltten oluşan Heredot Tarihi adındaki eseri dışında doğrulayan bir kaynak yoktur. Günümüzde bilinen hayvanlar tarafından yetiştirilen bebeklerin, dillerini yanlarında kaldıkları hayvanlara benzetmişlerdir. Bebekler bulunduklarında bizler gibi konuşmakta zorluk çekmiştirler ve zekalarında gerileme olmuştur buna örnek olarak Fransa’da ormanda bulunan, bulunduğunda 12 yaşında olan Victoru ele alalım bulunduğundan sadece hırıltı çıkartmakta ve yemek tercihleri de farklılık göstermekteydi. Ne kadar konuşma becerisi öğretilmeye çalışılsa da Psikolog Philippe Pinel tarafından Victor’a, eğitilemez idiot tanısı konuldu. Bu durum bizlere doğuştan dil bilgimizin olmadığını göstermektedir, dil çevremiz tarafından bizlere aşılanan bir olgudur. Peki ya iyilik olgusu da bizlere çevremiz tarafından mı aşılanır? Filozof Rousseau, bebekleri hiçbir şey bilmeyen varlıklar olarak kusursuz aptallar olduklarını söylemiştir. Bilim insanları bu düşünceyle tatmin olmamış ve yakın zamanda bir deneye imza atmışlardır. 3 ile 5 aylık bebeklere kukla gösterileri izletilmiş bu gösterilerdeki iyilik ve kötülük durumlarının anlaşılması sağlanmıştır. İzletilen gösteriler sonucunda bebeklerin önüne aynı kuklalar koyulmuş ve bebeklerin 4’te 3’ü iyi olanı seçmiştir. Aynı deney bu sefer 1 yaşındaki bebeklere yapılmış ve onların %81’i iyi olanı seçmiştir. Bu deneyin sonucunda bebekler ne kadar küçük olsalar da iyiyi seçtiği görülmüştü o zaman bu kadar kötülük nereden geliyor olabilir? Cevabını yine bir deney ile açıklamak mümkün aynı bebekler üzerinde aynı şekilde yine kukla gösterisi yapılmıştır bu sefer her kuklanın önüne şeker koyulmuş ve bebeklerden bu şekerlerden hangisini seçtiklerine bakılmıştır. Bebekler kötü olan kuklanın önündeki şekerleri almayı tercih etmişlerdir buradan çıkarılan sonuç ise doğuştan cezalandırma, intikam alma duygumuzun geldiğidir. Biz doğuştan ne iyi ne kötü doğmaktayız bizler doğduğumuzda hem iyi hem kötü olabilme kapasitesindeyiz yine hangisini seçeceğimizi çevremize ve tabii ki bizlere kalmaktadır.

Son zamanlarda yeni korkuların türediğini biliyor muydunuz? Hiçbir bebeğin korktuğunu gördünüz mü? Hepsi korkusuzca başlarını belaya sokmuyorlar mı? Buradan yine karşımıza bir soru çıkıyor bu soruyu sorgulayan Amerikalı Psikolog John Broadus Watson, “Korku, insanda sonradan edinilen bir refleks mi yoksa doğuştan gelen bir dürtü mü?" sorusuna cevap aramıştır. John öncelikle hastahane kreşindeki bebekleri gözlemlemiş ama bu gözlemlerle bir kanıya varamayacağını anlamış ve deney yapmak üzere Araştırma için izin alabilecekleri bir aile aramışlar.Sonuç olarak 8 aylık sağlıklı bir bebek olan Albert ile bir deney tasarlamaya karar vermişler. Tarihteki en önemli psikolojik deneylerden biri olarak kabul edilen “Little Albert Experiment” başlamadan önceden Albert’a duygusal test yapılmış. Minik bebeğe ilk defa karşılaşabileceği beyaz bir fare,tavşan,yanan kağıt parçaları,peruk,maske gösterilmiştir. Bunun amacı Albert’ın koşulsuz karşı tepkisi olup olmadığını ölçmektir. Sonuç olarak Albert gördüğü hiçbir şeye karşı korku göstermemiştir. Albert’ı bu gözlemden sonra boş bir odaya almışlar bu odada yalnızca bir yatak vardır Albert’ın yanına beyaz fareyi koyarlar ve Albert onunla oynamaya başlar. Albert’ın fareden korkmadığını aksine sevdiğini gören gözlemciler ikinci aşamaya geçer ve Albert her fareyle oynadığında iki demir çubuğu birbirine vurarak rahatsız edici sesler çıkartırlar. Albert sesleri duyunca ağlamaya başlar. Ağlaması geçtiğinde yine fareyle oynamak için atılır gözlemciler yine çubukları birbirlerine vururlar aynı rahatsız edici sese maruz kalan Albert artık fareye dokunmaya korkmaya başlar. Psikologlar deneyi ilerletip Albert’a başka beyaz tüylü nesneler gösterirler ve Albert’ın onlardan da korkmaya başladığını görürler. Artık Albert’ın onlardan korkması için çubuklara ihtiyacı yoktur. Psikologlar bu sefer içeri beyaz tüylü kostümlerle girerler. Karşısında git gide büyüyen tüylü objeleri gören Albert’ın korkusu artık tamamen hafızasına kazınır. 1920lerde yapılam bu deneyle bilim insanları koşullu korkuyu kanıtlar. Aynı zamanda buradan da gördüğümüz üzere doğuştan bir korkuya sahip olmadığımızı korkunun sebebinin bizim yaşamış olduğumuz olayların ve kazandığımız deneyimlerin sonucunda oluştuğunu görmüş olduk. Bebeklerin üzerinde yapılan bu kadar deney çok fazla tepki toplamış ve yasal olarak artık izin verilmemektedir ama bizim bu deneylerden çıkartacağımız doğuştan boş bir levha olmasak da birçok şeyi doğduktan sonra çevremiz ve eğitimimizle belirlemekteyiz.