Notes

Osmanlı da ilk askeri darbe Babı Ali baskinidir. Türkiye de daha sonra 10 yılda bir darbe oluyor. Bundan dolayı Türkiye erken kalkanın darbe yaptığı bir ülke olarak açılmıştır.
DP En son emeklilik kararıyla üniversiteye de karşısına almış. Eylemler yapilmis polis mudahale etmis asker ise olaylara karismamistir. Bundan dolayi asker ordu millet el ele olmuştur. Bu olayların sonucunda ordu yönetime el koymuştur. Alparslan Türkeş meşhur darbe bildirisini okumuştur. Her darbe de yurtta sulh cihanda sulh düşüncesi belirtiliyor. Çünkü asker başa geçiyor ve yatırımcılara güven bilgisi veriliyor.
Eğer darbe olmasaydı DP zaten çok fazla oy kaybedecekti.
27 Mayıs neden oldu?
1-) DP demokrasiden vazgeçtiği için.
2-) O dönem de inanılmaz bir kutuplaşma vardır. Örnek olarak ak partili olan sadece ak partilinin restoranında yemek yemesi, kahvehane ayırmak vs. O dönemde HP ve DP arasında kutuplaşma vardır.
3-) DP'nin Atatürk devrimlerinden uzaklaştığı düşüncesi.
• 27 Mayıs darbesi milli birlik komitesinin kuruyor. Hasan rüştü zorlu Adnan Menderes Celal Bayar ve 15 kişi idam cezasına çarptırıldı. Ama celal Bayar çok yaşlı olduğu için affedilmiştir. Bu olay üzerine DP yandaşları büyük bir kin tutmuştur. Menderes için ağıtlar yasak olduğu için şiirler üzerinden ima yapmışlardır.

Milli birlik komitesi içinde 3 kesim var:
1-) Otoriter askerler: Siviller bu işi halledemez biz hiç gitmeyelim yönetimde kalalım demişlerdir.
2-) Müdahaleci askerler: Bizim işimiz askerlik yapmak demişlerdir. Biz durumu düzeltelim ve tekrar sivil yönetime bırakalım demişlerdir.
3-) Kararsızlar: 1.grubu 2.grup tasfiye etmiştir. Tasfiye edilenler 14 albaydır bunlar yurtdışına götürülüyor. Bunlardan biri Alparslan Türkeşdir.
İnönü idamları engellemek istemiştir fakat başaramamıştır. Milli birlik komitesi reformlar yapılmıştır. Üniversite deki solcu profesörler emekli edilmiş ve üniversite de reformlar yapılmıştır. DP’nin bazı siyasi yasaklıları affediliyor ve 1964 de yasak kaldırılıyor. Milli Birlik Komitesi 29 Ekim 1961 de tekrar demokrasiye geçiş yapılacaktır şeklinde açıklama yapmıştır
• MBK hem CHP hem de sivillere güvenmiyor. Çünkü kendini sivil üstü yani toplum üstü görmüştür.
Bu olaylar sürerken süreç uzuyor ve Adalet Partisi kuruluyor. Adalet partisinin kurucusu eski bir askerdir. Asker sağ görüşlü bu partiye destek veriyor ama adalet partisini DP’nin devamı olarak görmek istemedikleri için askerler biraz bu partiyi yönetiyor.
Milli birlik komitesi 1961 de anayasa uzmanlarını çağırıyor. Dünyanın en özgürlükçü yasalarındandır 61 anayasası. İşçilere haklar tanınmıştır. Sosyal devlet anlayışı gelişmeye başlamıştır. Yargıya özel güvenceler sağlamışlardır. Bunun nedeni ise sivil siyasilere pek fazla güvenmemeleri. 61 anayasa ile çoğunluk sistemi kaldırılmış ve koalisyonlar dönemi başlıyor.

