Notes

Peki, 30 Ekim 1918’ den bizim İzmir’ e girdiğimiz tarih olan 9 Eylül 1922’ ye kadar kaç yıl geçti?
Dört yıl.
29 Ekim 1923’te Cumhuriyeti ilân ettik.
İşte beş yıla sığdırdığımız büyük inkılâp, bizim yaşadığımız şartlara duçar olmuş, hangi milletin tarihinde vardır?
Bu mazlum millet kendisinin hakkı olan yere ulaşmıştır, çektiğimiz acıların, sıkıntıların en büyük mükâfatı işte budur. Bütün dünya bunu görmüştür.
Daha da görecekleri vardır. Beni en çok mesut eden hadise, bu mazlum milletin hak ettiği bu yere gelmesidir.
Sen benim 30 Ekim 1918 sonrası günlerdeki çektiğim azabı bilirsin. Yanımdaydın.
Mondros 30 Ekim’ dir. Cumhuriyet 29 Ekim.
İşte bu da, mazlum bir milletin ahıdır.
Sanırım ki o zamanki devletler bunu anlamışlardır. ”
Atatürk bir an durur, elini masanın üzerine koyar ve:
- “Deyiniz ki, bu tarihten silinmek istenilen bir milletin öcüdür…”
Fahrettin Altay
- “Ama paşam bundan hiç bahsetmediniz”
Atatürk cevap verir:
- “Övünmek olur, övünmek benimle beraber mefkûreye inananların, milletin, ordunun hakkıdır”
Atatürk’ ün cumhuriyet ilânı için 29 Ekim tarihini seçmesinin özel nedeni bu cümlelerden de anlaşılıyor. Atatürk 30 Ekim 1918 de imzalanan Mondros Mütarekesi ile her anlamda teslimiyet içine girmiş, kendi tabiri ile esarete uğramış milletinin kaç yıl bu esaret altında kaldığı sorusuna 5 yıl cevabı vermek istemez.
O nedenle 4 yıl 364 gün sonra cumhuriyeti ilân ederek bir ifadeyi kesinleştirmek istemiştir.
Esaretten 1 gün önce cumhuriyeti ilân ederek bir anlamda öc almak istemiştir.
Türk milleti 5 yıldır esaret altındadır demek ona çok zor geldiğinden Türk milleti 4 yıl esaret altında kalmıştır diyebilmek için 30 Ekime 1 gün kala cumhuriyetin ilân edilmesini istemiştir.
Mustafa Kemal Atatürk, mağrur ve galip batılı devletlere :
- " Ben 30 Ekim’ i tanımıyorum!
Sizden bir gün öndeyim. Siz 29 Ekim’ i tanıyacaksınız! " demiştir.

Nur Benlioğlu