Notes

Davranış Bozuklukları
Günümüzde anormallik
Bay J, 11. Kattan aşağıya eline ne geçtiyse atmaya başlamış. Müdürünü atacakmis, zor tutmuşlar.

Bayan Z, 8 gün boyunca hiçbir şey yemedi. 8 günün sonunda tam 8 tane hamburgeri tikanircasina ve doymayacakmis gibi yedi. Kilo alırım kaygısıyla zorla yediklerini dışarıya çıkarmis.

Bayan L, üniversite 1. Sınıf öğrencisidir. Arkadaşları kadar sosyal olmadığı görülmektedir. Onlar gibi giyinemedigini, onlar gibi davrananamadiklarini düşünerek kendini onlardan aşağı, değersiz ve dışlanmış hissetmektedir. Çünkü bayan L'nin inançları arkadaşları gibi inanmaya, davranmaya, etkinlikler yapmaya izin vermemektedir.

3 vakada da ortak bir özellik yoktur. Anormalligin belli bir gerekli şartı yoktur. "Yeterlik" şartı aranır. Yani
1) Acı çekmek
2) Uyumsuzluk
3) Mantıksızlık
4) Ön görülmezlik
5) Siradisilik
6) Gözlemci rahatsızlığı
7) Ahlaki standartlara uymama

Bu 7 şartlardan biri varsa ve bireyin uyum ve işlevlerini bozuyorsa bu davranış normal değildir.

• Aci cekmeyecegi bir durumda acı çekiyorsa normal değildir.
• Bir davranış kişinin huzuruna hizmet ediyorsa o davranış normaldir. Huzurunu bozuyorsa normal değildir. İnsan kişiliği 3 şeye sahip olmalı. Dayanıklılık, esneklik, uyum.
Huzur: sevmek, çalışmak, diğer insanlarla yapıcı ilişki kurmaktan oluşur.
• Bir davranış mantıklı bir çerçeveye oturmazsa o davranış normal değildir. Her davranışın bir amacı vardır.
• İnsan nerde yaşar, nerde var olabilir? Öngorebildigi, tahmin edebildiği bir ortamda var olabilir. Kendini kontrol edebildiğin kadar mutlusun. Seçimler bizim kaderimizdir. Kendi olmanın tek yolu seçim yapabilmektir. Ongormedigimiz, kontrol edemegimiz ortamda var olamayız. Oluş sırasına ait farkındalık olayın kontrolünü arttırır.
Kontrol - Farkındalık - Gözlem - Bilgi
• Eğer bir davranış içinde bulunduğumuz ortama, zamana uyumlu değilse normal değildir. Cenazede gulunmez.
• Eğer bir davranış onu gören herkesten benzer bir his, benzer bir davranış (tiksinti filan) gösterirse normal değildir. Herkesin yemek yediği yerde burnunu karistirirsa biri mesela.
• Sahip olduğumuz kültürel değerlere uymayan davranışlar normal değildir.

Eğer kişinin uyum ve işlevselliğini bozmazsa bu maddelerin olması anormal yapmaz. Anormal olan kişi değil, davranıştır. İnsanı degistirmiyoruz, davranışı degistiriyoruz. Eğer bir problem ortamın değişmesi ile cozulecekse ortami değiştirin. Ortamin değişmesi mumkun değilse kişinin değişmesi lazım. Mesela izu'yu hiç sevmiyon. Okula gitmiyon. Okul degistirmen lazım. Sınava tekrar giremezsin. O zaman senin düşüncen değişmeli. Duygu değişmezse davranış değişmez. Düşüncenin değişmesi yetmez.


Anksiyete bozuklukları
Kaygı = Anksiyete
Anksiyete - Korku - Fobi
Sırasıyla uyum ve işlevleri bozanlar. Fobi en yükseği.
Korktuğum şey başıma gelmesin diye aldığım önlemler en büyük anksiyetem.
Kaciyorsan ve kaciniyorsan fobi olmuştur.

Anksiyete türleri
Nevrotik: Kendini kontrol etme kaygısı. Yerine ve zamana göre kendini kontrol etme. Kaynağı id'dir.
Gerçeklik: Kendimizle yuzlesme kaygisidir. Kaynağı ego'dur. İnsan kendiyle yuzlesemezse saydamlasamaz. Saydamlasamazsa kendini gerçekleştiremez.
Törel: Kişide süphe, sucluluk ve değersizlik hissi yaşıyorsa vardır. Süperego. Yalan yere yemin ediyor. Ya anlarlarsa lan diye düşünürse.