Bu dönemden sonra Cbligi hep askerler tarafından yönetiliyor. Turgut Özal ile birlikte sivillerin tekrar onu açılmıştır.
1961-65 yılları arası Türkiye de koalisyonlar dönemi olarak adlandırılmıştır. Bu dönemde askerler içerisinde kanı kaynayan ve sivil yönetime güvenmeyen bir kesim var. Talat aydın diye biri var. MBK’nin yaptığı işleri beğenmiyor ve bildiri yayınlayarak darbe yaptığını açıklıyor. İnönü onla konuşarak darbeden vazgeçiyor.(1962) Daha sonra 1963 de tekrar darbe yapmaya kalkisiyor bu sefer affedilmiyor ve idam ediliyor. Dolayısıyla askerde sivile güvenmemeleri bir durumu vardır.
• Cumhuriyetçi köylü partisi CHP bağımsızlar adalet partisi vardır bu dönemde. Bu partilerin hepsi sağ parti olduğu için komünistlerle suclamislardir birbirini.

• 1964 seçimlerde AP büyük oy kazanıyor ama nispi temsil sistemi olduğu için tek başına iktidar olamıyor. AP nin partisinin başında asker vardır ve askerler tarafından destek görüyor.
Bu dönemde genç bir mühendis ortaya çıkmıştır bu kişi Süleyman Demirel’dir. Amerika da eğitim gördükten sonra Türkiye'ye geliyor. Demirelin anne ve babası şalvarlı vs insanlar olduğu için toplum tarafından destek görüyor. Demirel küçükken çobanlık yapmıştır. Bundan dolayı halka yakın durmuş ve halktan destek görüyor. Bu dönemde Demirelin mason olduğuna dair iddialar ortaya çıkıyor. Demirel mason olmadığını ispatlamak için mason loncasından belge alıyor ve mason olmadığını ispatlıyor. Bu olaydan hemen sonra Ragıp Gümüşkaya kalp krizi geçirip vefat ediyor. Bu olayla birlikte Süleyman Demirel sağın veliahtı olarak siyasete giriyor.
Geçiş dönemi: Bu dönemde işçi sınıfı ortaya çıkmıştır. 1965’den sonra toplumda şiddet olayları artmaya başlamıştır. Demirel sağa büyük bir heyecan getiriyor. CHP nin başında 70 yaşında yaşlı ismet İnönü vardır. ( Ecevit de bir nevi var) Ecevit biz ortanın solundayiz diye açıklama yapınca CHP komünist damgası yemiştir. CHP içinde Turhan Fevzioglu bu sol lafını duyunca 40 kişiyle birlikte istifa etmiştir. Bu süreçle birlikte CHP bir sendeleme süreci yaşamıştır.
• Yeni bir toplumsal sınıf ortaya çıkıyor. Bu sınıf işçi sınıfı yeni yeni haklarinin ogrenmeye özgürlük yenilikleri öğrenen yeni bir sınıf Turhan Fevzi onların sözcüsü olacaktır. Bu dönemde türkiye işçi partisi kurulmuştur. Aydınlar üniversite hocaları tarafından kurulan bir partidir.

• Demirel 1965 de oyların çoğunluğunu alıyor ve bu anayasa ile ülke yonetilmiyor diyor. Çünkü ne yasa çıkarsa anayasa ile geri dönüyor. Devamlı anayasa değişikliği yapmak istiyor.
Demirel sürekli etrafından uyarılır. Çünkü daha önce bir Başbakan asilmistir. Sol öğrencilere karsi Sağ militanlar destekleniyor. Bunlar ogrenci değil silahlandirmis kimselerdir. Bu dönemde hem sol hem de sağda örgütlenmiş silahlı militanlar vardır.
MECLİSE ŞİDDET NASIL GİRDİ?
TIP Kayseride miting yapıyor ve dovuluyorlar. Daha sonra 68 de mecliste dovuluyorlar ve mecliste şiddet kavramı böyle giriyor.
Solda neler oluyor? SOL 3 GRUBA AYRILIR.
1965 - 1980 arası sol Türkiye de çok etkin.


