Notes

BAĞDAT CADDESİ
Osmanlılar döneminde Üsküdar’dan Şam ve Bağdat yönüne giden kervanlarca kullanılıyordu. Osmanlı ordusu, Doğu seferlerine bu yoldan çıkıyordu. Adının Bağdat Caddesi olması bu nedenledir.

BÂB-I ÂLİ
‘Yüce Kapı’
İstanbul’da devleti temsil eden her ofis, ‘kapı’ diye anılırdı. Yani bugünün devlet dairesinin karşılığı ‘kapı’ idi. Basın kuruluşları İkitelli’ye taşınmadan önce “Bâb-ı Âli” denilince akla basın geliyordu.

ABİDE-İ HÜRRİYET
Şişli’de Hürriyet tepesindeki anıtın adı. Bugünkü dille ‘Özgürlük Anıtı’.

AYAZMA
Hıristiyanların inançlarına göre "kutsal ve şifalı su" demektir.
Bu maksatla ziyaret edilen yerlerdeki dini yapıdır.
Her ayazmanın adını taşıdığı aziz ve azizeler için özel bir günü vardır.

BAHARİYE
Osmanlı padişahları ve vezirler, özellikle bahar mevsiminde, Haliç kıyısında Eyüp Sultan’dan sonra gelen ve Bostan iskelesi ile Silahtarağa arasında uzanan bölgeye giderlermiş. Buraya köşkler yaptırılmış. Baharda tercih edilen bir bölge olduğu içinde ‘baharlık’ anlamında ‘bahariyye’ diye anılmış.

BALAT
Rumca "saray" anlamına gelen ‘palation’ sözcüğünden geldiği sanılmakta.
Önce İstanbul’un Haliç kıyısındaki kapılarından birine verilen ad, sonra bütün semtin adı oldu.

BALTALİMANI
Eski adı ‘Fadalya’ olan ‘Baltalimanı’, adını İstanbul’un fethi sırasında Gelibolu’daki donanmayı hazırlayan ve kuşatma sırasında gemileri bu limana getirmeyi başaran Baltaoğlu Süleyman Bey’den aldı.
Baltaoğlu Süleyman Bey Osmanlı Devletinin ilk Kaptan-ı Derya’sıydı.

BEBEK
İsmini, Fatih’in bu bölgenin muhafazasına memur ettiği bölükbaşının ‘Bebek’ lakabından almıştır.
Bebek Çelebi ya da Bebek Çavuş’un bu semtte bir köşkü ve sonradan hasbahçe olan bir bahçesi vardı.

BELGRAD ORMANI
Ormanın adı, Kanuni Sultan Süleyman döneminde kurulan Belgrad köyünden gelmekte.
Belgrad köyü 1521 Sırbistan seferinden sonra İstanbul’a getirilen Sırp tutsakların yerleştirilmesi amacıyla kurulmuştu.

BEŞİKTAŞ
‘Kone Petro’ - ‘Taş Beşik’
Rahip Yaşka, Hz. İsa’nın beşiğini Kudüs’ten getirip, burada yaptırdığı kiliseye koymuştur. Hz. İsa çocukluğunda bu beşik içinde yıkanmış, bu sebeple bu kilise Rumlar arasında ‘Taş Beşik’ olarak ün yapmıştır. Rahip ölünce beşiğin Ayasofya’ya bırakıldığı söylenir. Bu söylenti bir delile dayanmadığı için efsane niteliği taşımaktadır.

BOMONTİ
Semt adını, 1902 yılında Bomonti Kardeşlerin burada kurdukları Bomonti Bira Fabrikası’ndan almıştır. Bu bina daha sonra İstanbul Tekel Bira Fabrikası olarak anılmıştır.

CERRAHPAŞA
Semt, buradaki caminin adını taşır. Camiyi 16’ncı yüzyılda, Sadrazam Cerrah Mehmet Paşa yaptırmıştır. Mimarı Davud Ağa’dır. Cerrah Paşa camiyle birlikte çifte hamam, çeşme ve türbe de yaptırmıştır.

CİHANGİR
Kanuni Sultan Süleyman’ın, Tophane ile Fındıklı arasındaki kıyıdan 300 basamakla ulaşılan yüksekçe bir yere oğlu Cihangir’in anısına yaptırdığı cami semte adını vermiştir.

AKARETLER
Kira, irad getiren anlamındaki Akaret ismi bu binalara yakıştırılarak semte Akaretler adı verilmiştir.
Avrupa yakasında, Maçka-Dolmabahçe arasında, Beşiktaş ilçesinin bir mahallesidir. Sultan Abdülaziz, Taşlık Aziziye camisinin masraflarını karşılamak için bir vakıf kurdurmuştur, Bu vakıf gelir sağlamak amacıyla kiraya verilebilecek binalar yaptırmıştır. Projenin tamamlanması II.Abdülhamit’e nasip olmuştur.