Ayrılma anksiyetesi
• 5 yaşından önce başlar. Okulla beraber anlaşılır.
• Temel neden: bağlanma sorunudur. Bireysellesmeyi başaramamıştır.
• Ünide de yaşanabilir. Okulu bırakip kendi şehrine gidebilir.
• Temel ozelligi: Kişinin güvendiği yerden ayrılma düşüncesi ve kaygısı. Bunu engellemezse baş dönmesi ve sersemlik hissi yaşanabilir. Baş ağrısı, kusma..

Bu kişiler;
• Kendi başına bişi geleceğini veya güvendiği kişinin başına bişi geleceğini düşünür.
• Kaybolmaktan, kötü bir olay yaşamaktan korkarlar.
• Asla yalnız yatmayı başaramazlar.
Mahremiyet ve mülkiyet engeller.
Uyuma, banyo, tuvalet temizliği olmazsa çocuk bireysellesemez.

• 2 6 yaş arası önemlidir. Benmerkezci olursa çocuk her sorunun sebebi olarak kendisi olarak algılar.
• Aile çocukla birlikte uyumamali.

0 1 güven duygusu
Uykunun derinliği fazlayda
Bağırsakları rahat çalışıyorsa
Beslenmesi kolaysa
Anne gözden kaybolunca aglamiyorsa güven duygusu oluşmuştur.

Ayrılma evresinde çocuk sevilmediğini anlarsa ya narsist ya da borderline kişilik bozukluğu oluşabilir. Borderline: kaybetme korkusu yaşar.

Sorumluluk ve aidiyet duygusu oluşturmak bu sorunla başa cikmaya yarar. Eğer yapılmazsa kıskançlık olur, öfke olur.

Mutizm
• Çocuk belirli ortamlarda konuşuyor, belirli ortamlarda konuşmuyor.
Sembiyotik mutizm
• Anne çok aktif. Baba pasif. Babasının öcü gibi
Konuşma fobisi şeklinde mutizm
• Çocuk konuşuyor ancak sesini anca kendi duyuyor
Tepkisel mutizm
• Kapa çeneni filan gibi telkinlerle büyüyen cocuklar. İstismara, tehdide maruz kalmış olabilir.
Pasif agresif mutizm
• Bulundukları ortama bir başkaldırıs amacıyla sessiz kalma

Okulun ilk ayı normal. İlk aydan sonrasına bakılır.

Bu çocuklara nasıl yardım edilir
• Kendi kendine model olma
Çocuğa sarılma, alkışlama.
• Gizemli bireyci yöntemi
Ne zaman konuşursan sana o kutudan bir hediye vereceğiz.
• Kademeli yaklaşım
Çocuğun sözel olmayan davranışlarına tepki vermemek. Konuşunca pekistir.
• Çocugu sınıftan al. Adını soyadını yüksek sesle söylersen gidebilirsin de. Bunu konuştuğun ortamda da yapmasini sağlıyoruz.
• Oyun terapisi

Toplumsal kaygı bozukluğu (Sosyal Fobi)
• Panik ataklar 13 bilişsel ve somatik belirtiden oluşur. Birçok hastalığı taklit edebilir. Kalbin hızlı atması, göğüs sıkışması, olum korkusu, ellerde karıncalanma, ayaklarda uyuşma gibi 13 belirtiden 4 tanesinin kişi 1 ay boyunca haftada en az atak geçiriyor şekilde yaşıyor ve ataklar en az 10 dk sürüyorsa bu kişide panik atak bozukluğu vardır.
• Eğer kisi, bu atakları olumsuz değerlendirilme kaygısı ile yaşıyorsa sosyal fobidir.
• En büyük belirtisi yüz kızarmasıdir.
• Sadece konusurkense bu ataklar, konuşma anksiyetesi olur.
• 18 yaş altı için tanı için en az 6 ay beklemek gerekir.
• En iyi yöntem bilişsel davranışçı yaklaşım.
• Eğer bir kişi tekrar panik ataklar olur diye kaygılanirsa beklenti kaygısı olur. Buna 3 soru sorulur
1) ne sıklıkla
2) ne yaşayacağını düşünüyorsun
3) olumsuz durum olmasın diye napıyorsun

Baş etme yöntemleri
• Olumlu düşünme
• Atak anında derin nefes alırsan bayilirsin. Kesik kesik nefes Alman gerekiyor. Hatta kağıt poşetten nefes almak daha iyi.

