Notes

Post (sistem açılışı) ve Bios işlemi - Bios Yapılandırmasını Gerçekleştirme:

BIOS terimi: “Basic Input / Output System” (Temel Giriş/ Çıkış Sistemi) kelimelerinin baş harflerinin birleşmesiyle meydana gelmiştir. BIOS, bilgisayar ilk açıldığı anda çalışmaya başlayan küçük bir yazılımdır.

BIOS yazılımı, anakart üzerinde sabit olarak bulunan ROM (Read Only Memory - Sadece Okunabilir Bellek) adını verdiğimiz bir chip (yonga) içindedir.

BIOS Ne İşe Yarar?
Bilgisayarı ilk açtığımızda çalıştırılan ilk program BIOS’tur. İlk olarak bilgisayarın donanımını tarar ve test eder. Bu işlem Power On Self Test ( İlk açılışta kendini sınama) veya POST olarak adlandırılır. Bu test sırasında BIOS, herhangi bir sorunla karşılaştığı zaman bunu kullanıcıya yazılı veya sesli hata mesajı olarak bildirir. Daha sonra BIOS, işletim sistemini yükler.

POST: Güç kaynağının normal işlevlerini, anakartı, işlemciyi, giriş/çıkış denetleyicilerini, belleği, klavyeyi ve video bileşenlerini kontrol eden birçok test çalıştırır. POST, problem tespit ederse, ön yükleme sürecini yarıda keser ve görüntüsel olarak ekrana yazılıya da duyulabilir bir seri bip sesi ile hata mesajı verir.

POST Nasıl Çalışır?
1. Bilgisayarınızı açtığınızda elektrik akımı CPU (Central Process Unit – Merkezi
İşlem Birimi) ünitesine gider ve orada bilgisayarın önceki kullanımından kalmış bilgileri
siler.

2. CPU (Mikroişlemci), elektrik akımı tarafından uyarıldığında ROM’da yer alan
BIOS yazılımını RAM (Random Access Memory - Rastgele Erişimli Bellek)’e yükleyerek
aktif hale getirir. BIOS programı; kendi içindeki kayıtlı bilgilerden, önce kendini ve POST
programını kontrol eder, daha sonra System Bus (Bilgisayarın donanımlarını birbirine
bağlayan devreler)’a sinyal göndererek devrelerinin görevlerini yapıp yapmadığını kontrol
eder.

3. POST testi, bundan sonra bilgisayarın ekran görünümünü kontrol eden video
sinyallerini ve ekran kartının hafızasını test eder. İşte bu andan itibaren ekranımız görüntü
vermeye başlar.

4. POST, çalışmasına devam eder ve RAM belleklerin gereği gibi vazife görüp
görmediğini belirlemek üzere bir dizi testler yapar. Bütün belleklere sırası ile bazı bilgiler
kaydederek daha sonra bu bilgileri okur ve yazılan ile okunanı karşılaştırır. Bazı
bilgisayarlarda, bu aşamada ekranda hafıza kapasitesini gösteren rakamların sayıldığını
görebilirsiniz.

5. Daha sonra POST, bilgisayara bağlı klavyenin bağlantısını ve herhangi bir tuşunun
basılıp olup olmadığını kontrol eder. Bu sırada varsa klavye üzerindeki kontrol ledleri yanıp
söner.

6. Floppy disk’e (disket sürücü) ve sabit disklere sinyal göndererek, hazır ve çalışır
durumda olup olmadıklarını ve tepkilerini belirler. Bu sırada floppy diskten ses gelir.

7. POST, yaptığı testin sonuçlarını CMOS (hangi ekipmanların bilgisayara bağlı
olduğunu belirleyen bilgilerin sabit olarak kayıtlı olduğu yonga) ile karşılaştırarak yeni bir
donanımın varlığını araştırır. Son işlem olarak ta CMOS daimi hafızasında kayda geçer.

8. Bundan sonra BIOS’ta belirtilen ayara göre BOOT (ilk açılma) işlemi
gerçekleştirilerek işletim sistemi çalıştırılır.


BİOS Yapılandırması:
BIOS menüsüne giriş yaptıktan sonra ayarlamaları yapabileceğimiz ana menü karşımıza gelmektedir. Bunları şöyle sıralayabiliriz:

Main: Basit ayarlamalar ve bilgilerin bulunduğu menü. Alt menüleri aşağıdaki gibidir:

System Time: Saat ayarını buradan yapabilirsiniz.
System Date: Tarih ayarını buradan yapabilirsiniz.
Primary Master: Birinci bölümün ilk sürücüsüdür.
Primary Slave: Birinci bölümün ikinci sürücüsüdür.
Keyboard Features: Klavye ayarları buradan yapılmaktadır (F ya da Q).
System Memory: BIOS değiştirilemez hafıza büyüklüğüdür.
Extended Memory: BIOS ek hafıza büyüklüğüdür.

Advanced: Gelişmiş BIOS ayarları bu bölümde yapılmaktadır.

 Internal Mouse: Dokunmatik mouse ayarı (Touch Pad).
 LCD Panel View Expansion: LCD monitörler için geliştirilmiş görüntü özelliğidir.
 Silent Boot: Açılış özellikleri buradan belirlenir. Logo açılışı, yazılı açılış ve siyah ekran açılışı olarak üç bölüme ayrılır.
 USB Operation Mode: Usb hızınızı buradan ayarlayınız. USB 2.0 ve 1.1
olmak üzere iki seçenek mevcuttur. Yeni ana kartların hepsi USB 2.0 standardına göre yapılmaktadır.
 Remote Power On: Lan üzerinden bilgisayarı açmanızı sağlamak için kullanılır.
 Legacy USB Support: USB veri yolu desteğidir.

Security: BIOS güvenlik ayarları bu bölümden yapılmaktadır.

 Set Supervisor Password: Bu şifre ile BIOS ayar menüsüne sadece şifreyi bilen kullanıcılar girebilecektir. Varsayılan yani ilk ayarlarda şifre yoktur.
 Set User Password: Bu şifre ise sadece menü erişim şifresidir. Bir kez girildikten sonra değişiklik yapmak için bir daha sorulmaz. Bu şifreden önce supervisor şifresi belirlenmelidir. Bu şifre ile giriş yapıldığı zaman bazı menüler aktif olmayacaktır.
 Password On Boot: Bu ayar aktifleştirildiği zaman, bilgisayar boot menüsüne girilmese bile açılırken şifre girmeden devam edemezsiniz. Bilgisayarı açmak için yukarıdaki oluşturduğunuz şifrelerden (Supervisor/User Password) birini girmeniz yeterlidir.
 Fixed Disk Boot Sector: Boot sektör virüslerine karşı koruma sağlamaktadır. Write Protect aktif iken koruma aktifleşir.

 Boot: Bilgisayarın açılışı sırasında hangi sürücülerin hangi sıraya göre okunması gerektiğini bu bölüm belirler. Diskette Drive, ATAPI CD-ROM Drive, Network, Hard Drive gibi seçeneklere sahiptir. Bunlardan hangisinin önce başlamasını istiyorsak onu ilk sıraya taşımalıyız.