AYRILIK ÇEŞMESİ
Eskiden Trakya ve İstanbul’dan hacca gidecek olanlar burada toplanırlar ve hep birlikte yola çıkarlarmış. Hacı adayları yakınları ile burada vedalaşıp yola çıktıklarından semte Ayrılık Çeşmesi adı verilmiştir.
Anadolu yakasında, Kadıköy’den Acıbadem’e giderken Haydarpaşa’dan gelen yolla kesiştiği yerdeki semttir.

BAKIRKÖY
Hebdamon Septimus adıyla anılmaktaydı. Bizans döneminde yazlık olarak kullanılmıştır. Constantinus (Büyük) zamanında buraya saraylar, köşkler, kiliseler yaptırmıştır. Bizans'ın son döneminde "Makrihori", Osmanlı döneminde "Makrıköy" olarak bilinen semtin adı Cumhuriyet'in ilanından sonra Bakırköy olarak değişmiştir...

BEYKOZ
Antik çağdaki adı Amykos'dur. Beykos ismi ilk defa Bizanslılar tarafından kullanılmıştır. Bithnia Kralı bu semtte ikamet etmiştir.
"Kos" Farsçada "köy" anlamındadır. Semtte oturan ünlü kişilerden dolayı yöreye Beykos denildiği, ismin zamanla Beykoz'a dönüştüğü sanılmaktadır...

BEYOĞLU
"karşı yaka, öte yaka" anlamında "Pera" ya da "Peran bağları" deniliyordu.
Beyoğlu denilmesine ait çeşitli söylentiler vardır. İlki Fatih Sultan Mehmet'in Trabzon Rum İmparatorluğu'na son vermesinden sonra (1460) Kral ailesinden Prens Aleksisos Kommenos buraya yerleştirilmesinden dolayı bu ismin verildiğidir.
İkincisi Kanuni Sultan Süleyman döneminde burada oturan Venedik elçisinden dolayı bu ismin verildiğidir. Çünkü yapılan yazışmalarda elçiye Beyoğlu denilirdi.

CİBALİ
Burada bulunan sur kapısı, İstanbul'un fethine katılan komutanlardan Cebe Ali Bey adıyla anılmaya başlanmıştır.
Cebe Ali Bey kapısı zamanla Cibali kapısına dönüşmüştür ve semt de Cibali ismini almıştır...

ÇENGELKÖY
Bizans İmparatoru Justinianos buraya karısı Sophia için bir saray yaptırmış ve semte Sophianea adı verilmiştir. Osmanlı döneminde bu semtte gemi çapaları imal edildiğinden adı Çengel Köyü olarak benimsenmiştir. Zamanla Çengelköy şeklini almıştır.
Bir başka söylentiye göre de; Osmanlı döneminde leventlikten yetişen Çengeloğlu Tahir Paşa (sonradan Kaptan-ı Deryalığa kadar yükselmiştir) bu semtte oturmuş ve yörede mescit, çeşme gibi yaptırmış ve birçok hayır işlerine önayak olmuş semtin sevilen kişilerinden biri olmuştur. Semte bu sebepten onun ismi verilmiştir.

DOLMABAHÇE
Yunan mitolojisine göre Arganutların kralı İason Karadeniz seferi dönüşünde burada karaya çıkmıştır, bundan dolayı antik çağdaki adı İason’dur. Burada Bizans döneminde gezinti yeri olan küçük bir koy vardı.
I. Ahmed döneminde Kaptanı Derya Halil Paşa bu koyu doldurmakla görevlendirildi ve doldurma işleri II. Osman döneminde tamamlandı. (1614)
Park haline getirilen koy Hünkâr Bahçesi adıyla anılmaya başlandı ismi zamanla Dolmabahçe’ye dönüştü.

EMİRGAN
IV Murat yöreyi, Revan kalesini çarpışmadan kendisine teslim eden (1635) Safevi valisi Emirgüneoğlu’na bağışlamıştır. Bir konak yaptıran Emirgüneoğlu burada yaşamış ve semt Emirgün yada Mirgün olarak anılmış. Zamanla Emircan daha sonraları Emirgan şekline dönüşmüştür.

FERİKÖY
Semtin ismi hakkında değişik söylentiler vardır. İstanbul'un ünlü Levantenlerinden Mösyö Ferry Galata da oturur ve zaman zaman bu civarda ava çıkarmış. Daha rahat avlanabilmek için buraya bir köşk yaptırmış ve semtteki yerleşim bu köşk etrafında yoğunlaşmış. Yöre "Ferry'nin köyü" olarak anılmaya başlanır ve isim zamanla Feriköy'e dönüşür.
Bir başka söylentiye göre de Osmanlı padişahı Abdülmecid tarafından bugün semtin bulunduğu geniş arazi Madam Feri'ye bağışlanmıştır. "Feri’nin köyü" ismi zamanla Feriköy'e dönüşmüştür.