Sol icinde 3 grup vardır.
1-) TIP: Türkiye de bir komünist model vardır diyor.
Türkiye de işçi sınıfı doğdu bir devrime gerek yok devrim ile değil seçim ile tüm ülkelerde sosyalist devlet kurabiliriz diyorlar.
2-) Yon ve devrim dergilerinin grubu : 1964-66 bir çok aydının yazdığı ve destekligi bir dergi. Diyorlarki türkiye de sosyalizmi çıkartacak güçlü bir devlet yok. Ne sınıf var ne de o sınıfı bilinclendirecek bir parti vardır. Diyorlarki bir sosyalist sınıf bulacağız ve bu şekilde devrim yapacaz diyorlar. Bu sınıfı ise asker olarak görüyorlar.
3-) MİLLİ DEMOKRATİK DEVRİMCİLER:
Turk sınıfında bir işçi sınıfı yok ve onu destekleyen bir partide yok diyor. Türkiye de işçi sınıfı oluşmasında sosyalist devletin oluşmasında 2 engel var.
- Feodalizm ( toprak ağaları)
Demokratik devrimi feodalizm ile savaşarak gerceklestirecez.
- Amerika diyorlar.
Milli devrimi ise Amerika ile savaşarak gerçekleştireceğiz diyorlar.
Bunu nasıl gerçekleştireceğiz? Silahlanacaz buyukelci kaciracaz vs ses getirecek eylemler yapılacaktır.
• Adalet partisi bu olayları izliyor. Topluma bu mesajı veriyor. Bu kadar özgürlük olur mu anayasa değişmesi lazım diyor.
12 Mart(muhtıra) solun üzerinde geçiyor neden? ÇÜNKÜ sol o dönemlerde sürekli komünizm ile ilgili olduğu düşünüyor. Asker bundan dolayı sol ile anılmak istemiyor.
• Muhtıra gerçekleştirildikten sonra Bülent ecevit istifa ediyor. Demirel ise darbeyi destekliyor.
• Daha sonra halk ecevit odulendirecek Demirel cezalandırılacak çünkü Demirel tepeden inmesi askerlerle bir oldu ecevit ise halkın tarafında olduğu için destek gördü. Halkçı ecevit vs.
Anayasa mahkemesi bu dönemde tipi kapatıyor. Sıkı yönetim ilan ediliyor.
Ecevit işçi haklarına işçi sınıfına çok önem vermiştir. Onlara haklar vermiştir.
• Kimse CHP ile koalisyon kurmak istemiyor. Kurarsa msp kurar diyorlar. Çünkü msp bir dinci parti. Kuruluyor ve daha sonra anayasa tarafından msp kapatılacak. Bu koalisyon sırf yapılmak için yapılan bir koalisyondur. Aralarında anlaşıyorlar 74 de bir af çıkaralım diyorlar. Sağcılar dışarı çıkarken solcular dışarı cikarilmiyor.
Kıbrıs konusu : Ecevit adanın yarısı Türklerindir diyor. Erbakan ise adamın tamamı alınsın diyor. Ecevit İskandinavyaya giderken vekaletini güvenmediği için erbakana vermiyor ve koalisyon son buluyor.
Ecevit çoğunluğu var ama hükümet kuracak kadar çoğunluğu yok. 12 tane kumar borcu olmayan mv lazım. 12 mv güneş motel de buluşuyor. Şöyle bir sıkıntı var bunlar diğer partiden istifa edecek ama CHP katılamaz. Çünkü anayasa da şöyle bir madde var. Bir partiden istifa eden diğer bir partiye geçemez. Bundan dolayı bir parti kuruyorlar daha sonra partiyi kapatıp CHP geçiyorlar. Daha sonra bu durum 1980 de yasaklanacak.