• Kan hızlı atınca kalp krizi geçiriyorum diye düşünmek kalp krizi olma ihtimalini daha fazla arttirir. Böyle de kaçma davranışı oluşur.

• Kalp krizinde ağrı göğsün ortasındadır. Saplanır kalır. Panik bozuklukta ise hemen üstündedir ve gezer.

Nefes alıp vermenin yararı
• Odağı değiştirir.
• Temel düşünce kontrol kaybıdır. Kişi artık hiçbir şeyi kontrol edemeyeceğini düşünür. Ancak nefes ile kontrolün kendisinde olduğunu algılar.

Özgül fobi
• Çerçevesi belirli özgül bir nesneden veya durumdan korkma, sürekli kaygı duyma durumudur.
• Ana belirtisi, her karşılaştığında kaygı duyar. Bazen olursa olmaz.
Vazovagel bayılma: Kan görünce bayılmak.

Agarafobi: Açık alan korkusu
• Bana burda kimse yardım edemez
• Benim burdan çıkmam mümkün değil diye dusunurse...
• Güvendiği kişiler olsa zor da olsa katlanırlar.

Yaygın anksiyete
• Her an başıma bir şey gelebilir düşüncesi.

Bedensel belirti bozuklukları (Somatoform)
• Dışa vurulmayan duyguların oluşturduğu psikolojik baskının fiziksel şikayetlerle dışa vurumudur.
• Bilinç dışında oluşan enerjinin bilinç düzeyinde fiziksel şikayetler ile ifade edilmesidir.
• Kişi susar, beden susmaz. Beden asla unutmaz...
• Bu vakaların iyileşmesi zordur. En son geldikleri uzman biziz.

• Birincil kazanç elde etme. Hissettiği kaygı düzeyini düşünme.
• İkincil kazanç. Kronik hale gelir.

İkincil kazancın sonuçları
• Yardım çağrısı
• Odak noktası olma
• Etrafı kontrol etme
• Elde ettiği kazanımları devam etmesi için bu semptomlari üretmeye devam eder.

• İcgörüsu düşük kişilerde bunun olma ihtimi çok yüksek.
• Obsesif kompulsif bozukluğa hazırlıyor.

Baş etme yolları
• Bastırma
• İnkar
• Yer yön değiştirme

Diğer bozukluklardan ayırt etmek gerekir.
Bedensel bozukluk tanısı düşünmeden önce 5 kriteri degerlendirmemiz gerekir:
1. Fiziksel yetisinin kaybedilmesi, azalması ya da çoğalması. Örneğin felç olabilir. Daha az kullanabilir. Ya da daha iyi kullanabilir.
2. Bu yetiyi açıklamak için tıbbi bir durumu yoktur.
3. Bu durumu açıklayacak ciddi psikolojik faktörler söz konusudur. Kayip, ölüm, boşanma, okul değiştirme, travma gibi şeyler olabilir.
4. Kişi bu yeti yitimine karşı kaygı duymaz. Kolu tutmuyor diye uzulmez. Duyarsız olur.
5. Semptomlar istendik kontrol altında değildir. Kişi isteyerek ortaya çıkarmaz.

Epilepside yüz beyazlasir. Düşünce yigılır kalır. Kriz sonrası yorgunluk olur. O anı hatırlamaz.
Nevrotik krizde yüz kızarır. Düşünce kontrol edebilir. Daha kolay toparlayabilir kendini. Epilepsi ye göre hatırlama oranı daha fazla.

Sınıflaması
• Bedensel belirti bozukluğu (somatizasyon)
• Hastalık kaygısı bozukluğu (hipokontrais) hastalık hastası
• Konversiyon bozukluğu (dönüştürme)
• Yapay bozukluk

Bedensel belirti ve ilişkili bozukluklar
Somatizasyon:
• 30 yaşından önce başlar.
• Kadınlar daha fazla yaşar
• Eğitim düzeyi düşük
• Ekonomik seviye düşük
• Kırsal bölgede daha fazla
• ***Eğer bir çocuk somatizasyon bozukluğuna sahip bir yetişkinle büyürse o çocuğun da olma riski fazladır. Sosyal öğrenme ile açıklanır.
En az 4 belirti olması lazım.
A) Kişiyi sıkıntıya sokan, stres yaratan ve işlevselliğini bozan en az 4 fiziksel belirti olması lazım.
B) Aşağıdakilerden en az birinin varlığı
1. Kişinin fiziksel semptomlarla ilgili işlevsel olmayan aşırı düşünceleri
2. Kişinin semptomlarla ilişkili olarak aşırı kaygısı
3. Sürekli bir belirtinin varligi.
4. Bu tablo kişinin işlevselliğini bozar.