FLORYA
Reşat Ekrem Koçu'ya göre İskender Efendi namlı bir kişi burada yaptırdığı bahçeye doğduğu kasabanın ismini, yani Florina ismini vermiş. Florina, Arnavutluk'ta küçük bir kasabadır. İsim zamanla Florya'ya dönüşmüş ve semtin ismi olarak benimsenmiştir.

İSTİNYE
Bizans dönemindeki adı olan Stenia zamanla İstinye şekline dönüşmüştür.

KADIKÖY
Semtin tarihi Bakır çağına kadar uzanmaktadır. Semti Megara’lı göçmenler Khalkedon adıyla kurmuştur (İÖ 8. yy).
Orhan Gazi Khalkedon'un bir kısmını Osmanlı topraklarına kattı. Fatih Sultan Mehmed'in şehri fethinden sonra bu yörenin bakımsız bir köy görünümünün düzelmesi için İstanbul Kadısı Hızır Beyin buraya yerleşmesini istemiştir. Semt önceleri Kadıköyü, sonraları Kadıköy olarak anılmıştır.

KALAMIŞ
Eski ismi Yunanca "sazlık" ve "kamışlık" anlamında Kalamis iken zamanla Kalamış şeklini almıştır.

KARTAL
Bizans dönemindeki adı Kartalimen'dir. Semt zamanla Kartal ismiyle anılmaya başlanmıştır. Bir başka söylentiye göre de küçük bir balıkçı köyü olan semtte yaşayan ve çok sevilen Kartelli isimli balıkçıdan dolayı önceleri "Kartelli’nin köyü" olarak anılan semtin adının zamanla Kartal a dönüştü.

KAZLIÇEŞME
Burada bulunan bir çeşme semte ismini vermiştir. Bu çeşmenin üzerinde kabartma olarak kaz figürleri vardır. Bir söylentiye göre, İstanbul un fethi sırasında baş gösteren su sıkıntısında uçuşan kazlar takip edilmiş ve buradaki su kaynağı bulunmuştur. Sonraları bu su kaynağı üzerine bir çeşme inşa edilmiştir.
Günümüze kadar birçok yenilemeler gören çeşme halen semtte bulunmaktadır.
 
LEVENT 
Osmanlı Padişahı III Selim döneminde Nizam-ı Cedid askerleri için kurulan Levend kışlası semte adını vermiştir.

MAÇKA
Adının Farsça Masgâh'dan (Nişangâh) geldiği söylenmektedir. Zamanla Maçka'ya dönüşmüştür.
Bir diğer söylentiye göre de Fatih Sultan Mehmed'in 1461 yılında Trabzon'u fethinden sonra Trabzon’dan buraya gönderilen Maçkalılardan dolayı semte Maçka adı verilmiştir.

OKMEYDANI
İstanbul’un fethi sırasında Fatih Sultan Mehmet in otağ kurduğu yerdir. 1490 yılında Fatih'in burada on dokuz sınır taşıyla sınırları belirlenen çok geniş bir alana Tekke-i Tîrendezân (Okçular tekkesi ) yaptırmasıyla semt Okmeydanı olarak anılmaya başlanmıştır.

SÜTLÜCE
Bizans döneminde küçük bir köy olan semtte (Sutmembat köyü) bronzdan yapılmış ve göğüslerinden su akan bir kadın heykeli varmış. Sütlerinin bol olması için yeni doğum yapan kadınlar tarafından ziyaret edilirmiş. Bu yüzden semte Sütlüceadı verildiği söylenmektedir.

ŞİLE
Kentte yerleşim yaklaşık İ.Ö 5000 yıllarında başlamıştır. Şile ismi Mercanköşk olarak bilinen bir dağ çiçeğinin Yunancaadından gelmektedir. İlçe tarihte Aschil, Phile, Astere, Kilia isimleriyle anılmıştır. Eski bir Milet kolonisi olan kent Lidya, Pers, Galat, Roma, Selçuklu, Bizans ve Osmanlı egemenliklerinde kalmıştır.

TAKSİM
Adını 19. yy'da kurulan su dağıtım şebekesinden almıştır.
Maslak-Mecidiyeköy-Şişli yönünden gelen içme suyu burada toplanır ve dört yöne dağıtım (taksim) yapılırdı.

UNKAPANI
"Kapan" Osmanlı döneminde "pazaryeri, satış yeri, kontrol yeri" anlamına gelmekteydi. İstanbul’un fethinden sonra şehre gelen gıda maddeleri belirli yerlerde teslim alınır ve İstanbul kadısı temsilcisi, esnaf temsilcisi tarafından denetlenirdi. Çeşitli gıda maddelerinin bu tür trafiğinin yoğun olduğu yerlere Kapan denirdi. (Yağkapanı, Balkapanı gibi) Şehre gelen unların bu semte indirilip depolandığı için yöreye Unkapanı isminin verildiği sanılmaktadır.