MSP islami bir devlet kurmak istiyordu.
Devleti Ele Gecirme: O donemde devletin sahibi biz olalım manasındadır. Günümüz de ise terör örgütleri tarafından kullanılır.
Enternasyonalizm: Bütün dünyada emekçilerin yoldaşların emeğe inanan insanların bir impartorlugudur. Lenin ile birlikte SSCB’de bu fikir ortaya atılmıştır. Stalin ile birlikte bu düşünce ( bütün dünyada sosyalizm kurma fikri) ortadan kalkıyor. Diyorlarki bütün emekçi yoldaşlar bütün dünyada sosyalizmi kurmak cok zor her ülkedeki isçiler emekçiler kendi ülkelerinde bu sistemi kursun demişlerdir.
YON VE DEVRİM: TÜRKİYEDE İSCİ SINIFINI İKTİDARA TASIYACAK BİR TOPLUMSAL DESTEK YOK. BİZ AYDINLAR OLARAK ÖNCÜLÜK YAPABİLİRİZ AMA BİR DESTEK LAZIM DİYORLAR. O DESTEGİN İSE ASKER OLDUGUNU KARAR VERİYOR. DİYORLARKİ SOSYALİST DEVRİM AYDINLAR VE ASKERLER İLE OLACAK DEMİSLERDİR.
MİLLİ DEMOKRATİK DEVRİMCİLER: Amerikan emperyalizmi ile savaşmak milli devrim.
SAĞ PARTİLER: MİLLİ SELAMET PATİSİ MİLLİ NİZAM PARTİSİ, ADALET PARTİSİ, MHP, DEMOKRATİK PARTİ
12 MART NEDEN ÖNEMLİ BAHSETTİ? ( KAGITTA VAR SOLA YAPILAN DARBE ECEVİT İSTİFA VS..)
İLK PLANLI EKONOMİ 1948 İSMET İNÖNÜ zamanında oldu. DP planlı ekonomiyi kabul etmiyordu. Cünkü onların bakış acısına göre bu komünizm isiydi. Dolayısıyla DP günü kurtaran plansız eylemler yapıyordu. Bu dönemde kamu yatırımları cok artmıştır. Kara yolları kuruluyor, barajlar köprüler yapılıyor.
• 1958’de enflasyon cok artmıştır. Bunun karşılığında devalüasyon yapıldı. Toplumsal ve ekonomik sıkıntılar bas gösterince darbe kapıyı çalıyor.
Milli birlik komitesi plansız ekonomi yürütüldüğü için cok kızgındır. Milli birlik komitesi bütün batılı demokratik ülkelerde planlı ekonomi uygulanıyor sen bunu uygulamadığın için demokrasidende uzaklaştın demişlerdir.
• 1963’de birinci 5 yıllık kalkınma yapılıyor.
• 1968-1972 ikinci 5 yıllık kalınma planı hazırlanıyor. Adalet partisi kendisini DP’nin devamı gördüğü için plandan hoşlanmıyor çünkü onu Moskova isi olarak görüyor. Bu dönemde plan birinci kalkınmaya göre daha başarılı oldu çünkü dışarı eğitim için gönderilen öğrenciler geri dönmüştür.
• 1973-1978 ücüncü 5 yıllık kalkınma planı. Darbe sonrası onay görüyor.
• 1978-83 dördüncü kalkına planı. Büyük bir toplumsal kargaşa olduğu için 79’da uygulanmaya başlıyor esas olarak.
61’de Almanlar ile isçi anlaşması yapılıyor. Türkiye’den Almanya’ya isçiler gönderiliyor. Bunlar türkiyeden gittiği için işsizlik inanılmaz düşüyor. Bunlar almanyadan maas alıyor ve dövizi türkiyeye sokuyorlar. Bu anlamda ekonomik anlamdada cok önemli.
KIBRIS BARIS HAREKATI: Amerika Türkiyeye silah ambargosu uygulanıyor. Ardından Avrupa Ekonomi Toplulugu ekonomik yaptırımlarda bulunuyor. İran da bir devrim olunca 180 derece dönüyor ve Türkiyeye ambargo kaldırılıyor. Süleyman Demirel tekrar iktidara geliyor.