Notes

Retorik: Muhatabı ikna etmek için dilin kullanılmasıdır. Güzel konuşmadan doğru sözcük kullanımına, sözün etkisini keşfetmekten, dil ve gerçek ilişkisine, konuşmanın önceden planlanarak dinleyiciyi etkilemesi için çalışmalara kadar uzanan çok kapsamlı ve renkli bir disiplindir. İletişim, psikoloji, edebiyat, dilbilim, felsefe gibi alanlardan beslenir ve bu alanlara katkı sunar. Konuşmayı daha etkili hâle getirmek için yollar, düşünceler belirleyen bir yöntemler bütünüdür.

Metafor: Dilde, düşüncede ve eylemde etkin olan kavramların niteliğidir. Retorik disiplininde ve sanatsal yaratımlarda kullanılan, yeni benzerliklere, yeni farklılıklara ulaştıran çarpıcı ifadeler bütünüdür. Öncüdür, değiştiricidir, bir yerden başka bir yere taşıyıcıdır. Bir bütünün başka bir bütünle anlatılmasıdır. Kelimelerin ve kavramların düşünülmüş kullanımıdır.

Paradoks: Düşünceler arasında tartışmaya açık olan, kesin bir yargıya varılamayan karşıtlıktır. Çelişkiler içerir. Beklentilere, mevcut anlayışlara, düşüncelere ters düşen düşünceler ya da durumlardır.

Oksimoron: Birbiriyle çelişen iki sözcüğün yan yana kullanılması zaman zaman da bir tamlama oluşturmasıdır. Bazen paradoksla örtüşebilir. Örn. “Bilge aptal” sözü hem paradoks hem oksimorondur.

Vurgu: Bir okuma veya konuşma esnasında bir cümledeki bir sözcüğün ya da sözün, bir sözcükteki hecenin diğerlerinden daha baskılı okunması, söylenmesidir. Dilde belli vurgu kuralları vardır. Bu kurallarla sınırlanmış olsa da hitabette ve sahne sanatlarında zaman zaman tercihli değişiklikler yapmaya açık bir kurallar bütünüdür.

Tonlama: Konuşma sırasında, konuşmaya hâkim olan esas tonda çeşitli anlam incelikleri sağlayan değişiklikler; konuşanın önem verdiği veya ayırıcı anlamlar vermek istediği kelimelerde başvurduğu değişik ton, kelime ve heceler arasında yükseklik ve yoğunluk bakımından meydana getirdiği farklardır. Başka bir deyişle konuşmanın belli bir duyguyla söylenebilmesi için seste, sesin tonunda renk ve şiddet olarak değişiklikler yapılması, konuşmanın renklendirilmesi için ritimde, tonda ve duyguda farklılıklar yaratılmasıdır. Konuşmanın bestelenmesi için mantıklı çabalardır.

Fonetik: Ses Bilimi, Ses Bilgisi. Dildeki sesleri, seslerin uzunluğunu kısalığını, sözcüklerin söyleyişlerini, seslerin çıkış yerlerini, şekillerini, ses ve nefes organlarının yapısını ve kullanılmasını inceleyen, konuşmanın inceliklerini sistemli kurallar dahilinde araştıran bir bilimdir. Tiyatroda önemli olduğu kadar hitabet ve retorikte de önemlidir.

Türkiye’de büyük bir kesimce bilinmemekte, gereken önem verilmemektedir. Ustadan çırağa, önceki nesillerden sonrakilere aktarım şeklinde varlığını sürdüren bir disiplindir.

Doğaçlama: Hazırlanmadan, hemen o anda meydana getirme. Birdenbire içe doğduğu gibi konuşma, oynama. Bazen kısa sürede, örneğin birkaç dakika içinde tasarlanmış ancak yazılı bir metne dökülmemiş konuşma ve oynamalar da doğaçlamadır. Doğaçlama uygulamaları konuşma ve oyunculuk yetilerini geliştirmeye yarar.

instrument
drawing
code

https://www.youtube.com/watch?v=tZHdtMuoK2c&list=PL6HW0-Ifgp0nneQuFs-0eFJ48YtWpGfdk&index=11&t=0s

https://www.youtube.com/watch?v=rA2XHWM__yE
https://youtu.be/rA2XHWM__yE?t=226 (only screenshot)

sophomore
conceptualize
viable
persistent
deconstruct
diligence
ardor
bed
independently
applying
distill
imply
mankind
courage-encourage
learning the basics
learning by doing
applying knowledge
commit

https://www.wikiwand.com/tr/MEB_100_temel_eser_listesi_(ilk%C3%B6%C4%9Fretim)
http://turkdili.gen.tr/yap-m-ekleri.html

baldır
ıskarpin
disiplin
muğlak (askıda demektir muallak ile yakın anlamlı) - muallak
serkeş
töz: kök asıl cevher temel öz

bilinmeyen yukarıdadır bilinen aşağıda (bazen tersi olur)

https://www.youtube.com/watch?v=5FC9Qos2QuQ

https://www.wikiwand.com/en/Idealism
https://eksisozluk.com/ethos-pathos-logos--2739529?a=nice
https://eksisozluk.com/metonimi--344397?a=nice

tekdüzeliği kırmak için hızlanmak yavaşlamak

iletişmek
ethos, pathos, logos, duygu, mantık, etik

Retorik ancak diyalektik, dil felsefesi ve düşünceyle desteklendiğinde etkili bir disiplin olur.


Review criterialess
Dinlediğiniz ses kaydını alttaki başlıklara göre değerlendirmelisiniz.

Konuşma organlarının çalışması
Nefes ve ses kullanımı
Vurgu ve tonlama
Doğal ve konuşur gibi okunması
Sözcük seçimi


Ethos karakterdir, doğruluktur. Doğruyu söylemektir. Ethos'u güçlü olan doğruyu söyler, karakterlidir. Ethos alçak gönüllülüktür. Ethos'u güçlü olan alçakgönüllüdür. Ethos'a ruhsal zeka da diyebiliriz. Ethos'u güçlü olan, ruhsal zekası güçlü olan insandır. Pathos duygudur, tutkudur ve özellikle çarpıcı duygulardır. Pathos'u güçlü olan insanlar tutkulu, duygusu güçlü olan insanlardır. Pathos empatidir. Pathos deneyimdir, iyimser olmaktır. Dünyaya güzel gözlerle, sağlam gözlerle, tutkulu gözlerle bakmaktır. Pathos korkusuz olmaktır. Sorunların üstüne sağlam duygularla gidebilmektir. Pathos'u güçlü olanın mizahi yönü de güçlüdür. Logos'u sağlam olan kalıpları kırar. Liderlik eder. Tahminlerinde yanılmaz, logos'u güçlü olan. İyi hesap yapabilir. Logos'a zihinsel zeka da diyebiliriz.