Yardım etme
Kişinin bu semptomların kaynağının farkındalığını sağlamak en iyi yardımdır. Kaynağı fiziksel değil psikolojiktir.
Otoriter sesle, kararlı bir sesle, uzman tutumla sebebini açıklamak. Güven oluştuktan sonra.

Hastalık kaygısı bozukluğu


Konversiyon bozukluğu
• Tek bir semptom söz konusudur

Dissosiyatif bozukluklar
Birbirlerinden bağımsız iki ya da daha fazla zihinsel sürecin kişinin bedeni ele geçirmesidir.

Baş etme yöntemlerinin amacı:. bireyin sosyal yönünu arttırmak. Daha uyumlu, güvenilir, durust bir kişi olmak.

Sosyal uyumu gerçekleştirmesi 2 temel şarta bağlı:
1) Kişinin yaşına uygun olmalı.
2) Gerçeklikle bağımızı koparmayacak.

Kullanılan savunma mekaniz
maları
Okul öncesi: Ben yapmadım. Yalan söylüyor dememelisin. İnkar ediyor.
İlkokul: O yaptı. Suçluyor dememeliyiz. Yansıtma yapıyor.
Ortaokul: Özdeşleşme

Kimin yaptığını değil niye yaptığını araştır. Ne oldu diye sor. Yapılan şeyin sonucunu sor. Kim neden yok. Bunun yerine su olsaydı ne olurdu.

Hangisini yaşayan panik atak yaşamaz?
Travma sonrası stres bozukluğu
Sosyal fobi
Özgül fobi
Dissosiyatif bozukluk (yaşamaz çünkü inkar eder. Yansıtma yapar.)

Unutmayı sağlar. İnkar edip unutmaya çalışırlar.

Unutma türleri
1) Amnezi: Kişinin stres yaratan önemli kişisel bilgisini sıradan olmayan şekilde unutmasidir. Kaza anını unutmak gibi. İlac aldın filan.
2) Deporsanilazasyon (Kişiliksizlesme):
Kişinin kendine yabancılaşmasi. Kendini dışardan izliyormuş gibi hissetmesi.
3) Derealizasyon: Dünyanın yabancılaşmasi.
4) Kimlik karmaşası: Kim olduğuna ilişkin belirsizlik. Ben kimim sorusu havada kalıyor.
5) Kimlik değişimi: Kişinin hiç bilmedigi şeyi uzman şekilde yapmasi. Birden çince konuşmaya başlıyor.
Jung bunu kolektif bilinçdışı olarak açıklıyor. Zaten vardı ama biz farkında değiliz.

2 yönden unutma var.
Geriye dönük: Travma öncesi unutuyor.
İleriye dönük: Travma sonrasi unutuyor.

Psikolojik unutma: Kişinin islevselligini bozacak bir şey yaşadı mı bak. Boşanma, kayıp gibi. Bu olaydan sonra unutma olursa sebebi psikolojiktir.
Biyolojik (Organik) unutma: Kaza filansa organik.

Psk unutmada hem uzak hem yakın geçmiş unutulur. Biyolojik unutmada ise yakın geçmiş yoktur ama uzak geçmiş dün gibi hatırlanır. Alzheimer gibi..

Psk unutmada geriye dönük unutma söz konusudur. Biyolojik unutmada ise ileri dönük unutma söz konusudur. İleriye donuk unutma: Biyolojik unutmanın en temel göstergesidir.

Psk unutmada iyileşme daha kısa süredir. Birden gerceklesebilir. Biyolojik unutmada ise aşama aşamadır. Uzun süreli olabilir. Bazı vakalarda ise hiç mümkün olmayabilir.

Sınıflandırma
Dissosiyatif fug
Dissosiyatif amnezi
Dissosiyatif kimlik bozukluğu
Dissosiyatif Deporsanilazasyon